Làn sóng số hóa ngân hàng tăng mạnh
Việt Nam được đánh giá là thị trường đầy tiềm năng, cơ hội cho phát triển ngân hàng số với 96,5 triệu dân, cơ cấu dân số trẻ (người trưởng thành chiếm khoảng 70%), đồng thời 72% dân số sở hữu điện thoại thông minh (smartphone), 130 triệu thuê bao di động, 64 triệu người dùng Internet (chiếm 67% dân số).
Theo một nghiên cứu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hiện nay, 94% ngân hàng bước đầu triển khai hoặc đang nghiên cứu, xây dựng chiến lược chuyển đổi số; trong đó, 59% ngân hàng đã bắt đầu triển khai chuyển đổi số trên thực tế.
Chỉ có 6% ngân hàng hiện chưa tính đến việc xây dựng một chiến lược chuyển đổi số tổng thể. Phần lớn các ngân hàng Việt Nam đã triển khai ngân hàng số ở cấp độ chuyển đổi về kênh giao tiếp và quy trình, chuyển đổi về nền tảng dữ liệu mới được nghiên cứu, triển khai tại một số ngân hàng tiên phong.
Ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) khẳng định, chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng tại Việt Nam là tất yếu, giúp ngành ngân hàng vượt lên thách thức của kỷ nguyên số, bởi công nghệ đang được ứng dụng vào mọi mặt của cuộc sống.
Ngân hàng số có thể coi là đích đến, trong khi chuyển đổi số là một quá trình với nhiều cấp độ hướng tới ngân hàng số đích thực.
Trong một phân tích mới đây, The Asian Banker cho rằng, năm 2020, các ngân hàng tiếp tục theo đuổi và cho ra mắt các phiên bản mới về ngân hàng số và điều này sẽ kéo theo sự thay đổi về cấu trúc hoạt động của họ.
Đồng thời, các ngân hàng cũng sẽ cần có thêm những trung tâm ngân hàng số độc lập với các bộ phận liên quan đến việc hoạt động và vấn đề kỹ thuật.
Thực tế, nhằm bắt kịp với xu hướng số hóa toàn cầu trước yêu cầu ngày càng cao về trải nghiệm của người dùng, các ngân hàng đã và đang phải gồng mình chạy đua phát triển các ứng dụng di động, ngân hàng số.
Trở thành ngân hàng số hàng đầu là mục tiêu chính của nhiều ngân hàng thương mại trong nước và đã có nhiều ngân hàng xem ngân hàng số là trọng tâm phát triển thời gian qua.
Chẳng hạn, OCB đã ra mắt ngân hàng số OCB OMNI, TPBank ra mắt ứng dụng LiveBank, VPBank ra mắt ngân hàng số Yolo sau mô hình Timo, Techcombank chú trọng phát triển trải nghiệm của khách hàng trên ngân hàng trực tuyến…
Ông Nghiêm Thanh Sơn, Phó vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho biết, nhiều ngân hàng đã nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, hiện đại vào hoạt động thanh toán như áp dụng xác thực vân tay, nhận diện khuôn mặt, sinh trắc học, sử dụng QR Code, Tokenization, thanh toán phi tiếp xúc, công nghệ mPOS... Toàn thị trường có hơn 50.000 điểm chấp nhận thanh toán QR Code.
Giới phân tích tài chính đánh giá, không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ giao dịch trực tuyến, các ứng dụng ngân hàng số, công nghệ hiện đại phát triển mạnh mẽ đã góp phần đa dạng hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ, đồng thời mang đến nhiều gói tiện ích toàn diện cho người dùng.
Chẳng hạn, ứng dụng ngân hàng số OCB OMNI tích hợp đầy đủ những dịch vụ của một ngân hàng, giúp khách hàng sử dụng mà không cần đến quầy khách hàng, có thể tiếp cận tới hơn 80 tiện ích; trong đó, có nhiều dịch vụ miễn phí như mở tài khoản online, mở thẻ online, vay online qua Robo-lending, mua bảo hiểm online, đầu tư online…
Trong khi đó, chỉ sau 3 năm thực hiện, hiện TPBank đã có gần 150 điểm LiveBank trên toàn quốc, với khoảng 2 triệu lượt giao dịch thành công, tổng số tiền giao dịch đạt hàng nghìn tỷ đồng. Khoảng 60% giao dịch của LiveBank diễn ra ngoài giờ hành chính và luôn luôn nhận được tư vấn từ nhân viên từ xa.
Mặc dù phát triển ngân hàng số vẫn gặp nhiều rào cản, thách thức từ thói quen sử dụng dịch vụ ngân hàng thông qua các kênh dịch vụ truyền thống của một bộ phận khách hàng, khung pháp lý chưa hoàn thiện và thường đi sau sự phát triển quá nhanh của công nghệ, sự cạnh tranh từ các công ty công nghệ tài chính (Fintech) và những công ty công nghệ lớn (Bigtech); khả năng bảo mật của hệ thống, an ninh mạng, bảo mật thông tin cá nhân vẫn chưa được coi trọng bởi chính người dùng…, nhưng theo TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia ngân hàng, ngân hàng số sẽ tiếp tục có bước phát triển mạnh mẽ trong năm 2020.
