Sáng 27/6, trước khi bế mạc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam với 438/447 đại biểu có mặt tán thành, có hiệu lực từ ngày 1/9/2025.
Nghị quyết nêu rõ, Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP.HCM và thành phố Đà Nẵng được xây dựng trên cơ sở thống nhất về hoạt động, quản lý, giám sát; có định hướng phát triển sản phẩm riêng biệt, phát huy thế mạnh của từng Thành phố; đảm bảo sự công bằng, tương hỗ lẫn nhau, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, gắn với động lực tăng trưởng kinh tế.
Nghị quyết cũng quy định các chính sách đặc thù phát triển trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam, tập trung vào ngoại hối, hoạt động ngân hàng, ưu đãi thuế, phát triển thị trường vốn, tài chính, đất đai, lao động việc làm… cũng như chính sách thử nghiệm có kiểm soát dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ (fintech) và đổi mới sáng tạo, phát triển các loại thị trường, sàn giao dịch hàng hóa.
Theo đó, dự án đầu tư trong trung tâm tài chính quốc tế thuộc lĩnh vực ưu tiên được giao, cho thuê đất tối đa 70 năm; lĩnh vực khác thời hạn sử dụng đất không quá 50 năm.
Người nước ngoài làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế được miễn thuế thu nhập cá nhân tới hết 2030.
Các sản phẩm được cung cấp trong trung tâm tài chính quốc tế gồm thành lập sàn, nền tảng giao dịch hàng hóa và phái sinh hàng hóa; giao dịch tín chỉ carbon; sản phẩm văn hóa, nghệ thuật; kim loại quý hiếm, sản phẩm tài chính xanh…
Dự án đầu tư mới thuộc lĩnh vực ưu tiên được áp dụng thuế suất thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tối đa 4 năm và giảm 50% thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo. Với dự án không thuộc lĩnh vực ưu tiên, mức thuế thu nhập doanh nghiệp là 15% trong 15 năm, miễn thuế tối đa 2 năm và giảm 50% thuế phải nộp trong 4 năm tiếp theo…
Ngoài ra, cơ chế giải quyết tranh chấp trong đầu tư kinh doanh cũng là vấn đề mấu chốt khi xây dựng trung tâm tài chính quốc tế. Theo đó, các bên được sử dụng các phương thức giải quyết tranh chấp theo luật Việt Nam. Ngoài ra, các bên có thể giải quyết tranh chấp tại trọng tài nước ngoài, quốc tế; trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính (TTTC) quốc tế; trọng tài Việt Nam và tòa án nước ngoài, Việt Nam.
Thảo luận trước đó, đại biểu Quốc hội đề nghị làm rõ các chính sách ưu đãi tại TTTC đã đảm bảo tính vượt trội, cạnh tranh, khác biệt riêng có của Việt Nam hay chưa. Cùng đó là đề nghị làm rõ căn cứ về việc thành lập một TTTC tại 2 địa điểm, định vị phát triển TTTC tại 2 Thành phố để không cạnh tranh, chồng chéo cũng như sự chuẩn bị về hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực để vận hành TTTC.
Theo báo cáo giải trình của Chính phủ, Chính phủ đã khảo sát, tổ chức nhiều hội thảo tham vấn ý kiến các định chế tài chính lớn, các nhà đầu tư, chuyên gia trong nước và quốc tế và đều được đánh giá các cơ chế, chính sách đề xuất tại dự thảo Nghị quyết có tính đột phá, cạnh tranh.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, chính sách thuế, đất đai, hạ tầng, nhân lực, một số quy định về bảo hiểm,... đã vượt trội so với một số TTTC quốc tế khác. Một số chính sách tiệm cận với thông lệ quốc tế như mô hình quản lý, ngôn ngữ, xuất nhập cảnh, kế toán, lao động việc làm, fintech, sandbox, phương thức đối tác công tư (PPP)...; một số chính sách có lộ trình mở cửa có kiểm soát, điều chỉnh dần như ngoại hối, giải quyết tranh chấp…
“Qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và xuất phát từ chủ trương phát triển TTTC một cách toàn diện, có tính chiến lược, căn cứ trên tiềm năng, lợi thế riêng của từng địa phương và yêu cầu phát triển cân đối, hài hòa vùng miền, Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị về việc thành lập một TTTC đặt tại 2 TP. HCM và TP. Đà Nẵng, có sự phân công chức năng và định hướng rõ ràng và đã được Bộ Chính trị đồng ý”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng báo cáo Quốc hội.
Về định vị phát triển TTTC tại 2 Thành phố, Bộ trưởng Bộ Tài chính thông tin, TP. HCM là trung tâm kinh tế - tài chính lớn nhất cả nước, đã hình thành hệ sinh thái tài chính phong phú, có hệ thống ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm phát triển, thu hút nhiều tổ chức, định chế tài chính quốc tế.
Theo đó, TTTC tại TP. HCM dự kiến sẽ phát triển thị trường vốn; ngân hàng, thị trường tiền tệ; phát triển cơ chế thử nghiệm (sandbox) về Fintech, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính; thành lập các sàn giao dịch chuyên biệt, nền tảng giao dịch mới; phát triển thị trường hàng hóa…
Đà Nẵng có lợi thế về vị trí địa lý trung tâm miền Trung, là cửa ngõ ra biển của các hành lang kinh tế Đông - Tây, đồng thời là nơi có điều kiện thuận lợi để thử nghiệm các mô hình mới như tài chính bền vững, tài chính xanh và ứng dụng công nghệ tài chính, dịch vụ số...
Hai Thành phố đã tập trung chuẩn bị công việc để xây dựng, phát triển và vận hành TTTC như bố trí nguồn nhân lực, xây dựng các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cao, đội ngũ quản lý cho TTTC, chuẩn bị cơ sở vật chất, hạ tầng để xây dựng và phát triển TTTC; xúc tiến đầu tư, tiếp xúc các nhà đầu tư chiến lược, tiềm năng.
Vẫn theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, quá trình xây dựng Nghị quyết, Chính phủ nhận thức được các rủi ro về thành lập các sàn, nền tảng giao dịch cũng tiềm ẩn một số rủi ro bị lợi dụng để hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp thông qua mua bán các sản phẩm trên; rủi ro bị đầu cơ, thổi giá, tạo bong bóng tài sản,... Theo đó, cần xây dựng khung pháp lý đồng bộ; thiết chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, có hệ thống, theo chuẩn mực quốc tế để kiểm soát các giao dịch trên sàn. Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu các quy định cụ thể để đưa vào Nghị định hướng dẫn.
Do Nghị quyết chỉ quy định những vấn đề khung, nguyên tắc, các nội dung cụ thể sẽ được quy định tại Nghị định; do vậy, Chính phủ sẽ nghiên cứu và quy định các nội dung liên quan đến cơ chế kiểm soát rủi ro dòng vốn ra-vào, phòng ngừa rửa tiền hay các công cụ quản lý thanh khoản linh hoạt tại nghị định - Bộ trưởng báo cáo Quốc hội.