"Chúng tôi dự kiến lạm phát sẽ giảm tốc dần dần từ mức hiện tại, nhưng ở mức vẫn cao một cách khó chịu đối với Fed", Matthew Luzzetti, nhà kinh tế trưởng của Deutsche Bank cho biết.
Từ đầu năm đến nay, lạm phát đã giảm bớt nhưng vẫn dai dẳng trên mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Vào tháng 11, chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) cơ bản và chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cơ bản đã tăng lần lượt 2,8% và 3,3% so với cùng kỳ năm trước.
Theo dự báo kinh tế cập nhật từ Tóm tắt dự báo kinh tế (SEP) của Fed, Fed dự kiến lạm phát cơ bản sẽ đạt 2,5% vào năm tới, cao hơn dự báo trước đó là 2,2%, trước khi giảm xuống còn 2,2% vào năm 2026 và 2% vào năm 2027. Điều này phần lớn phù hợp với dự báo hiện tại của Phố Wall.
Nancy Vanden Houten, nhà kinh tế trưởng của Mỹ tại Oxford Economics cho biết: "Rủi ro chắc chắn sẽ nghiêng về phía lạm phát cao hơn…Nhiều rủi ro xuất phát từ khả năng một số chính sách nhất định được thực hiện dưới thời chính quyền Trump về thuế quan và nhập cư”.
Các chính sách do Tổng thống đắc cử Donald Trump đề xuất, chẳng hạn như thuế quan cao đối với hàng hóa nhập khẩu, cắt giảm thuế cho các tập đoàn và hạn chế nhập cư, được các nhà kinh tế xem là có khả năng gây lạm phát. Những chính sách đó có thể làm phức tạp thêm con đường hạ lãi suất của Fed.
Trong một cuộc họp báo sau quyết định lãi suất cuối cùng trong năm nay của Fed, Chủ tịch Jerome Powell cho biết ngân hàng trung ương dự kiến "sẽ có những thay đổi chính sách đáng kể" nhưng cảnh báo rằng phạm vi điều chỉnh chính sách vẫn chưa chắc chắn.
Nhiệm kỳ Trump 2.0 và vòng xoáy lạm phát
Joseph Stiglitz, nhà kinh tế học đoạt giải Nobel và là giáo sư Đại học Columbia cho biết nền kinh tế Mỹ đã đạt được hạ cánh mềm, trong đó giá cả ổn định và tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp.
Thuế quan là một trong những cam kết được bàn tán nhiều nhất trong chiến dịch tranh cử của ông Trump. Tổng thống đắc cử đã cam kết áp dụng mức thuế chung ít nhất là 10% đối với tất cả các đối tác thương mại, bao gồm mức thuế 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
"Thuế quan sẽ gây ra lạm phát… Và sau đó chúng ta bắt đầu nghĩ đến vòng xoáy lạm phát, giá cả tăng lên. Người lao động sẽ muốn có nhiều tiền lương hơn. Và sau đó chúng ta bắt đầu nghĩ đến điều gì sẽ xảy ra nếu những quốc gia khác trả đũa... Kết hợp lãi suất cao hơn và sự trả đũa từ các quốc gia khác, chúng ta sẽ thấy sự suy thoái toàn cầu… Khi đó, tình hình tồi tệ nhất có thể xảy ra là lạm phát cao và kinh tế trì trệ, hoặc tăng trưởng chậm", ông Luzzetti cho biết.
BNP Paribas đã đưa ra triển vọng ảm đạm vào năm 2025, dự kiến Fed sẽ tạm dừng chu kỳ nới lỏng vào năm tới trong bối cảnh "lạm phát tăng đáng kể từ cuối năm 2025 đến năm 2026" do việc triển khai thuế quan. BNP Paribas dự kiến CPI sẽ ổn định ở mức 2,9% vào cuối năm sau trước khi tăng lên 3,9% vào cuối năm 2026.
Trong khi đó, Chủ tịch Fed bang Minneapolis, Neel Kashkari đã phân loại hành động trả đũa có thể xảy ra của các quốc gia khác là cuộc chiến thương mại "ăn miếng trả miếng", điều này sẽ khiến lạm phát tăng cao trong dài hạn.
Trong Khảo sát Quản lý Quỹ Toàn cầu mới nhất của Bank of America công bố đầu tháng này, kỳ vọng về kịch bản không hạ cánh - nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng nhưng áp lực lạm phát vẫn tiếp diễn - đã đạt mức cao nhất trong tám tháng.
Thuận lợi và bất lợi
Tại Mỹ, Quốc hội thường thiết lập thuế quan, nhưng tổng thống có thẩm quyền áp đặt một số thuế quan nhất định trong những trường hợp đặc biệt và ông Trump đã tuyên thệ sẽ làm như vậy.
Vẫn chưa rõ chính sách nào sẽ được ưu tiên sau khi ông Trump nhậm chức hoặc liệu ông có thực hiện đầy đủ các cam kết đã đưa ra hay không.
"Kịch bản cơ sở của chúng tôi là Mỹ sẽ áp dụng thuế quan vào năm tới, nhưng sẽ được bắt đầu ở mức tương đối thấp và có mục tiêu...Những thứ như thuế quan cơ sở phổ quát, tức là mức thuế quan toàn diện mà Trump đã tuyên bố, chúng tôi không nghĩ rằng điều đó sẽ được thực hiện", ông Luzzetti cho biết.
Tuy nhiên, nhà kinh tế học Luzzetti tin rằng bất kỳ mức thuế quan nào mà ông Trump áp dụng sẽ dẫn đến lạm phát cao hơn theo thời gian.
"Quan điểm của chúng tôi là lạm phát sẽ không giảm xuống dưới 2,5% vào năm tới và Fed sẽ không thoải mái với điều đó, do đó sẽ không tiếp tục cắt giảm lãi suất…Nhưng chúng tôi cũng kỳ vọng rằng nền kinh tế sẽ vẫn khá kiên cường", ông Luzzetti cho biết.
Nền kinh tế Mỹ đã kiên cường trong suốt năm 2024. Doanh số bán lẻ một lần nữa vượt qua ước tính trong tháng 11, tăng trưởng GDP vẫn mạnh mẽ, tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục dao động ở mức khoảng 4%.
"Có một lượng lớn động lực cho một nền kinh tế đang nhận được động lực tăng trưởng vững chắc và Fed vừa thực hiện cắt giảm lãi suất 100 điểm cơ bản trong năm nay…Tất cả những điều đó có thể đặt ra một nền tảng khá vững chắc cho tăng trưởng trong năm tới", ông Luzzetti cho biết.
