Những quyết định lạ
Trong thời gian qua, người dân có đất tại Dự án Vạn Phúc Riverside tại Quốc lộ 13, quận Thủ Đức, TP.HCM khiếu kiện tới UBND Thành phố về việc đền bù giải tỏa không hợp lý của UBND quận Thủ Đức và chủ đầu tư.
Sau đó tới tháng 3/2017, Văn phòng UBND TP.HCM đã có Văn bản số 1233/VP truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó chủ tịch UBND Thành phố Trần Vĩnh Tuyến, giao Thanh tra Thành phố kiểm tra làm rõ vụ việc, trình UBND Thành phố xem xét về vấn đề người dân phản ánh.
Tìm hiểu về Dự án Vạn Phúc Riverside, phóng viên Báo Đầu tư
Bất động sản được biết, năm 1994, Kiến trúc sư trưởng TP.HCM có Quyết định 4919/KTS-QH về việc duyệt quy hoạch chi tiết khu văn hóa giải trí, thể dục thể thao, sân golf cây xanh thuộc xã Hiệp Bình Phước, huyện Thủ Đức (nay là quận Thủ Đức) với tổng diện tích 200 ha, nhưng dự án sau đó rơi vào quên lãng.
Tới năm 2001, UBND Thành phố có Quyết định 8237/QĐ-UB về việc giao 5.084 m2 đất tại dự án này cho Công ty Xây dựng và Kinh doanh nhà Sài Gòn thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở cho cán bộ - công chức thuộc Văn phòng Chính phủ.
Sau đó, ngày 20/1/2004, UBND TP.HCM lại có Quyết định 256/QĐ-UB thu hồi hơn 177 ha đất (gồm cả 5.084 m2 thuộc dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở cho cán bộ - công chức thuộc Văn phòng Chính phủ) và giao hơn 198 ha đất cho Công ty Xây dựng và Phát triển kinh tế quận 6 (Công ty quận 6) để đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính Khu đô thị Hiệp Bình Phước (quận Thủ Đức).
“Sau khi xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính Khu đô thị Hiệp Bình Phước, Công ty Xây dựng và Phát triển kinh tế quận 6 phải bàn giao toàn bộ diện tích trên cho UBND Thành phố để quyết định việc giao đất, cho thuê đất đối với các dự án thành phần quy hoạch được duyệt và theo quy định của pháp luật đất đai. Công ty quận 6 chịu trách nhiệm về nguồn vốn đầu tư và tự chịu trách nhiệm về hiệu quả của dự án”, Quyết định 256 nêu rõ.
Ngay sau đó, UBND quận Thủ Đức có Quyết định 184/QĐ-UB ngày 17/3/2004 về việc điều chỉnh, di chuyển các hộ dân cư, cơ quan, đơn vị, vật kiến trúc khác và bồi thường hỗ trợ thiệt hại trong dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính Khu đô thị Hiệp Bình Phước.
Cũng trong tháng 3/2004, Hội đồng bồi thường được thành lập và ngày 18/10/2004, Hội đồng ban hành Phương án bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư trong dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính Khu đô thị Hiệp Bình Phước số 1500/PABT.
Phương án số 1500/PABT quy định: “Dự toán kinh phí bồi thường là 357.9995.329.888 đồng. Nguồn vốn đầu tư là vốn thực hiện dự án do các doanh nghiệp tham gia các dự án thành phần đóng góp toàn bộ chi phí xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính.
Công ty Xây dựng và Phát triển kinh tế quận 6 và chủ đầu tư các dự án thành phần có trách nhiệm thực hiện đúng theo các nội dung quy định của UBND Thành phố tại các công văn số 938/VP-ĐT ngày 29/6/2000; số 68/TB-VP ngày 21/5/2001 và số 1127/VP-ĐT ngày 26/6/2001 của Văn phòng UBND Thành phố”.
Ngày 9/11/2004, UBND TP.HCM có Quyết định 5567/QĐ-UB về phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư của dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính Khu đô thị Hiệp Bình Phước.
Theo Luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn luật sư TP.HCM, Phương án bồi thường 1500/PABT hoàn toàn trái với Quyết định 256/QĐ-UB về nguồn vốn huy động thực hiện dự án và dường như Công ty quận 6 chỉ là đơn vị đứng tên danh nghĩa để cho các công ty khác đầu tư vào các dự án thành phần.
Việc các công ty thành phần góp vốn cho Công ty quận 6 để thực hiện việc bồi thường ngay cả chưa có quyết định UBND Thành phố giao dự án theo quy định quy hoạch được duyệt và theo quy định của pháp luật đất đai, đã thể hiện vấn đề này.
Vì vậy, theo luật sư Phượng, nếu kiểm tra nguồn tiền của Công ty quận 6 và các chủ đầu tư dự án thành phần sau này sẽ thấy mối quan hệ theo kiểu "xí phần" dự án từ trước.
