Kết quả khảo sát thực trạng của các doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư tại Việt Nam vừa được Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (Jetro) công bố cho thấy nhiều dấu hiệu tích cực.
Với 65,8% doanh nghiệp có lãi (tăng 0,5 điểm phần trăm), 20,2% doanh nghiệp lỗ (giảm 1,8 điểm phần trăm) và 63,9% doanh nghiệp có định hướng tiếp tục mở rộng kinh doanh tại Việt Nam, kết quả này được đại diện Jetro cho biết, cao nhất trong khu vực các nước ASEAN và chỉ đứng thứ 3 so với các nước được khảo sát lần này.
Theo ông Takeo Nakajima, Trưởng đại diện văn phòng Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội, trong bối cảnh suy giảm chung của tình hình kinh doanh tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương thì ở Việt Nam vẫn có nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đạt kết quả kinh doanh khả quan, tăng trưởng vững mạnh. Đặc biệt, không ít công ty có thời gian hoạt động chưa lâu nhưng có tỷ lệ có lãi cao. Đây tiếp tục là một điểm cộng lớn cho môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.
“Với những doanh nghiệp thành lập trước năm 2010, tức là khoảng hơn 10 năm kể từ khi thành lập, thì hoạt động sản xuất - kinh doanh ổn định và có tới hơn 80% trong số này kinh doanh có lãi, tỷ lệ lãi ngày càng tăng. Còn với những doanh nghiệp ngành chế tạo mới thành lập, do chi phí đầu tư thiết bị lớn nên tỷ lệ lợi nhuận thấp hơn. Doanh nghiệp vừa và nhỏ mới thành lập chiếm phần lớn trong ngành này có tỷ lệ lợi nhuận thấp hơn so với doanh nghiệp lớn, nhưng phản hồi của các doanh nghiệp cho thấy, về lâu dài thì duy trì được mức tăng trưởng cao và lợi nhuận tiếp tục gia tăng”, ông Takeo Nakajima cho biết.
Kỳ vọng của các doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư tại Việt Nam về triển vọng lợi nhuận kinh doanh cũng như niềm tin trong đầu tư kinh doanh được củng cố và gia tăng trong năm 2020, với phần lớn doanh nghiệp nhận định lợi nhuận năm 2019 cải thiện 42% so với năm 2018 và dự báo năm 2020, tỷ lệ cải thiện lên đến 51,6% so với năm 2019.
Về khẩu vị và xu hướng đầu tư trong thời gian tới của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam, đại diện Jetro cho rằng, lĩnh vực gia công, chế xuất vẫn được phần lớn doanh nghiệp quan tâm, phụ thuộc nhiều vào việc xuất khẩu sang các khu vực thị trường và xuất khẩu trở lại thị trường Nhật Bản. “Năm 2019 có sự sụt giảm, nhưng chúng tôi kỳ vọng xu hướng này sẽ phát triển trở lại trong thời gian tới”, đại diện Jetro nói.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp kỳ vọng sẽ mở rộng đầu tư trong lĩnh vực công nghệ thông tin, kinh tế số, xây dựng và môi trường, đặc biệt là lĩnh vực liên quan đến chăm sóc sức khỏe như y tế, dược. Lĩnh vực du lịch cũng được các doanh nghiệp quan tâm khi ước tính có khoảng 14 triệu người qua lại du lịch giữa Việt Nam và Nhật Bản mỗi năm.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn không ít tồn tại khiến các doanh nghiệp băn khoăn, quan ngại như chi phí nhân công tăng, tỷ lệ nhân viên nghỉ việc cao. Đặc biệt, tỷ lệ nội địa hóa của các doanh nghiệp Việt Nam còn thấp và hầu như chưa có sự cải thiện rõ ràng. Đây được coi là thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp Nhật Bản, vốn tập trung đầu tư trong lĩnh vực chế biến, chế tạo tại Việt Nam. Tỷ lệ các doanh nghiệp Nhật Bản phải mua linh kiện từ các doanh nghiệp phụ trợ của Nhật Bản tại Trung Quốc hiện nay là 10,2%.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, Chính phủ Việt Nam đã và đang tích cực hoàn thiện, đưa vào thực thi các chính sách thúc đẩy các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ phát triển và tăng tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam, đáp ứng yêu cầu cầu của nhà đầu tư nước ngoài cũng như Nhật Bản, trong đó có việc đẩy mạnh triển khai Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa để hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ tham gia chuỗi gia trị.
Đặc biệt, Chính phủ cùng các cơ quan, bộ, ngành đang nỗ lực cụ thể hóa việc xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030. Trong đó, tập trung các giải pháp nâng cao tỷ lệ nội địa hóa của các doanh nghiệp sản xuất trong nước.
Đồng thời, dự thảo Luật Doanh nghiệp sửa đổi và Luật Đầu tư sửa đổi đang được hoàn thiện để trình Quốc hội thông qua, với các ưu đãi đầu tư hướng tới hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ thông qua tăng cường kết nối doanh nghiệp trong nước và FDI, hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi sản xuất…