Ngân hàng không thể chậm chân
Cạnh tranh hoạt động ngân hàng trong thời gian tới, theo giới phân tích tài chính, sẽ là cuộc cạnh tranh về “thu thập và xử lý dữ liệu” từ các ứng dụng như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data)… thông qua các kênh phi truyền thống như dữ liệu mạng xã hội, dữ liệu về tâm lý học hành vi, qua dữ liệu viễn thông, qua dữ liệu sử dụng điện thoại… và cả qua hợp tác với các công ty Fintech để sử dụng dữ liệu của các đơn vị này.
Đây là cuộc cạnh tranh không chỉ trong việc tìm kiếm và mở rộng khách hàng, mà còn là cuộc cạnh tranh liên quan đến việc nâng cao chất lượng dịch vụ, đặc biệt là việc chấm điểm tín dụng trong hoạt động cho vay, hay việc giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm thời gian trong quản trị và điều hành hoạt động ngân hàng.
Thậm chí, một số ngân hàng nêu vấn đề chuyển đổi số với tinh thần rất cao, có thể điểm một số cái tên như Vietcombank, TPBank, VPBank, Techcombank…
Lãnh đạo Vietcombank đã phát đi một thông điệp trong nội bộ “Chuyển đổi số hay là chết” để đảm bảo tinh thần này “thấm” đến toàn bộ nhân viên.
Lãnh đạo Vietcombank đã phát đi một thông điệp trong nội bộ “Chuyển đổi số hay là chết” để đảm bảo tinh thần này “thấm” đến toàn bộ nhân viên.
ACB xác định trọng tâm lớn nhất mà các ngân hàng cạnh tranh trong năm 2020 là phát triển thanh toán và dịch vụ, đặc biệt là thẻ.
Các ngân hàng sẽ phải cạnh tranh khốc liệt trong cuộc chiến thu hút khách hàng, giảm phí, gia tăng tiện ích.
Ông Artyom Voskresensky, chuyên gia tư vấn công nghệ của Diasoft cho rằng, chuyển đổi số tức là đi từ phương thức hoạt động truyền thống sang công nghệ hóa bằng Internet Banking, Mobile Banking... Trong vấn đề này, đòi hỏi sự đầu tư của ngân hàng, để từ đó có thể giảm thiểu được chi phí trong hoạt động.
Giám đốc điều hành Pitney Bowes - ông Jeetendra Kumar cũng đưa ra nhận định, sự bùng nổ của công nghệ đang ngày càng lan tỏa mạnh mẽ: 73% khách hàng trải nghiệm thương mại hóa và 89% khách hàng đã thay đổi những kênh mua sắm từ truyền thống sang mua sắm online.
Vì thế, việc thanh toán cũng sẽ được thực hiện bằng online và điều này đòi hỏi ngân hàng phải đáp ứng được nhu cầu khách hàng. Do đó, các nhà băng không thể “chậm chân” trong chuyển đổi số để thu hút người dùng.
Một lãnh đạo cấp cao trong ngành ngân hàng cũng cho rằng, những năm gần đây, công nghệ 4.0 đã lan tỏa toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng. Trong đó, riêng với ngành ngân hàng có nhiệm vụ chuyển đổi số, đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.
Việc chuyển đổi mô hình truyền thống sang ngân hàng số là tất yếu trong hoạt động của ngân hàng để đáp ứng và phục vụ tốt nhất cho khách hàng.
Mức độ cạnh tranh trong hoạt động ngân hàng sẽ còn ngày càng gay gắt, nên số hóa trong ngành ngân hàng sẽ khó có điểm dừng, đòi hỏi các ngân hàng phải có chiến lược kinh doanh phù hợp với xu hướng mới.
Còn theo chuyên gia ngân hàng, TS. Cấn Văn Lực, số hóa sẽ tạo ra nhiều cơ hội cho các ngân hàng như gia tăng doanh thu, tăng năng suất lao động và tiết kiệm chi phí, tăng khả năng tiếp cận thông tin, dữ liệu, kết nối, hợp tác, nâng cao khả năng cạnh tranh, tạo khả năng phát triển đột phá so với đối thủ.
Theo giới phân tích tài chính, phát triển ngân hàng số cần gắn với việc đảm bảo an ninh, an toàn cơ sở dữ liệu khách hàng.
Phát triển ngân hàng số phải làm sao vừa tận dụng được những công nghệ mới, đáp ứng được kỳ vọng cao của người tiêu dùng, vừa phòng chống nguy cơ tấn công mạng từ các đối tượng xấu, rủi ro cho ngân hàng và khách hàng.
Từ phía cơ quan quản lý nhà nước, Phó thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cũng khẳng định, NHNN sẽ hỗ trợ chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng thông qua hoàn thiện cơ chế chính sách, tạo thuận lợi để lĩnh vực ngân hàng bứt phá, đổi mới sáng tạo những vẫn chú trọng tới công tác đảm bảo an ninh mạng và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, hạn chế rủi ro, thách thức.