Mặt khác, Quyết định 256/QĐ-UB giao hơn 198 ha đất cho Công ty quận 6 để đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính Khu đô thị Hiệp Bình Phước được xác định theo vị trí, ranh giới khu đất được xác định theo bản đồ vị trí tỷ lệ 1/2000 do Công ty TNHH Đo đạc Kiến Thiết lập ngày 14/1/2002.
Có thể thấy, việc Công ty TNHH Đo đạc Kiến Thiết lập là theo yêu cầu của các doanh nghiệp để phục vụ cho việc thực hiện dự án, việc đo vẽ hiện trạng này không phải là công tác quy hoạch của cơ quan cấp quận (Thủ Đức) và Thành phố.
Trong khi Hội đồng bồi thường mới thông qua phương án phê duyệt ngày 18/10/2004 và UBND Thành phố ra Quyết định 5567/QĐ-UB ngày 09/11/2004, nhưng chỉ 1 tháng sau (ngày 27/12/2004), UBND TP.HCM đã ra 6 quyết định phân chia 6 dự án thành phần cho các công ty (trong đó giao tiếp dự án thành phần cho cả Công ty quận 6, đã không thực hiện được dự án theo Quyết định 256/QĐ-UB).
Cụ thể, Quyết định 6492/QĐ-UB giao cho Công ty cổ phần Sản xuất - kinh doanh - dịch vụ - xuất nhập khẩu quận 1 (Fimexco); Quyết định 6493/QĐ-UB giao cho Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh địa ốc Đông Nam; Quyết định 6494/QĐ-UB cho Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh địa ốc Đại Nhân; Quyết định 6495/QĐ-UB và Quyết định 6496/QĐ-UB giao cho Công ty Xây dựng và Phát triển kinh tế quận 6; Quyết định 6568/QĐ-UB giao cho Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị.
Những vấn đề cần làm rõ
Phân tích kỹ những quyết định của UBND TP.HCM và quận Thủ Đức, luật sư Phượng cho rằng, các quy định có những dấu hiệu chưa minh bạch.
Cụ thể, ông Phượng cho biết, năm 2004, UBND TP.HCM giao cho Công ty quận 6 chỉ làm hạ tầng cơ sở trong nội đô dự án, nhưng Quyết định 256 lại bắt Công ty quận 6 tự bỏ nguồn vốn ra thực hiện dự án, nhưng không thể hiện trong văn bản vốn cho công ty này thực hiện dự án lấy từ đâu.
Cũng theo luật sư Phượng, bình thường, đối với những dự án khu đô thị mới hay chỉnh trang đô thị (Nhà nước thu hồi đất vì lợi ích công cộng, phát triển kinh tế), thì tùy theo nguồn vốn để xác định quy trình giao và thực hiện dự án.
Nếu là nguồn vốn của Nhà nước, thì Nhà nước sẽ bỏ tiền bồi thường đất, sau đó sẽ kêu gọi, lựa chọn chủ đầu tư theo thủ tục quy định và thu tiền đối với các dự án thành phần.
Nếu là nguồn vốn của doanh nghiệp, thì doanh nghiệp sẽ thực hiện theo kiểu dự án BT và doanh nghiệp được giao một phần diện tích đất trong dự án (dự án thành phần) hoặc đất nơi khác để thu hồi vốn cho việc đầu tư toàn khu tổng thể dự án. Tuy nhiên, việc lựa chọn chủ đầu tư dự án tổng thể cũng vẫn phải lựa chọn và công khai theo thủ tục quy định.
Quyết định 256/QĐ-UB giao hơn 198 ha đất cho Công ty quận 6 có thể hiện nguồn vốn thực hiện là tự doanh nghiệp chịu trách nhiệm, nhưng không chỉ ra thu vốn về theo kiểu nào, nên Công ty quận 6 chỉ là công ty thực hiện thủ tục dự án ban đầu cho các công ty dự án thành phần (chưa công khai tên tuổi) đứng phía sau.
Toàn bộ nguồn vốn do các công ty dự án thành phần đóng góp vốn thể hiện trong Phương án bồi thường 1500/PABT, mà Công ty quận 6 (chủ đầu tư dự án tổng thể) không bỏ ra đồng vốn nào để thực hiện dự án, trái ngay trong Quyết định 256/QĐ-UB là “Công ty Xây dựng và Phát triển kinh tế quận 6 phải bàn giao toàn bộ diện tích trên cho UBND Thành phố để quyết định việc giao đất, cho thuê đất đối với các dự án thành phần quy hoạch được duyệt và theo quy định của pháp luật đất đai”.
Cũng chính vì những điểm còn "mắc mớ" này, mà người dân sinh sống từ lâu tại khu quy hoạch của dự án này vác đơn khiếu kiện khắp nơi.
Diễn biến về vụ việc này như thế nào, Báo Đầu tư Bất động sản sẽ tiếp tục tìm hiểu và thông tin tới bạn đọc.