Suốt một tuần nay, giá kim loại quý của các thương hiệu vàng lớn liên tục ở mức cao bất chấp giá thế giới nhiều thời điểm giảm mạnh khiến khoảng cách giữa hai thị trường không ngừng mở rộng. Trong ngày 24/5, mức chênh giữa vàng nội và ngoại khoảng 1,8-2 triệu đồng. Đến chiều 25/5, giá vàng SJC tại TP HCM niêm yết mua vào quanh ngưỡng 41,14 triệu đồng, còn bán ra là 41,34 triệu đồng.
Trong khi đó, giá vàng giao ngay tại thị trường châu Âu chiều 25/5 gần như không có nhiều thay đổi so với mở cửa, dao động quanh 1.557 USD mỗi ounce. Quy đổi theo giá đôla 20.900 đồng, giá vàng quốc tế tương đương khoảng 39,20 triệu đồng, chưa tính các chi phí liên quan.
Vàng nhập lậu khó có cửa hoạt động trong bối cảnh chênh lệch lớn giữa vàng trong và ngoài nước
Chuyên gia cao cấp Lê Đăng Doanh cho rằng, về lý thuyết, sự chênh lệch lớn giữa giá vàng trong và ngoài nước luôn là mồi nhử hấp dẫn đối với những đối tượng đầu cơ. "Chênh lệch 2 triệu đồng một lượng là đủ lời cho những người buôn lậu vàng thời điểm hiện nay", ông nhận định.
"Nếu tình trạng nhập lậu vàng gia tăng, đây sẽ là yếu tố gây bất ổn đến nền kinh tế, tác động đến tỷ giá USD trên thị trường tự do. Dòng tiền của người dân thay vì đầu tư cho sản xuất kinh doanh thì lại đổ vào vàng", ông Doanh nói.
Đồng quan điểm, lãnh đạo một doanh nghiệp vàng lớn tại TP HCM nhìn nhận, theo nguyên tắc, chênh lệch giá khoảng 500.000 đồng một lượng đã có thể dẫn đến nhập lậu vàng vì mức này đủ bù đắp các chi phí của việc nhập lậu. "Chỉ cần xách tay vài kg vàng cũng đã có lợi nhuận lớn. Tuy nhiên, thực tế có hay không và ở mức độ nào thì cần có điều tra cụ thể của công an", ông nói.
Trong khi đó, Tổng giám đốc một công ty vàng khá có tiếng chỉ ra rằng, với mức chênh lệch lớn giữa vàng nội và ngoại như hiện nay đã thực sự kích thích một bộ phận 'đầu nậu' đi nhập vàng lậu. Và để hợp thức hóa nguồn vàng trôi nổi này, họ lách bằng cách tuồn vào những xưởng chế tác ra các loại vàng miếng loại nhỏ, chủng loại dưới 1 lượng, (do ít chịu sự kiểm soát của cơ quan quản lý), hoặc bán cho các doanh nghiệp chế tác nữ trang...
Tuy nhiên, ông Trần Thanh Hải, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Kinh doanh và đầu tư vàng Việt Nam nhìn nhận, trong bối cảnh hiện nay khó xảy ra tình trạng nhập lậu vàng.
Để lý giải cho nhận định trên, ông Hải đưa ra minh chứng là tỷ giá USD/VND hiện không thay đổi nhiều (chứng tỏ không có tình trạng gom USD nhập lậu vàng). Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn chỉ được sản xuất vàng SJC theo lệnh của mình. Yêu cầu này xem như "khóa chặt" dây chuyền sản xuất vàng miếng SJC. Trước đây, vàng trôi nổi nhập về, đưa vào các xưởng gia công vàng miếng khá dễ dàng, nay thì không thể.
Một quan chức của Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết, theo quy định trong Nghị định 24, vàng miếng là vàng được dập thành miếng, có đóng chữ, số chỉ khối lượng, chất lượng và ký mã hiệu của doanh nghiệp và tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước cho phép sản xuất... Do đó, tất cả các loại vàng miếng từ 5 phân trở lên đều phải do Ngân hàng Nhà nước cấp phép thì doanh nghiệp mới được dập đúc. "Vì vậy, cửa tồn tại cho vàng trôi nổi tuồn vào là rất khó", quan chức này nói.
Riêng cửa nữ trang, bà Nguyễn Thị Cúc cũng cho rằng không có cơ hội cho vàng nhập lậu chen vào. Bởi theo bà, hiện nay chỉ có giá vàng miếng trong nước cao hơn thế giới, còn nữ trang vẫn tương đương. "Chúng tôi không thể mua vàng "nhập lậu" chế thành nữ trang. Vì vàng chế tác nữ trang có tuổi vàng cao nhất là 2 số 9, chứ không cần vàng 4 số 9", bà nói.
Một quan chức Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM cho biết, hiện nay cơ quan này cũng đang phối hợp với cơ quan công an để thanh kiểm tra các hoạt động liên quan đến vàng trên địa bàn thành phố. "Nếu phát hiện nhập lậu vàng, chúng tôi sẽ xử lý nghiêm minh để ổn định thị trường", ông nói.
