Quy hoạch vừa được ban hành được kỳ vọng sẽ giúp khắc phục được sự mất cân đối cung cầu, đầu tư và ô nhiễm môi trường của ngành VLXD
Cụ thể, về vật liệu ốp lát (gạch ốp lát và đá ốp lát tự nhiên), Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, từ nay đến năm 2015 không đầu tư mở rộng và đầu tư mới các cơ sở sản xuất gạch gốm ốp lát. Giai đoạn 2016 - 2020 tiếp tục đầu tư mở rộng và đầu tư mới các cơ sở sản xuất gạch gốm ốp lát đạt tổng công suất thiết kế trên toàn quốc đạt 570 triệu m2/năm.
Theo thống kê của Bộ Xây dựng, tổng công suất thiết kế các nhà máy sản xuất vật liệu ốp lát đến năm 2015 khoảng 450 triệu m2/năm, đến năm 2020 khoảng 570 triệu m2/năm.
Đối với đá ốp lát tự nhiên, từ nay đến năm 2015, tiếp tục đầu tư mở rộng và đầu tư mới các cơ sở chế biến đá ốp lát để đạt tổng công suất thiết kế trên toàn quốc đạt 15 triệu m2/năm. Giai đoạn 2016 - 2020 tiếp tục đầu tư mở rộng và đầu tư mới các cơ sở chế biến đá ốp lát để có tổng công suất thiết kế trên toàn quốc đạt 30 triệu m2/năm (chiếm tỷ trọng khoảng 5% tổng công suất thiết kế vật liệu ốp lát), việc đầu tư mới các cơ sở khai thác phải gắn với cơ sở chế biến sâu.
Thủ tướng cũng yêu cầu sử dụng công nghệ khai thác hiện đại, hạn chế tối đa việc nổ mìn khai thác. Đầu tư thiết bị chế biến hiện đại có thể cưa cắt các tấm đá kích thước lớn, nâng cao tỷ lệ thu hồi sản phẩm; có hệ thống mài và đánh bóng tự động. Bên cạnh đó, khuyến khích các cơ sở sản xuất đá ốp lát liên kết với các cơ sở sản xuất bột đá các bon nát can xi, nhằm tận dụng nguyên liệu dư thừa, giảm phế thải và giảm ô nhiễm môi trường.
Trao đổi với Đầu tư Bất động sản cuối tuần qua, ông Lê Văn Tới, Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, trong số các loại VLXD chủ yếu, trước đây chỉ mới có xi măng được quy hoạch chặt chẽ trên cơ sở cung cầu. Các loại VLXD khác, trong đó có gạch ốp lát, sứ vệ sinh, kính xây dựng… chỉ được cảnh báo hay khuyến cáo đã vượt công suất, nên dừng đầu tư. Vì chưa có quy định rõ ràng việc hạn chế đầu tư, nên tình trạng dư thừa không được kiểm soát.
“Trong những năm qua, đầu tư phát triển VLXD còn đan xen giữa công nghệ tiên tiến và công nghệ lạc hậu, giữa quy mô lớn và quy mô nhỏ. Nhiều dây chuyền sản xuất VLXD đã lạc hậu, mức độ tiêu hao nhiên liệu, gây ô nhiễm môi trường cao. Chất lượng một số sản phẩm chưa ổn định, chi phí sản xuất cao, dẫn đến sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế thấp. Việc quản lý khai thác tài nguyên để sản xuất VLXD chưa chặt chẽ, một số nơi còn lãng phí tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường”, ông Tới nói và nhìn nhận, việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1469/QĐ-TTg sẽ phát huy những mặt tích cực và khắc phục những tồn tại nên trên.
Ngoài vật liệu ốp lát, Quyết định 1469 cũng phê duyệt quy hoạch với nhiều ngành vật liệu khác. Trong đó, với gạch đất sét nung, Thủ tướng yêu cầu không đầu tư các loại lò thủ công cải tiến, lò đứng liên tục, lò vòng (lò hoffman) sử dụng nhiên liệu hóa thạch (than, dầu, khí). Khuyến khích đầu tư công nghệ sản xuất gạch đất sét nung kích thước lớn, độ rỗng cao để tiết kiệm tài nguyên, giảm ô nhiễm môi trường. Đặc biệt, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải xây dựng và ban hành lộ trình chấm dứt hoạt động của các loại lò sử dụng công nghệ lạc hậu.
Cũng theo Quy hoạch vừa được phê duyệt, dự báo nhu cầu xi măng trong nước đến năm 2020 là 93 triệu tấn. Trong giai đoạn 2020 - 2030, đầu tư sản xuất xi măng theo Quy hoạch phát triển công nghiệp xi măng Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Quy hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản làm xi măng.
Nghiên cứu sử dụng phế thải làm nguyên, nhiên liệu cho sản xuất xi măng; nghiên cứu sản xuất các chủng loại xi măng có tính năng đặc biệt, xi măng tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường; nghiên cứu giảm tiêu hao năng lượng, nhiên liệu và nhân công trong sản xuất xi măng.
