Sau nhiều tháng diễn biến giằng co, thị trường vàng đã bất ngờ tăng mạnh trở lại. Giá vàng đã phá kỷ lục của tháng 12/2023 vào thứ Ba (5/3) và tăng lên mức cao liên tiếp sau đó.
Bản thân của đợt tăng mạnh lần này rất đặc biệt. Vì vàng có xu hướng tăng vọt trước những diễn biến kinh tế hoặc địa chính trị gây chấn động toàn cầu, nhưng sự gia tăng lần này lại không có sự kiện nào đặc biệt đáng chú ý xảy ra để lý giải. Việc giá vàng tăng giá mạnh mẽ đã khiến nhiều nhà phân tích và những người theo dõi thị trường khác phải tìm lời giải thích, từ các quỹ đầu tư lớn đang quan tâm trở lại đến vàng, cho đến vai trò của các nhà giao dịch thuật toán theo dõi động lượng trên thị trường đã thúc đẩy sự biến động.
 |
Diễn biến giá vàng giao ngay |
Vàng đã giao dịch trong nhiều tháng quanh mốc 2.000 USD/ounce - một mức được xem là cao ngất ngưởng chỉ vài năm trước và chỉ vượt qua ngưỡng này lần đầu tiên vào năm 2020 khi đại dịch toàn cầu hoành hành. Điều bất thường hơn nữa là giá vàng đã giao dịch ở mức cao này bất chấp lãi suất thực cao ngất ngưởng, vì lãi suất cao thường không tốt cho vàng, vì đây là tài sản không trả lãi suất.
Tại sao giá vàng lại cao như vậy?
Trong khi nhiều nhà đầu tư phương Tây thực sự đã bán tháo lượng vàng nắm giữ khi lãi suất tăng vọt vào năm ngoái, thì nhu cầu toàn cầu lại được củng cố bởi hoạt động mua vàng khổng lồ của các ngân hàng trung ương ở các nước thị trường mới nổi, dẫn đầu là Trung Quốc. Ngoài ra, người tiêu dùng ở Trung Quốc đã tích trữ tiền xu, thỏi và đồ trang sức bất chấp giá vàng tăng cao để bảo vệ tài sản của họ trước tình trạng hỗn loạn trên thị trường chứng khoán và lĩnh vực bất động sản trong nước.
Bernard Dahdah, nhà phân tích hàng hóa tại Natixi cho biết: “Thị trường vàng không được thúc đẩy bởi các nhà đầu tư phương Tây…Trung Quốc tính đến thời điểm hiện tại trong năm nay và trong suốt năm ngoái vẫn là động lực thúc đẩy giá vàng, nhưng họ không nhất thiết là nguyên nhân đằng sau sự tăng vọt này”.
Trong khi lực mua của Trung Quốc và các thị trường mới nổi khác giúp tạo tiền đề cho giá vàng đạt mức cao kỷ lục trong tuần qua, thì trọng tâm lại chuyển sang kỳ vọng của thị trường vào thời điểm Fed sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất. Bước nhảy vọt ban đầu của giá vàng vào ngày 1/3 được đưa ra sau khi dữ liệu nhà sản xuất của Mỹ không đạt kỳ vọng và tâm lý người tiêu dùng sụt giảm dường như đã thúc đẩy khả năng Fed cắt giảm lãi suất. Trong khi đó, bình luận của Chủ tịch Fed Jerome Powell nhắc lại khả năng cắt giảm lãi suất trong năm nay đã thúc đẩy mức tăng hơn nữa, giúp đẩy giá vàng lên mức kỷ lục mới.
Trong dấu hiệu mới nhất về việc các quỹ đầu tư đã góp phần thúc đẩy vào đà tăng của giá vàng gần đây, dữ liệu mới công bố mới đây từ Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC) cho thấy các nhà quản lý tài sản đã mua mạnh vàng trong tuần từ ngày 28/2 đến ngày 5/3 – cùng thời điểm giá vàng đạt mức cao kỷ lục.
Tuy nhiên, vàng thỏi vẫn còn một chặng đường dài để đạt được mức đỉnh được điều chỉnh theo lạm phát được thiết lập cách đây hơn một thập kỷ. Vàng đã tăng hơn 600% kể từ đầu thiên niên kỷ mới, nhưng nếu điều chỉnh theo lạm phát, vàng vẫn ở dưới mức cao 850 USD/ounce đạt được vào tháng 1/1980, tương đương hơn 3.000 USD/ounce theo đô la ngày nay.
 |
Dự trữ vàng của ngân hàng trung ương Trung Quốc |
Trong khi đó, mức đỉnh của giá vàng trong tuần qua đã mang lại một số tiếng vang với mức đỉnh của 44 năm trước. Năm 1979, giá trị của vàng thỏi đã tăng gấp đôi khi cuộc cách mạng Hồi giáo ở Iran và chiến tranh Liên Xô-Afghanistan diễn ra làm nổi bật vai trò của vàng như một tài sản trú ẩn. Năm nay, các cuộc căng thẳng trên Biển Đỏ và sự tiếp diễn của xung đột Nga-Ukraine đang làm gia tăng những rủi ro địa chính trị.
Nhưng mức tăng gần đây vẫn tương đối khiêm tốn so với một số đợt tăng kỷ lục trong quá khứ. Điều đó một phần là do giá vàng đã tăng cao nhờ hoạt động mua của các ngân hàng trung ương đang tìm cách đa dạng hóa dự trữ ngoại hối để thoát khỏi sự phụ thuộc vào đồng đô la.
Max Belmont, nhà quản lý danh mục đầu tư của First Eagle Gold Fund cho biết, nhu cầu của ngân hàng trung ương “tạo một lớp đệm cho vàng…với Trung Quốc là người mua lớn nhất vào năm 2023”.
Nếu hoạt động mua vàng của Trung Quốc là trụ cột của thị trường vàng thì chính sách của Fed có thể vẫn là động lực chính của thị trường. Các dấu hiệu cho thấy sự xoay trục đang đến gần hơn đã hỗ trợ giá vàng kể từ giữa tháng 2, và các nhà giao dịch hiện đang định giá 67% khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 6, xác suất cao hơn so với đầu tháng trước. Chi phí đi vay thấp hơn thường có lợi cho vàng vì vàng không mang lại bất kỳ lãi suất nào cho người nắm giữ.
Trong ngắn hạn, một số nhà đầu tư có thể thực hiện chốt lời và điều này sẽ ảnh hưởng đến giá. Nhưng nhìn chung, bối cảnh đó có nghĩa là xu hướng tăng có thể còn kéo dài hơn nữa. Mặc dù có nhiều điểm tương đồng giữa đợt phá kỷ lục mới nhất và các mức đỉnh vàng trước đó, vai trò của các ngân hàng trung ương và lực mua của châu Á đã tạo nên sự khác biệt.
Alexander Zumpfe, nhà giao dịch cấp cao tại tập đoàn Heraeus Group cho biết: “Hành vi thị trường hiện tại, đặc trưng bởi mức cao kỷ lục hàng ngày, là điều chưa từng có theo kinh nghiệm của tôi…Sự độc đáo này nhấn mạnh sự phức tạp của động lực thị trường hiện tại và sự đa dạng của các yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng”.
