Ông Juerg Vontobel.
Xin cho biết đánh giá của ông về năng lực quản trị của các DN niêm yết hiện nay? Điểm mạnh, yếu của họ là gì?
Theo tôi, có 2 điểm cần đề cập trong việc đánh giá năng lực quản trị của các DN niêm yết hiện nay, đó là so sánh năng lực quản trị hiện tại với 2 năm trước và với các DN khác trong khu vực và trên thế giới.
Nếu so sánh năng lực quản trị của các DN niêm yết hiện nay với 2 năm trước, nhiều công ty đã cải thiện tính minh bạch - yếu tố chủ chốt trong quản trị DN. Đó là điều đáng mừng cho TTCK Việt Nam.
Tuy nhiên, so với mặt bằng chung về năng lực quản trị của DN trên thế giới thì các DN Việt Nam vẫn còn một số điểm phải cải thiện. Trước hết, báo cáo được kiểm toán phải theo Chuẩn báo cáo tài chính quốc tế (IFRS), chứ không chỉ dựa theo Chuẩn kế toán Việt Nam. Thứ hai, HĐQT cần có những thành viên độc lập, không tham gia vào công tác điều hành. Thứ ba, cần thực hiện nghiêm khắc hơn những quy định về giao dịch nội gián trong Luật Chứng khoán và đưa ra các biện pháp xử phạt nặng hơn đối với các vi phạm này để đảm bảo tính minh bạch, công bằng trên thị trường.
Nhiều DN niêm yết đã phát hành bổ sung khối lượng lớn cổ phiếu mà không đi kèm với việc tăng tương ứng năng lực quản trị. Ông có lời khuyên gì cho NĐT trong tình huống này?
Thực ra, khi các tiêu chí về quản trị DN được cải thiện ở một quốc gia, kỳ vọng của NĐT cũng tăng theo. Những công ty không minh bạch, không phân bố thu nhập một cách công bằng hoặc không công bố những thông tin bất lợi, ví dụ như thua lỗ từ đầu tư không được thông báo cho cổ đông - tất cả các công ty này đều có giá cổ phiếu giảm mạnh. Một vài tháng gần đây, chúng ta đã thấy, giá cổ phiếu phản ứng rất mạnh (theo chiều giảm) với những trường hợp như trên.
Với tình trạng DN phát hành tăng vốn điều lệ mạnh mà năng lực quản trị DN không đi kèm, tôi nghĩ, đây là điều NĐT nên chú ý. Việc tăng vốn không có phương án hợp lý, trước mắt sẽ làm cho cổ phiếu có nguy cơ bị pha loãng. Sau đó, nếu năng lực quản trị không tốt, DN làm ăn không có hiệu quả thì đây thực sự là thiệt hại cho NĐT đã nắm giữ cổ phiếu. Vì vậy, để xem xét có nên thông qua phương án phát hành hay không, các cổ đông cần cân nhắc hiệu quả của việc phát hành về dài hạn trên cơ sở phân tích các yếu tố bên trong và bên ngoài DN, chứ không phải là con số suy đoán dựa vào thành công trong quá khứ.
HĐQT tốt cần đáp ứng những tiêu chí gì? Làm thế nào để NĐT biết HĐQT của một DN có tốt hay không?
HĐQT trước hết phải làm việc vì lợi ích của công ty. HĐQT tốt phải đảm bảo rằng, DN được điều hành đúng đắn, có chiến lược và chính sách phù hợp, phải hỗ trợ và củng cố ban giám đốc. DN vận hành tốt tức là có HĐQT tốt. Nếu DN hoạt động không tốt - có thể do những yếu tố ngoài tầm kiểm soát của DN - NĐT cũng như nhân viên công ty cần một HĐQT vững chắc có thể giúp ban giám đốc phản ứng nhanh và đúng để giải quyết vấn đề.
Gần đây, có vụ việc một số thành viên HĐQT sử dụng vốn của DN mà không hỏi ý kiến cổ đông. Điều này cho thấy điểm yếu trong quản lý nội bộ của công ty. Theo ông, để cải thiện chất lượng kiểm soát nội bộ, DN cần thiết lập những tiêu chí gì cho công tác kiểm soát nội bộ?
Đây là một minh chứng cho thấy, HĐQT phải đóng vai trò chủ đạo. Trong diễn đàn VietNam Holding vào tháng 4 vừa qua, chúng tôi đã thảo luận chủ đề quản trị chiến lược. Có lẽ chức năng quan trọng nhất của HĐQT là việc phê duyệt chiến lược DN. Vào thời điểm đó, chúng tôi cũng nói rằng, đối với VietNam Holding, điều quan trọng nhất là các DN chúng tôi đầu tư cần tập trung vào thế mạnh chủ chốt của họ. Trong diễn đàn VietNam Holding sắp tới, chúng tôi sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng và chức năng của HĐQT.
Để nâng cao tính chuyên nghiệp và khả năng quản trị của HĐQT, ngoài những hội thảo VietNam Holding đã tổ chức, các ông đã làm gì để hỗ trợ trực tiếp DN?
Chúng tôi có mặt ở Việt Nam không chỉ để giúp cải thiện tiêu chuẩn thị trường vốn, mà cũng để thu lợi nhuận cho NĐT của chúng tôi. Tôi rất mừng khi biết rằng, trong số 10 công ty chúng tôi đầu tư lớn nhất, không có công ty nào lạm dụng vốn đầu tư quá mức vào bất động sản, TTCK hay những dự án đa dạng hoá khác. Trên thực tế, các khoản đầu tư của chúng tôi đã có kết quả tốt hơn chỉ số thị trường, điều này cho thấy, thị trường có đền đáp cho những DN tập trung vào lợi thế cạnh tranh của họ.
