Kết quả chưa như mong đợi
Khách quan nhìn nhận thì những nỗ lực đổi mới, cải cách trong lĩnh vực chứng khoán nhằm nâng hạng TTCK từ “cận biên” lên “mới nổi” đã được triển khai trong thời gian qua. Theo đó, cùng với kinh tế vĩ mô ngày càng vận động tích cực, gia tăng tính hấp dẫn cho TTCK, mang lại nhiều cơ hội kiếm lời cho nhà đầu tư, cơ quan quản lý TTCK đã nỗ lực triển khai một số cải cách.
Cụ thể, quy định về cơ chế giao dịch áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài được đơn giản hóa, qua đó tạo thuận lợi cho họ tham gia giao dịch. Việc thúc đẩy minh bạch thông tin trên thị trường, nhất là khích lệ doanh nghiệp công bố thông tin bằng tiếng Anh bước đầu mang lại hiệu quả, khi có thêm những doanh nghiệp niêm yết lớn, các tổ chức trung gian tài chính như công ty chứng khoán công bố thông tin bằng tiếng Anh. Điều này góp phần giúp nhà đầu tư nước ngoài thuận lợi hơn trong tiếp cận thông tin về TTCK Việt Nam.
Mặt khác, việc cơ quan quản lý trao quyền cho doanh nghiệp quyết định gia tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần đối với nhà đầu tư nước ngoài tại các công ty niêm yết đến 100% thuộc các lĩnh vực không hạn chế nhà đầu tư nước ngoài đã góp phần bước đầu cải thiện khả năng thu hút dòng vốn ngoại tham gia TTCK Việt Nam trong thời gian gần đây.
Kết quả của những nỗ lực cải cách trên, nhất là từ năm 2017 - 2018, theo ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã được phản ánh qua việc trong năm qua, FTSE Russell đã đưa TTCK Việt Nam vào danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi. Điều này đang tạo đà thuận lợi cho nỗ lực nâng hạng TTCK Việt Nam trong năm 2019.
Dẫu vậy, kết quả trên là chưa như mong đợi của các thành viên thị trường, bởi thời gian chờ bao lâu để chính thức được nâng hạng đang là câu hỏi ngỏ, nhất là trong bối cảnh những cải cách vừa qua phần nhiều đang dừng lại trong phạm vi nội ngành chứng khoán, trong khi sự phối hợp chính sách giữa các ngành, lĩnh vực liên quan còn thiếu đồng bộ, chưa tích cực và hiệu quả.
Cần “nhạc trưởng”
1 trong 5 nhiệm vụ trọng tâm mà Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng giao cho ngành chứng khoán tập trung triển khai trong năm nay là thúc đẩy triển khai các giải pháp nâng hạng TTCK Việt Nam từ “cận biên” lên “mới nổi”.
Theo đại diện UBCK, đối chiếu với những nỗ lực cải cách đã triển khai với những tiêu chí nâng hạng của MSCI, thì dư địa cải cách trong lĩnh vực chứng khoán không còn nhiều. Do đó, để TTCK Việt Nam nâng hạng thành công, các nỗ lực cải cách đang bước vào giai đoạn chờ sự vào cuộc đồng bộ của nhiều ngành, nhất là lĩnh vực ngân hàng nhằm tạo ra cơ chế cởi mở hơn cho luồng vốn ngoại ra - vào Việt Nam theo thông lệ quốc tế.
Để làm được điều này cần vai trò “nhạc trưởng” ở tầm Chính phủ trong việc chỉ đạo đồng bộ các ngành như: tài chính, ngân hàng… trong việc triển khai các biện pháp nhằm tháo gỡ các nút thắt đang tồn tại.
Để việc thực thi các giải pháp này hiệu quả, đã đến lúc Bộ Tài chính, UBCK cần công khai cập nhật chi tiết những tiêu chí nào đã thỏa mãn điều kiện của thị trường mới nổi, những tiêu chí nào chưa đáp ứng yêu cầu và việc giải quyết các vấn đề này thuộc phạm vi trách nhiệm của bộ, ngành nào.
Từ đó cơ quan quản lý TTCK đề xuất Chính phủ có chỉ đạo triển khai rốt ráo trong bối cảnh lần đầu tiên tại Nghị quyết 01/2019 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2019, Chính phủ đưa ra nhiều định hướng về phát triển TTCK như: đẩy mạnh phát triển TTCK; triển khai Đề án cơ cấu lại TTCK; cơ cấu lại tổ chức các sở giao dịch chứng khoán; đẩy mạnh phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp và các sản phẩm mới; đẩy mạnh sắp xếp, cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước gắn với niêm yết trên TTCK…
Từ những định hướng này, các thành viên thị trường đang kỳ vọng Chính phủ sẽ sớm có những chỉ đạo mang tính cụ thể đối với các bộ, ngành, để tiếp sức cho sự phát triển của TTCK trong năm nay, trong đó có việc thực thi mục tiêu giúp thị trường nâng hạng thành công.