Theo ông Trần Quang Hùng – Tổng Thư ký Hiệp hội DN điện tử VN, nhìn chung, CNPT VN chưa đáp ứng được nhu cầu của các ngành công nghiệp chế tạo lắp ráp, nhất là các DN FDI. Trình độ công nghệ chỉ ở mức trung bình hoặc thấp, lạc hậu hơn so với khu vực 10 – 15 năm.
Nhường sân cho đối tác
Theo ông Junechi Mori – Chuyên gia nghiên cứu tại Diễn đàn Phát triển VN (VDF) và Viện nghiên cứu chính sách quốc gia Nhật Bản (GRIPS), càng có nhiều linh kiện sản xuất trong nước, các nhà lắp ráp có vốn đầu tư nước ngoài càng có cơ hội giảm chi phí vận tải nhờ không phải NK, trong khi các nhà cung ứng trong nước cũng có thể mở rộng kinh doanh và tiếp thu công nghệ hiện đại nhờ có quan hệ với các DN lắp ráp có vốn đầu tư nước ngoài.
| Cả nước hiện có 24 ngành kinh tế kỹ thuật và ngành nào cũng cần phải có CNPT, do đó Nhà nước phải lựa chọn các ngành trọng điểm để đầu tư - đây là ý kiến của ông Trần?Quang Hùng. Tập trung đầu tư theo chiều sâu thay vì đầu tư dàn trải theo chiều rộng, đặc biệt phải xây dựng mỗi liên kết theo chuỗi. |
Tuy nhiên, hầu hết các nhà lắp ráp có vốn đầu tư nước ngoài ở VN thiếu thông tin về các nhà cung ứng linh kiện VN. Nhiều DN Nhật Bản đã phải sử dụng các biện pháp “thô sơ” như danh bạ điện thoại và các mối quan hệ cá nhân của nhân viên để tìm kiếm nhà cung ứng tiềm năng. Sự thiếu hụt thông tin này cản trở khả năng hợp tác kinh doanh giữa các nhà cung ứng VN với các nhà lắp ráp có vốn đầu tư nước ngoài. Để bù đắp cho sự thiếu hụt này, các nhà lắp ráp Nhật Bản từ lâu đã đề nghị xây dựng một cơ sở dữ liệu về CNPT. Tuy nhiên, đề nghị này đến nay vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ, một phần có lẽ vì phía VN vẫn chưa hiểu được những yêu cầu cụ thể của một cơ sở dữ liệu về CNPT.
Thực tế, để giảm chi phí đầu vào và rút ngắn thời gian sản xuất, các nhà lắp ráp có vốn đầu tư nước ngoài ở Đông á đã bắt đầu cố gắng nội địa hoá linh phụ kiện từ nhiều năm nay. Xu hướng này cũng có thể thấy ở VN. Mặc dù, hầu hết các nhà lắp ráp có vốn đầu tư nước ngoài ban đầu đến VN vì chi phí nhân công rẻ nhưng nay họ cũng đang cố gắng tăng cường cạnh tranh về giá bằng việc tăng thu mua linh kiện nội địa. Theo điều tra của Jetro – Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản, năm 2004, 72,9% nhà sản xuất Nhật Bản tại VN nói rằng họ có kế hoạch tăng tỷ lệ nội địa hoá linh phụ kiện. Tuy nhiên, các nhà lắp ráp có vốn đầu tư nước ngoài ở VN gặp rất nhiều khó khăn trong việc tăng cường nội địa hoá linh phụ kiện. Điều tra cũng nêu rằng chất lượng sản phẩm của các nhà cung ứng VN chưa đáp ứng được yêu cầu.
Vì vậy, hiện nay, trong số các DN Nhật Bản đầu tư ở VN, có rất nhiều DN nhập linh kiện từ các nhà cung ứng linh kiện Đài Loan đầu tư vào VN. Ngoài ra, các DN sản xuất lớn của Đài Loan cũng có kế hoạch xây dựng nhà máy ở khu vực phụ cận Hà Nội, từ đó có thể thấy các nhà cung cấp linh kiện của Đài Loan sẽ ngày càng đầu tư nhiều hơn nữa. Phải chăng các DN VN đã... nhường sân cho đối tác.
Những đề xuất
Theo các DN Nhật Bản, để có thể phát triển ngành CNPT, các cơ quan có thẩm quyền VN cần đưa ra những chính sách về hướng dẫn kỹ thuật, đào tạo cho DN VN... Đặc biệt là sự cần thiết về xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ trên phạm vi toàn quốc đối với các DN về CNPT.
ở VN có tới 90% các DN nhỏ và vừa chính vì vậy các DN loại này chỉ nên đi theo hướng chuyên môn hoá sâu và chỉ nên sản xuất một chủng loại sản phẩm nhưng phải là sản phẩm chất lượng cao, đủ sức cạnh tranh. Các DNNVV cũng rất cần có sự hỗ trợ đầu tư cần thiết từ các cơ quan quản lý nhà nước về mặt bằng, tín dụng... Bên cạnh đó, các chính sách nhà nước cũng cần tiếp tục cải cách để thu hút đầu tư nước ngoài phát triển CNPT vì phát triển ngành này cũng là một điều kiện bắt buộc để thu hút đầu tư các ngành lắp ráp chế tạo khác.
Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương cũng đã ban hành quyết định phê duyệt kế hoạch phát triển một số ngành công nghiệp cụ thể. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đánh giá, CNPT cũng rất cần có nhiều chính sách riêng vì đây được coi là tiền đề của các ngành khác.