Hiệu ứng Samland không đủ giữ nhịp cổ phiếu
Hơn 11 tháng năm 2025, thị trường chứng khoán thường xuyên duy trì trạng thái tích cực, thanh khoản dồi dào và chỉ số chung neo ở vùng cao.
Trong bối cảnh nhiều nhóm ngành ghi nhận các nhịp tăng mạnh, cổ phiếu SAM cũng có giai đoạn khởi sắc, nhưng chỉ trong thời gian rất ngắn trước khi nhanh chóng rơi trở lại vùng giá thấp và bước vào xu hướng giảm dài hạn.
Từ ngày 7/7 đến 20/8, cổ phiếu SAM tăng 59,1%, từ 6.600 đồng/cổ phiếu lên 10.500 đồng/cổ phiếu, nhờ thông tin liên quan đến hoạt động tái cấu trúc tài sản. Tuy nhiên, chỉ ít tuần sau, cổ phiếu quay đầu giảm 31,8%, về mức 7.160 đồng/cổ phiếu tính tới ngày 10/12, đồng thời rơi xuống dưới đường MA 200.
Nguyên nhân chính của nhịp tăng ngắn hạn đến từ việc SAM Holdings đưa gần 78,6 triệu cổ phiếu của Công ty cổ phần Địa ốc Sacom (Samland, mã SLD) lên sàn UPCoM ngày 15/8.
Việc này giúp thị trường “định giá lại” phần nào giá trị khối tài sản thuộc công ty con. Samland đang sở hữu hai dự án bất động sản gồm Khu dân cư Nhơn Trạch quy mô 55,2 ha và Chung cư Samland Riverside tại TP.HCM. Riêng giá trị tài sản dở dang đến ngày 30/9/2025 của hai dự án đã đạt 708,9 tỷ đồng, chiếm 84% tổng tài sản doanh nghiệp.
Tuy nhiên, dù được đánh giá có giá trị thị trường cao hơn nhiều so với giá sổ sách, cả hai dự án đều chậm triển khai trong thời gian dài.
Dự án Samland Riverside gồm một khối nhà cao 19 tầng và 2 tầng hầm - dù đã đổ móng nhưng bị đình chỉ thi công từ giữa năm 2017 do chưa có giấy phép xây dựng, dẫn đến việc dừng triển khai suốt 8 năm và nhiều hạng mục xuống cấp. Trong khi đó, dự án Khu dân cư Nhơn Trạch đến nay vẫn trong quá trình hoàn thiện pháp lý và xin gia hạn chủ trương đầu tư.
Giới đầu tư vì vậy duy trì tâm lý thận trọng, nhất là khi Samland hiện không đáp ứng tiêu chí công ty đại chúng bởi hai cổ đông lớn nắm giữ tới 91,31% vốn điều lệ; chỉ 8,69% thuộc về cổ đông nhỏ lẻ, thấp hơn yêu cầu tối thiểu 10% cổ phần có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư nắm giữ.
Dự án chậm tiến độ kéo dài
Từ lĩnh vực ban đầu là sản xuất và phân phối cáp bưu chính viễn thông, SAM Holdings đã đầu tư sang bất động sản, tài chính, du lịch - nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí và sản xuất công nghiệp.
Dữ liệu cho thấy, giai đoạn 2014-2024, các chỉ tiêu hiệu quả hoạt động của SAM Holdings thấp hơn trung bình ngành. Năm 2024, tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA) là 1,3%, tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) là 2,12%, trong khi mức trung bình ngành lần lượt là 2,16% và 3,77%.
Tại thời điểm 30/9/2025, SAM Holdings phải trích lập 127,5 tỷ đồng cho khoản đầu tư vào công ty con và 140,09 tỷ đồng cho các công ty liên doanh, liên kết.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, SAM Holdings ghi nhận doanh thu 4.107,5 tỷ đồng, tăng 29,3% so với cùng kỳ; nhưng lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 55 tỷ đồng, giảm 33,4%.
Điểm đáng chú ý là lợi nhuận gộp không đủ bù đắp chi phí tài chính, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Công ty tránh được việc báo lỗ nhờ doanh thu tài chính.
Tại thời điểm 30/9/2025, doanh nghiệp phải trích lập 127,5 tỷ đồng cho khoản đầu tư vào công ty con và 140,09 tỷ đồng cho các công ty liên doanh, liên kết. Đáng chú ý nhất là khoản trích lập 125,5 tỷ đồng cho Công ty cổ phần Dịch vụ Du lịch Phú Thọ; 88,55 tỷ đồng cho Công ty cổ phần Sacom - Tuyền Lâm; 38,95 tỷ đồng cho Công ty cổ phần Capella Quảng Nam…
Về các dự án, cuối năm 2024, dự án Samland Riverside vẫn chưa được cấp giấy phép xây dựng. Dự án khu dân cư tại Đồng Nai được lên kế hoạch từ năm 2018 nhưng đến tháng 6/2025 mới dừng ở bước chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng.
Khu công nghiệp Tam Thăng 2 (103 ha) mới hoàn thành một phần và chờ cho thuê. Dự án khu nghỉ dưỡng và sân golf quy mô 194,92 ha tại Lâm Đồng cũng vướng mắc thủ tục, do địa phương đang thẩm định hồ sơ gia hạn tiến độ.
Trong nhiều kỳ đại hội cổ đông, cổ đông liên tục chất vấn về sự chậm trễ. Dù lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra cam kết sẽ đẩy nhanh tiến độ, thực tế triển khai lại không cải thiện đáng kể. Tiến độ chậm khiến thời gian thu hồi vốn kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cải thiện hiệu quả kinh doanh.
