Tiếp tục phiên họp thứ 48, sáng 12/8 Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).
Trình bày tờ trình, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho biết, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định thuộc 125 điều của Luật hiện hành.
Một số nội dung lớn cơ bản được Thứ trưởng đề cập như, bổ sung quy định công an cấp xã là cơ quan được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự.
Dự thảo bổ sung quy định “thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân gồm ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói đối với những trường hợp chưa có thông tin” khi tiếp nhận người chấp hành án phạt tù.
Điểm mới nữa, theo Thứ trưởng là bổ sung quy định phạm nhân có quyền được hiến mô, một phần bộ phận cơ thể, được lưu trữ trứng, tinh trùng theo quy định pháp luật; được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật về hiến mô, bộ phận cơ thể người.
Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của ủy ban nhân dân, Công an cấp xã theo hướng: ủy ban nhân dân cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng. Trưởng Công an cấp xã có nhiệm vụ giúp ủy ban nhân dân cấp xã quản lý, giám sát, giáo dục người chấp hành án hình sự tại cộng đồng.
Lần sửa đổi này, theo Thứ trưởng còn sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ lao động của phạm nhân, tổ chức lao động cho phạm nhân và sử dụng kết quả lao động của phạm nhân. Trong đó, bổ sung quy định trại giam tổ chức cho phạm nhân lao động trong và ngoài trại giam nhằm giáo dục cải tạo, rèn luyện kỹ năng lao động, góp phần chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng trên cơ sở quy định của Nghị quyết số 54/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội về thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.
Đáng chú ý, Dự thảo còn sửa đổi, bổ sung quy định về xếp loại chấp hành án theo hướng không lấy kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của phạm nhân gây ra để nhận xét, đánh giá và xếp loại quá trình chấp hành án phạt tù của phạm nhân.
Ông Hùng cho hay, Luật mới dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026 và quy định chuyển tiếp việc các khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam đã được phê duyệt, thành lập theo quy định của Nghị quyết số 54/2022/QH15 của Quốc hội thì tiếp tục hoạt động đến hết thời hạn có hiệu lực của hợp đồng hợp tác đã được ký kết giữa trại giam với tổ chức hợp tác; sau ngày Luật này có hiệu lực, việc gia hạn hợp đồng hợp tác áp dụng theo quy định của Luật này và văn bản quy định chi tiết.
Thẩm tra sơ bộ, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành sự cần thiết ban hành Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi).
Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban tán thành bổ sung quy định về thu thập thông tin sinh trắc học của những trường hợp phạm nhân chưa có thông tin. Tuy nhiên, yêu cầu này sẽ làm phát sinh khoản kinh phí rất lớn, đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ mục đích của việc thu thập thông tin sinh trắc học của phạm nhân, đồng thời cần tăng cường ứng dụng chuyển đổi số, công nghệ thông tin để chia sẻ, cập nhật dữ liệu, tránh lãng phí trong quá trình triển khai thực hiện.
Hồi âm, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng nêu rõ, trong hệ thống hạ tầng cơ sở về lưu trữ cơ sở dữ liệu về con người của Bộ Công an có đầy đủ điều kiện để thu thập sinh trắc học mà không phát sinh kinh phí, không phát sinh bộ máy. “Việc này chúng tôi có thể triển khai ở tất cả các trại giam, nhà tạm giữ, trại tạm giam, cơ sở lưu trú mà không phát sinh kinh phí và chi phí”, ông Hùng cho biết.
Về xếp loại chấp hành án theo hướng không lấy kết quả khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội của phạm nhân gây ra, Thứ trưởng Bộ Công an giải thích, quy định này để tháo gỡ một phần bất công bằng đối với những người không có điều kiện khắc phục hậu quả. “Có những phạm nhân dù chấp hành rất tốt nội quy, kỷ luật lao động sản xuất, học tập đều tốt, nhưng vì nghèo không khắc phục được hậu quả nên họ không được giảm án, không được đưa vào diện đặc xá. Dự thảo quy định về nguyên tắc và Bộ trưởng Bộ Công an quy định bằng thông tư cụ thể để giải quyết vấn đề này mang tính công bằng, hợp lý hơn trong thi hành án hình sự”, ông Hùng giải thích.
Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) sẽ được cho ý kiến tại hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách trước khi trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 tới.