Theo ông, việc thành viên HĐQT ủy quyền cho cá nhân khác thực hiện quyền và nghĩa vụ thành viên HĐQT có phù hợp với Luật Doanh nghiệp hay không?
Khác với việc ủy quyền lại của người đại diện theo pháp luật đã được quy định thì Luật doanh nghiệp 2014 không có chế định về vấn đề này. Do đó, việc thành viên HĐQT không thực hiện quyền hạn và trách nhiệm của mình mà lại ủy quyền cho người khác mà không được sự đồng ý của đại hội đồng cổ đông là không có căn cứ pháp luật.
 |
Luật sư Trần Duy Cảnh, Giám đốc Công ty Luật Việt |
Cần lưu ý, Luật Doanh nghiệp đã có Điều 151 về cơ cấu, tiêu chuẩn và điều kiện làm thành viên Hội đồng quản trị, nghĩa là luật đã xác định không phải ai cũng có thể ngồi vào HĐQT được.
Thử hình dùng HĐQT toàn là những người được ủy quyền thì công ty sẽ hoạt động như thế nào? Nếu cá nhân được ủy quyền không đủ năng lực trình độ, hiểu biết về lĩnh vực kinh doanh của công ty hay ủy quyền cho đối thủ cạnh tranh, hoặc có mâu thuẫn quyền lợi với công ty thì ai chịu trách nhiệm trước cổ đông?
Cần hiểu bản chất của việc bầu thành viên HĐQT là sự ủy quyền của Đại hội đồng cổ đông cho một cá nhân tham gia vào hoạt động quản trị công ty theo Luật Doanh nghiệp. Nếu thành viên HĐQT muốn ủy quyền cho người khác thì phải có 2 điều kiện. Thứ nhất là Luật và Điều lệ cần phải có quy định và thứ hai là Đại hội đồng cổ đông công ty cho phép.
Hiện nay, Luật Doanh nghiệp 2014 không có quy định thành viên HĐQT được ủy quyền cho người khác.
Trong Điều lệ của Coteccons có quy định về việc ủy quyền thì được hiểu như thế nào?
Tôi đã xem Điều lệ của Coteccons được đăng trên website của công ty này, thấy có điều 28(9) có quy chế ủy quyền nhưng chỉ để biểu quyết khi tham dự họp HĐQT.
Kể cả trong trường hợp nếu biểu quyết họp thì cũng phải được đa số thành viên HĐQT đồng ý (Điều 28.18b).
Thế nhưng, thành viên HĐQT không chỉ biểu quyết, họ còn có một số quyền khác như đề xuất họp HĐQT theo Điều 153(4c) Luật Doanh nghiệp. Thế nên, việc ủy quyền cho phép người ủy quyền được toàn quyền thực hiện chức năng, nhiệm vụ của thành viên HĐQT không phù hợp.
Theo ông, có thể vận dụng pháp luật dân sự để thành viên HĐQT ủy quyền cho một cá nhân khác thực hiện toàn bộ quyền và nghĩa vụ của thành viên HĐQT tại công ty như trong trường hợp ông Lý Xuân Hải, bà Trịnh Quỳnh Giao và ông Tô Quang Tùng là 3 đại diện theo ủy quyền cho 3 thành viên HĐQT của Coteccons đang ở nước ngoài, tham gia quản trị, chỉ đạo điều hành ở Coteccons?
Luật Doanh nghiệp là luật chuyên ngành để điều chỉnh quan hệ liên quan đến quản trị doanh nghiệp. Trong Luật Doanh nghiệp quy định chức người đại diện pháp luật là ông Chủ tịch hay Tổng giám đốc.
Bộ luật Dân sự hiện hành và Luật Doanh nghiệp 2014 quy định người đại diện pháp nhân hoặc đại diện pháp luật có thể ủy quyền cho người khác được, chứ không quy định thành viên HĐQT được ủy quyền cho người khác.
