Tiếp tục phiên họp thứ 50, sáng 9/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá.
Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, việc sửa đổi, bổ sung Luật Giá là cần thiết và cấp bách nhằm bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật trong bối cảnh tổ chức lại chính quyền địa phương thành hai cấp và sắp xếp lại hệ thống thanh tra.
Các nội dung sửa đổi liên quan nhiều đến phân cấp thẩm quyền, danh mục hàng hóa - dịch vụ do Nhà nước định giá, điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá và quy định về thanh tra, kiểm tra chuyên ngành, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, khả thi của hệ thống pháp luật hiện hành.
Chuyển thẩm quyền định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên
Về nội dung cụ thể, một trong những điểm mới là chuyển nhiệm vụ triển khai bình ổn giá từ UBND cấp huyện xuống UBND cấp xã, phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nhất trí với hướng sửa đổi này, nhưng lưu ý cần bảo đảm tính khả thi về nguồn lực và nhân lực tại cơ sở, tránh tình trạng giao nhiệm vụ, nhưng không đủ điều kiện thực hiện. Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ có hướng dẫn cụ thể để việc triển khai bình ổn giá ở cấp xã đạt hiệu quả, thực chất.
Cùng với đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung tại Phụ lục số 02, cập nhật danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá để thống nhất với các luật chuyên ngành và khắc phục vướng mắc trong thực tiễn.
Chính phủ đề xuất chuyển thẩm quyền định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên và dịch vụ tồn trữ, tái hóa, vận chuyển, phân phối khí thiên nhiên hóa lỏng từ Bộ Công thương sang UBND cấp tỉnh định giá cụ thể. Cùng với đó, bổ sung dịch vụ hạ tầng khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ số, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá.
Chính phủ cũng đề nghị điều chỉnh thẩm quyền định giá đối với nhóm dịch vụ kiểm định kỹ thuật, an toàn lao động, dịch vụ y tế, giáo dục và nhà ở công vụ, để thống nhất với các luật chuyên ngành mới.
Theo Ủy ban Kinh tế và Tài chính, hoạt động vận chuyển khí thiên nhiên là lĩnh vực mang tính chuyên môn cao, có sự liên kết liên vùng nên chưa nên phân quyền ngay cho địa phương định giá. Còn đối với dịch vụ hạ tầng khu công nghiệp, cần quy định UBND cấp tỉnh ban hành khung giá và giao cấp dưới quyết định giá cụ thể để bảo đảm linh hoạt, hài hòa lợi ích các bên.
Về việc giao thẩm quyền định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nói, đây là lĩnh vực có tính đặc thù rất cao, đòi hỏi phân tích chi phí kỹ thuật phức tạp. Do đó, nên cân nhắc thận trọng về tính khả thi khi giao cho địa phương định giá. Ngoài ra, Phó chủ tịch Quốc hội lưu ý cần rà soát danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, tránh mở rộng quá mức, và có cơ chế linh hoạt để chuyển dần sang hình thức giá tham chiếu khi thị trường phát triển
Chuyển thẩm quyền bình ổn giá xuống cấp xã là phù hợp
Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải bày tỏ băn khoăn về tính khả thi khi chuyển thẩm quyền tổ chức bình ổn giá từ cấp huyện sang cấp xã. Với tình trạng năng lực hiện có của cán bộ cấp xã, bà lo ngại sẽ dẫn đến nguy cơ quá tải, khó đảm bảo hiệu quả thực hiện.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và giám sát Lê Thị Nga cho rằng, việc chuyển thẩm quyền bình ổn giá xuống cấp xã là phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, song đề nghị Chính phủ phải kiện toàn cơ sở vật chất, nhân lực và bảo đảm điều kiện thực hiện.
Bà Nga cũng nhất trí với quan điểm của cơ quan thẩm tra rằng việc kéo dài thời hạn kiểm tra so với quy định hiện hành là chưa phù hợp với Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, trong đó yêu cầu chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, trùng lặp, kéo dài. Do vậy, đề nghị giữ nguyên thời hạn kiểm tra như Luật hiện hành để tránh tác động đến hoạt động doanh nghiệp
Đánh giá cao Bộ Tài chính và Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đã chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ dự án Luật Giá (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Luật Giá được ban hành năm 2024 và mới thi hành hơn một năm, song việc sửa đổi là cần thiết để phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp, đồng thời hoàn thiện cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tăng cường quản lý Nhà nước về giá, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và ổn định kinh tế vĩ mô.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị bảo đảm tính thống nhất của dự thảo với các luật liên quan, đặc biệt là Luật Thanh tra, Luật Doanh nghiệp, Luật Hàng không dân dụng, Luật Dự trữ quốc gia và các dự án luật đang được Quốc hội xem xét. Đồng thời, phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính, song cần đánh giá kỹ khả năng thực hiện ở cấp xã, không để việc giao quyền vượt quá năng lực của địa phương.
Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng gợi ý nghiên cứu mở rộng Quỹ bình ổn giá, có thể huy động nguồn ngoài ngân sách; đồng thời đo lường hiệu quả thông qua khảo sát trực tuyến mức độ hài lòng của người dân về công tác điều hành giá.
Thay mặt cơ quan soạn thảo báo cáo giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến hợp lý để hoàn thiện dự thảo luật.
Về thời hạn kiểm tra, Bộ trưởng nêu rõ Bộ Tài chính sẽ tiếp thu theo hướng không kéo dài thời hạn như dự thảo ban đầu, để đảm bảo đúng tinh thần phân cấp, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp”. Về thẩm quyền định giá dịch vụ vận chuyển khí thiên nhiên, Bộ sẽ nghiên cứu phương án tách 2 trường hợp - vận chuyển trong một địa phương và liên tỉnh để quy định phù hợp hơn.
Với đề xuất giao thẩm quyền bình ổn giá, Bộ trưởng giải thích hiện nay, mỗi tỉnh sau sáp nhập có địa bàn rất rộng. Nếu giao cho cấp tỉnh thực hiện thì rất khó triển khai và phản ứng sẽ chậm, khó đảm bảo bình ổn giá kịp thời khi có biến động. Do đó, “cấp xã vẫn là nơi sát thực tế nhất”. Tuy nhiên, Bộ trưởng bày tỏ đồng thuận với ý kiến của các đại biểu về việc cần thiết phải nâng cao năng lực, đào tạo cán bộ tài chính - kế toán, cơ sở vật chất ở cấp xã, coi đây là điều kiện quan trọng để bảo đảm hiệu quả khi thực thi.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan liên quan nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra để hoàn chỉnh hồ sơ dự luật. Ủy ban Kinh tế và Tài chính thẩm tra chính thức trình Quốc hội xem xét quyết định tại Kỳ họp thứ 10 tới.