Soát xét báo cáo quý: Không bắt buộc!

(ĐTCK) Ba quý đầu năm đang lãi, kết quả quý IV quay ngoắt 180 độ… DN lỗ nặng, nhà đầu tư và cả cơ quan quản lý đều bất ngờ. Tiếp thu ý kiến từ thị trường và các chuyên gia kiểm toán, nhằm chấn chỉnh tình trạng trên, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã có công văn yêu cầu DN niêm yết từ năm 2009 thực hiện soát xét báo cáo tài chính (BCTC) quý. Thế nhưng, khuyến nghị này đang chịu sức ép không nhỏ "đề nghị xem lại" từ các công ty niêm yết.
Mong muốn cải thiện và tạo lập một TTCK minh bạch là chính đáng và cần thiết. Mong muốn cải thiện và tạo lập một TTCK minh bạch là chính đáng và cần thiết.

Đề xuất của Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) với Bộ Tài chính và UBCK nhấn mạnh: cần phải có kiểm toán giữa kỳ và BCTC quý cũng cần được kiểm tra, kiểm soát. Trong chuẩn mực kiểm toán do Bộ Tài chính ban hành có Chuẩn mực 910, quy định soát xét các thông tin tài chính trước khi công bố của báo cáo quý. Chuẩn mực quy định tất cả các thủ tục giúp cho kiểm toán viên, nếu thực hiện đúng sẽ hạn chế được rất nhiều những sai sót của BCTC quý.

Trên thực tế, gọi là soát xét nhưng để kiểm toán viên có ý kiến trong BCTC, "bút sa gà chết" nhất thiết họ phải kiểm tra, rà soát, phân tích số liệu của DN. Tuần qua, một số công ty niêm yết như FPT, Cavico, Cơ điện miền Trung đã gửi công văn tới UBCK phản ánh những khó khăn của DN khi thực hiện yêu cầu trên. Đặc thù của những công ty này là có quy mô tương đối lớn, nhiều công ty con hoạt động trải dài trên phạm vi cả nước. Có 3 khó khăn được nêu ra để dẫn chứng cho quan điểm rằng, đây là nhiệm vụ "bất khả thi": chi phí tốn kém trong khi DN đang khó khăn; không đủ thời gian thực hiện soát xét để công bố BCTC ra thị trường khiến nhà đầu tư chậm được nhận thông tin;  không thể vì vài công ty kém minh bạch mà các công ty khác bị "vạ lây".

"DN sẽ thực hiện thuê kiểm toán soát xét báo cáo quý như thế nào, có phải theo đúng Chuẩn mực 910, đề nghị UBCK hướng dẫn", lãnh đạo một DN nhấn mạnh.

Đề cập đến những thắc mắc trên, đại diện Ban Quản lý phát hành, UBCK cho biết, nếu soát xét BCTC quý sẽ phải thực hiện theo Chuẩn mực 910. Khuyến nghị của UBCK xuất phát từ yêu cầu thị trường nhằm chấn chỉnh tình trạng BCTC quý của DN được lập không nghiêm túc. Tất nhiên, không loại trừ những trường hợp đặc biệt do biến động kinh tế quá nhanh, chẳng hạn tỷ giá thay đổi, hàng tồn kho… kết quả kinh doanh các quý của DN chênh lệch lớn, song nếu thực hiện soát xét theo quy định của chuẩn mực kế toán thì sẽ hạn chế được những trường hợp cố tình. Hơn nữa, nếu thực hiện soát xét quý thì có thể rút ngắn thời gian kiểm toán năm.

Cái khó hiện nay ở chỗ Luật Chứng khoán chỉ quy định BCTC năm mới phải kiểm toán, Thông tư số 38/TT-BTC cũng chỉ yêu cầu DN niêm yết công bố BCTC quý (không cần soát xét). Yêu cầu của UBCK do vậy không có tính bắt buộc thực hiện với DN. Hơn nữa, theo quy định, DN phải công bố BCTC quý sau 20 ngày kể từ thời điểm hoàn tất BCTC và có 5 ngày để công bố thông tin. Trong khoảng thời gian ngắn ngủi như vậy, liệu DN quy mô lớn có thực hiện kịp việc soát xét?

VACPA cũng cho rằng, yêu cầu DN soát xét báo cáo quý ngay sẽ rất khó, song nếu không đủ nhân lực và điều kiện thì trước mắt có thể yêu cầu 6 tháng làm một lần, để có mối liên hệ giữa báo cáo quý I và quý II và như vậy, cũng làm giảm đi một nửa rủi ro. Còn sau này, nếu nhu cầu của DN nhiều thì đương nhiên số lượng các công ty kiểm toán cũng nhiều lên.

Mong muốn cải thiện và tạo lập một TTCK minh bạch là chính đáng và cần thiết phải thực hiện, song bất cứ quy định nào nếu muốn đi vào cuộc sống cũng phải phù hợp với thực tế. Với tình hình như hiện nay, nếu Bộ Tài chính và UBCK quyết tâm chấn chỉnh và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư thì cần thiết có quy định mang tính pháp lý về việc soát xét báo cáo quý, đồng thời hướng dẫn DN và đưa ra những bước thực hiện không quá "bất khả thi".

Thủ tục soát xét BCTC (theo Chuẩn mực 910) bao gồm:

  • Tìm hiểu hoạt động của đơn vị và của lĩnh vực kinh doanh, ngành nghề mà đơn vị hoạt động;

  • Xem xét lại các nguyên tắc và phương pháp kế toán mà đơn vị áp dụng;

  • Phân tích các thủ tục áp dụng trong việc hạch toán, phân loại và lập các tài liệu tổng kết, tổng hợp các thông tin sẽ được đưa vào thuyết minh BCTC và lập BCTC;

  • Trao đổi về các cơ sở dẫn liệu quan trọng của BCTC;

  • Thực hiện các thủ tục phân tích nhằm phát hiện các biến động và các yếu tố đơn lẻ có dấu hiệu bất thường, chủ yếu là: so sánh BCTC niên độ này với niên độ trước; so sánh BCTC với số liệu dự toán; xem xét mối quan hệ giữa các yếu tố của BCTC và số liệu dự đoán của kiểm toán viên, trong đó tính đến kinh nghiệm của đơn vị và tình hình thực tế của ngành.

Anh Việt
Anh Việt

Tin cùng chuyên mục