Cần lưu ý, Bộ Luật Dân sự điều chỉnh việc ủy quyền nhằm thực hiện các quan hệ dân sự. Còn việc thành viên HĐQT thực hiện quyền hạn chức năng của thành viên HĐQT tại công ty không phải là hành vi dân sự, mà là các hoạt động quản trị công ty. Vì vậy, theo tôi việc, vận dụng việc ủy quyền theo Bộ Luật Dân sự trong trường hợp này khá khiên cưỡng.
Việc có đến 3 đại diện theo ủy quyền của thành viên HĐQT Cotecons trong 6 thành viên HĐQT đang đương nhiệm, tham gia quyết định các vấn đề lớn, tái cơ cấu công ty này có thể có ảnh hưởng như thế nào đến công ty về mặt pháp lý thưa ông?
Trong quá trình hành nghề, chúng tôi khi cũng đã từng đại diện khách hàng gửi văn bản phản đối một thành viên HĐQT khi ông này ủy quyền cho một đồng nghiệp tham gia các cuộc họp HĐQT để tranh luận với các thành viên khác khi có tranh chấp giữa các thành viên với nhau.
Luật Doanh nghiệp quy định rất rõ quyền và trách nhiệm của thành viên HĐQT chứ không nói đến người đại diện theo ủy quyền của thành viên HĐQT. Khi thành viên HĐQT ủy quyền cho cá nhân khác thực hiện quyền và trách nhiệm của mình theo Luật Doanh nghiệp dẫn đến rủi ro pháp lý cho công ty là các quyết định do người được ủy quyền tham gia biểu quyết, quyết định, các hợp đồng giao dịch ký kết sẽ bị các cổ đông hay đối tác kiện về tính hợp pháp và các quyết định đó có thể bị tòa án tuyên vô hiệu. Rủi ro pháp lý khá rõ ràng.
Theo nguồn tin của Báo Đầu tư Chứng khoán, sau Đại hội đồng cổ đông thường niên vào tháng 6/2020, cuộc họp HĐQT Coteccons nhiệm kỳ mới diễn ra lần đầu ngày 29/7, các thành viên HĐQT là người nước ngoài và không thường trú ở Việt Nam không họp trực tuyến.
Xuất hiện các đại diện ủy quyền tại cuộc họp gồm: Ông Lý Xuân Hải, từng làm Tổng giám đốc Ngân hàng ACB, đại diện theo ủy quyền cho thành viên HĐQT Talgat Turumbayev; Bà Trịnh Quỳnh Giao đại diện theo ủy quyền cho ông Herwig Guido H.Van Hove, đại diện cổ đông The8; Ông Tô Quang Tùng đại diện theo ủy quyền cho ông Yerkin Tatishev, đại diện Tập đoàn Kusto.
Trong cuộc họp này, cả ông Hải, bà Giao và ông Tùng đến làm việc không mang theo giấy ủy quyền hợp pháp hoá lãnh sự. Bốn thành viên Hội đồng quản trị Coteccons được yêu cầu biểu quyết đồng ý để ba người đại diện ủy quyền này tham gia cuộc họp HĐQT và bổ sung giấy ủy quyền hợp pháp hoá lãnh sự sau. Đến thời điểm giữa tháng 8, Coteccons nhận được giấy ủy quyền hợp pháp hoá lãnh sự của thành viên HĐQT Talgat Turumbayev cho bên nhận ủy quyền là ông Lý Xuân Hải.
Theo giấy ủy quyền, ông Hải được ủy quyền nhân danh người ủy quyền hành động với tư cách là thành viên HĐQT thực hiện tất cả các quyền và nghĩa vụ của một thành viên HĐQT như quy định tại Luật Doanh nghiệp, tham dự biểu quyết tại các cuộc họp của HĐQT, quyết định ký kết tất cả các tài liệu và thực hiện tất cả các hành động mà mình cho là cần thiết để thực hiện các công việc theo giấy ủy quyền.
