Rào cản vô hình

(ĐTCK-online) Kinh tế khó khăn, nhu cầu tiêu thụ giảm sút, người dân và Chính phủ đều chi tiêu thắt lưng buộc bụng khiến việc sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp ngày một khó khăn. Mệt hơn nữa là họ vẫn phải bỏ ra không ít công sức, tiền của để đối phó với những thủ tục, việc làm phát sinh từ các quy định bất hợp lý nảy sinh từ môi trường kinh doanh trong nước. "Nội công, ngoại kích", sức cạnh tranh của doanh nghiệp dễ bị suy yếu và điều này đang đòi hỏi cơ quan quản lý phải mạnh tay cải cách hơn nữa nhằm tháo gỡ bớt khó khăn cho doanh nghiệp.

Ông Bùi Quang Ngọc, Phó tổng giám đốc Tập đoàn FPT cho hay, một trong những lĩnh vực kinh doanh lớn của FPT là phân phối hàng điện tử, phần mềm nhập khẩu, ở thời điểm Nhà nước hạn chế nhập khẩu, giảm nhập siêu như hiện nay, quyền được xuất nhập khẩu không dễ. Đơn cử như với lĩnh vực nhập khẩu, hiện nay giấy phép nhập khẩu là giấy phép chuyến, mỗi lần mở tờ khai phải có giấy phép của cơ quan quản lý rất phức tạp. "Với lưu lượng hàng hóa kinh doanh như hiện tại, FPT một ngày phải có 50 - 70 tờ khai, doanh nghiệp phải cử nhân lực lo một loạt việc không cần thiết", ông Ngọc nói.

Ở góc độ khác, đại diện CTCP Xuất khẩu thủy sản An Giang (Agifish) thì than phiền về tình trạng cắt điện từ đầu năm đến nay ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của doanh nghiệp khiến chi phí giá thành đội lên 1.000 đồng/kg, bên cạnh đó việc xuất hàng nhiều lúc vẫn bị ách tắc tại cảng.

Kinh doanh khó khăn, lãi suất ngân hàng cao ngất, nhiều doanh nghiệp và cả ngân hàng đang đau đầu lo đối phó nợ khó đòi. Tuy nhiên, đây lại là việc không dễ ở Việt Nam. Ông Trần Anh Đức, Giám đốc Công ty Luật Vilaf Hồng Đức cho hay, Việt Nam vẫn được đánh giá tốt về thực thi hợp đồng, song thực tế lại không diễn ra như vậy. Đơn cử như việc đòi nợ, từ thời điểm gửi đơn ra toà tới lúc thi hành án mất không ít thời gian, công sức và chi phí. Ngay tại tòa án, hai bên đương sự phải qua các thủ tục như hoà giải, sơ thẩm, phúc thẩm mất tới cả năm. Ông Đức nhận xét, hệ thống pháp lý đòi nợ tại Việt Nam khó thực thi.

Nhìn rộng hơn, theo quy định từ ngày 1/9/2008, tất cả các ngành nghề kinh doanh và điều kiện kinh doanh không đảm bảo quy định tại Điều 5, Nghị định 139/2007/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Doanh nghiệp hết hiệu lực. Tổ công tác thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư đã tiến hành rà soát, lên danh sách tất cả các văn bản quy phạm pháp luật có quy định về ngành nghề kinh doanh có điều kiện, cách thức thực hiện cũng như hình thức thể hiện, kết quả có hơn 400 loại ngành nghề với 430 văn bản (có thể gọi là "giấy phép con"). Ông Nguyễn Đình Cung, Thư ký Tổ công tác nhìn nhận số ngành nghề kinh doanh, điều kiện kinh doanh có vấn đề về mặt pháp lý khá lớn, song hơn một năm qua, số lượng các bộ, ngành chủ động rà soát và tiến hành loại bỏ các điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính không cần thiết rất ít. Ví dụ như Bộ Xây dựng là một trong những cơ quan quản lý nhà nước đi đầu trong hoạt động này, nhiều hội thảo liên quan tới rà soát, bãi bỏ các điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính không cần thiết đã được tổ chức, song kết quả đến nay vẫn chưa được công bố.

Nhìn sang khu vực, theo một tài liệu của Công ty Tài chính quốc tế (IFC), nỗ lực tháo gỡ bớt khó khăn cho doanh nghiệp đang được chính phủ các nước đẩy mạnh. Đơn cử, Trung Quốc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc vay vốn tín dụng bằng việc mở rộng các loại tài sản có thể sử dụng làm thế chấp thông qua Luật Tài sản mới ban hành. Các khoản phải thu trong tương lai và một số kết hợp giữa các loại tài sản khác nhau có thể được dùng làm bảo đảm cho các khoản vay. Trung Quốc cũng tăng cường các quy định nhằm đảm bảo thực thi quyết định tòa án, giúp ngăn chặn tốt hơn việc trốn tránh nghĩa vụ trả nợ. Giảm nhẹ gánh nặng thuế khoá cho doanh nghiệp bằng việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ mức 33,3% xuống 25%, đồng thời thống nhất các tiêu chí và phương pháp tính toán trong việc khấu trừ thuế.

Malaysia xóa bỏ thuế đánh vào thu nhập từ bất động sản và giảm thuế thu nhập doanh nghiệp xuống 26% (mức thuế trước là lũy tiến). Theo kế hoạch, thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ tiếp tục giảm xuống 25% cho năm sau. Một cải cách nữa là việc áp dụng hệ thống đóng thuế 1 lần chung, trong đó lợi nhuận chịu thuế được khấu trừ các khoản chi trả cổ tức. Indonesia thì tạo thuận lợi hơn về vay vốn tín dụng bằng việc đảm bảo quyền của người đi vay được kiểm tra các dữ liệu về thông tin tín dụng của họ tại ngân hàng, việc này giúp cải thiện chất lượng và độ chính xác của thông tin tín dụng mà các tổ chức tín dụng sử dụng để đánh giá rủi ro tín dụng đối với người đi vay.

Thủy Anh
Thủy Anh

Tin cùng chuyên mục