Tỷ lệ giống lúa chất lượng cao đạt gần 80%
Khi thị trường đòi hỏi nông sản chất lượng ngày càng cao, nhiều tỉnh thành đã dần chuyển hướng sang những giống lúa năng suất tốt, dễ thích nghi với khí hậu và kỹ thuật canh tác mới. Tại Hà Nội, xu hướng này đang được đẩy mạnh qua việc sản xuất lúa an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, đặc biệt là đưa các giống lúa mới vào những vùng trồng tập trung.
Câu chuyện tại xã Kim Bài (huyện Thanh Oai, Hà Nội) là điển hình của mô hình này. Ông Nguyễn Đình Lâm, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hợp tác xã Nông nghiệp Kim Bài cho biết, vụ Xuân vừa qua, hợp tác xã đã canh tác khoảng 35 ha giống lúa Japonica chất lượng cao, năng suất đạt tới 6,5 tấn/ha, gần gấp đôi so với các giống truyền thống. Đáng chú ý, sản phẩm lúa sản xuất theo quy trình VietGAP giúp giảm chi phí, bán được giá cao hơn từ 8 - 10%.
Tại xã Yên Lãng, ông Lưu Bá Tiếp cũng chia sẻ, gia đình ông canh tác khoảng 3 sào lúa trong vụ xuân 2025, trong đó 70% diện tích sử dụng giống chất lượng cao như J02, Bắc thơm, TBR225. Những giống lúa này không chỉ cho năng suất vượt trội, từ 6,5 đến 6,7 tấn/ha mà còn ít sâu bệnh, góp phần nâng hiệu quả kinh tế thêm 20 - 30 triệu đồng/ha/năm so với giống lúa thông thường.
Theo ông Nguyễn Mạnh Phương, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, việc thay đổi cơ cấu giống lúa của Thành phố mang lại hiệu quả rõ rệt. Cụ thể, trong vụ Xuân 2025 vừa qua, Hà Nội đã gieo trồng gần 80.000 ha lúa. Đáng chú ý, diện tích sử dụng các giống lúa chất lượng cao, lúa nếp và các giống lúa thuần đã lên tới hơn 61.000 ha, chiếm 76,7% tổng diện tích, tăng gần 3.900 ha so với vụ Xuân năm 2024.
Một số địa phương có tỷ lệ sử dụng giống chất lượng cao rất cao như các xã thuộc huyện Ứng Hòa (cũ) đạt 91,1%, trong đó riêng giống J02 chiếm đến 88% diện tích, tăng 667ha so với năm trước; huyện Phúc Thọ (cũ) đạt trên 90%, với giống Hương thơm số 1 được sử dụng chủ yếu.
Rõ ràng, việc phát triển các giống lúa mới đang vừa giúp tăng năng suất, vừa từng bước hình thành những vùng sản xuất lúa hàng hóa quy mô lớn. Song song đó, các mô hình sản xuất an toàn cùng việc ứng dụng kỹ thuật tiên tiến đang góp phần nâng cao nhận thức của nông dân về cách sử dụng đất hiệu quả, giảm thiểu hóa chất nông nghiệp, cải thiện môi trường và duy trì cân bằng hệ sinh thái.
Hình thành vùng lúa hàng hóa chất lượng cao
Hiện, Thành phố đã hình thành được 4 chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm lúa gạo, đồng thời phát triển thành công 3 nhãn hiệu tập thể riêng cho gạo Thủ đô. Tuy nhiên, để những mô hình hiệu quả này có thể lan tỏa rộng hơn nữa, sự hỗ trợ từ các cấp ngành vẫn là điều cần thiết.
Bà Cao Thị Thủy, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất kinh doanh nông nghiệp Đoàn Kết (xã Vân Đình) nhấn mạnh: “Cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền về những lợi ích khi sử dụng giống lúa mới, xây dựng thêm các mô hình mẫu điển hình và hướng dẫn bà con nông dân áp dụng quy trình canh tác tiên tiến như SRI. Đặc biệt, việc sử dụng phân hữu cơ một cách cân đối và thuốc bảo vệ thực vật sinh học theo nguyên tắc “4 đúng” là rất quan trọng nhằm nâng cao tối đa chất lượng sản phẩm”.
Bà Thủy cũng đề xuất việc hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào khâu chế biến, xây dựng nhà máy gạo ngay tại địa phương, đồng thời ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với nông dân để bà con an tâm về đầu ra ổn định.
| |
Mô hình canh tác lúa tại huyện Mê Linh, Hà Nội. |
Trong năm 2025, Hà Nội đặt mục tiêu phát triển giống lúa Japonica và các giống lúa chất lượng cao khác theo định hướng sản xuất hàng hóa và đạt chuẩn xuất khẩu. Phấn đấu tỷ lệ diện tích sử dụng giống chất lượng cao sẽ chiếm hơn 80% tổng diện tích gieo cấy toàn Thành phố.
Thành phố cũng dự kiến sẽ hình thành từ 3 - 5 vùng sản xuất lúa thảo dược chuyên biệt, phục vụ cho ngành chế biến thực phẩm chức năng đang phát triển. Cùng với đó, Hà Nội sẽ tăng cường đầu tư vào công nghệ sau thu hoạch, bao gồm các hệ thống sấy, chế biến và bảo quản hiện đại nhằm giữ gìn chất lượng hạt gạo.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, trong thời gian tới, ngành nông nghiệp Thủ đô sẽ tập trung vào việc tái cơ cấu một cách toàn diện theo hướng hiện đại, đặc biệt chú trọng phát triển nông nghiệp tuần hoàn và nông nghiệp hữu cơ.
Một số giải pháp trọng tâm sẽ được triển khai bao gồm tổ chức lại sản xuất theo các chuỗi liên kết chặt chẽ, tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho cả hộ nông dân lẫn các hợp tác xã, nâng cấp đồng bộ hạ tầng tại các vùng chuyên canh lúa.
Đặc biệt, Thành phố sẽ đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số và công nghệ cao vào quản lý canh tác, giúp quy trình sản xuất hiệu quả và minh bạch hơn.
Hà Nội cam kết tiếp tục duy trì diện tích lúa ổn định để đảm bảo an ninh lương thực cho người dân Thủ đô. Đồng thời, những diện tích trồng lúa kém hiệu quả như vùng thường xuyên khô hạn hoặc thiếu nước tưới sẽ được linh hoạt chuyển đổi sang các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế cao hơn.