Hội thảo Kinh tế thế giới và Viêt Nam: Thực trạng 2014 và triển vọng 2015. Ảnh: Chí Cường
Đã có dấu hiệu phục hồi
Phát biểu khai mạc hội thảo sáng nay, TS. Nguyễn Anh Tuấn, Tổng biên tập báo Đầu tư khẳng định, nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi nhưng còn nhiều khó khăn, thách thức. Hiện nay, các DN đang tìm kiếm lời giải cho kế hoạch kinh doanh năm 2015. Muốn vậy, phải đánh giá đúng thực trạng kinh tế vĩ mô.
Đồng tình với ý kiến này, ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank cho biết: “Thời điểm này, giám đốc kinh doanh, giám đốc tài chính của các DN và cả các ngân hàng như chúng tôi đang lên kế hoạch, dự định phát triển cho năm 2015. Thế nhưng, câu hỏi đặt ra là kinh tế năm 2015 sẽ chuyển biến ra sao?”.
Câu hỏi được nhiều DN hết sức quan tâm này đã được các chuyên gia trả lời một phần trong “Hội thảo Kinh tế thế giới và Viêt Nam: Thực trạng 2014 và triển vọng 2015” do Ngân hàng VPBank và Công ty chứng khoán VPBank tổ chức sáng 4/11.
Theo ông Sanjay Kalra, Đại diện thường trú Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) tại Việt Nam và Lào, dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2014 sẽ ở vào khoảng 3,3%, giảm 0,4% so với báo cáo hồi tháng 4. Nguyên nhân của việc tăng trưởng thấp hơn so với dự kiến là do dư âm của cuộc khủng hoảng kinh tế vẫn còn, do đó cầu hiện tại thấp, cộng với diễn biến khó lường của các thị trường tài chính, nhân tố đặc thù của từng quốc gia. IMF cũng dự báo, GDP toàn cầu năm 3,8%. Cơ sở để IMF đưa ra dự báo trên là nền kinh tế toàn cầu đang có những khởi sắc nhất định, tuy vẫn còn yếu và không đều.
Với Việt Nam, ông Sanjay Kalra cho rằng, hai năm qua, dù kinh tế Việt Nam vẫn còn nhiều bất ổn song đã có sự thay đổi khá tích cực, bền vững. Niềm tin của nhà đầu tư đã tăng lên. Tuy nhiên, IMF vẫn khuyến cáo, cần tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, tái cơ cấu nền kinh tế: “Tăng trưởng kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô của Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể, nhưng rủi ro thì vẫn lớn. Nợ công của Việt Nam đang đáng lo, trong khi hiệu quả kinh doanh của khu vực doanh nghiệp nhà nước vẫn đang làm dấy lên những rủi ro tài khóa của Việt Nam. Khu vực ngân hàng cũng cần được tái cơ cấu, sáp nhập để làm sao có hệ thống ngân hàng đủ mạnh, nợ xấu được cải thiện. Cũng cần cải cách nền kinh tế để cải thiện năng suất, chất lượng”.
Cũng đánh giá khá tích cực về kinh tế Việt Nam, ông Barry Weisblatt, Giám đốc Khối Phân tích VPBS cho rằng, hầu hết các lĩnh vực chủ chốt của Việt Nam như: nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ… đều có triển vọng tăng trưởng, thị trường bất động sản có dấu hiệu phục hồi, dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp đều tăng…
Dù triển vọng khá tích cực, song các chuyên gia đều cho rằng, Việt Nam nên duy trì con đường tăng trưởng thận trọng.
Báo cáo của VPBS cho rằng, Việt Nam đang ở trong giai đoạn “khó xử” khi nền kinh tế đứng trước hai lựa chọn và Chính phủ buộc phải đưa ra quyết định đuổi theo tăng trưởng hay duy trì sự ổn định.
Nếu đuổi theo sự tăng trưởng như mong muốn của một số thành viên Chính phủ và đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ buộc phải gia tăng đầu tư công, hệ lụy là sự gia tăng nợ công, Chính phủ sẽ phải phát hành trái phiếu tài trợ hoạt động đầu tư, dẫn tới chèn lấn tín dụng doanh nghiệp, tăng lãi suất cho vay trong khi tín dụng tăng chậm lại. Kết quả là lợi nhuận DN giảm.
Nếu đuổi theo sự ổn định như đang làm 3 năm nay, tăng trưởng GDP sẽ được kìm hãm dưới 6%/năm, lạm phát thấp kỷ lục nhưng tiền đồng giữ giá, chứng khoán tăng trưởng trên 20%/năm, Chính phủ cần tập trung vào việc giảm nợ công thông qua các hoạt động tái cấu trúc DNNN để thoái vốn khỏi các DN không hiệu quả, thúc đẩy đầu tư tư nhân và thương mại trong khi duy trì giá trị tiền đồng.
“Nếu Chính phủ tiếp tục con đường này, lãi suất cho vay sẽ được duy trì ở mức thấp trong năm 2015 và giúp gia tăng lợi nhuận DN. Chúng tôi nhận thấy đi cùng với chi phí vay vốn giảm, sẽ là tăng trưởng tín dụng và có nhiều hơn những dự án sinh lời”, báo cáo của VPBS viết.
Nhóm nghiên cứu của VPBS cũng cho rằng, dù chọn con đường nào, giá cổ phiếu sẽ đi lên vào nửa đầu năm sau. Tuy nhiên, nếu lựa chọn mục tiêu duy trì sự ổn định, việc duy trì đà tăng trưởng sẽ dễ dàng hơn cho Việt Nam.
Còn rất mong manh
Dù nhận định của các chuyên gia ngoại về kinh tế Việt Nam khá lạc quan, song TS. Trần Đình Thiên,Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, chúng ta vừa trải qua một giai đoạn khó khăn nên mọi việc giai đoạn trước mắt cũng không hề dễ dàng.
“Sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam còn rất mong manh. Ví như nói tăng trưởng ở khu vực công nghiệp đã tốt hơn, nhưng ai là người đóng góp cho điều đó? Nói về tăng trưởng xuất khẩu cũng thế, lực lượng nào đóng góp nhiều nhất? Vẫn là khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Như vậy có nghĩa khu vực doanh nghiệp nội địa vẫn yếu. Và điều đó có nghĩa rằng, chúng ta cần tiếp tục có giải pháp để khu vực doanh nghiệp trong nước mạnh hơn”, ông Thiên nói.
Cũng theo chuyên gia này, cần đổi mới thể chế, đổi mới mô hình tăng trưởng thì nền kinh tế mới có thể đi lên chứ không thể 30 năm đổi mới vẫn chỉ khai thác tài nguyên, nặng về gia công lắp ráp. Bên cạnh đó, cần có những chính sách khuyến khích DN nội địa phát triển, tăng trưởng chứ không chỉ dựa vào những DN nước ngoài như Samsung, LG… như hiện nay
Chia sẻ nỗi lo lắng này, TS. Nguyễn Mại, Hiệp hội đầu tư nước ngoài cho rằng, việc cần làm trước tiên là rà soát lại đầu tư công. Tiếp đó phải làm sao để khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận được vốn để đầu tư cho sản xuất - kinh doanh.
“Nếu giải quyết được các vấn đề về vốn, về đầu tư công, thì năm 2015 chúng ta sẽ tăng trưởng cao hơn, tạo đà cho giai đoạn phát triển sau”, ông Mại nói.
Trước những ý kiến trái chiều về tình hình kinh tế Việt Nam năm 2015, TS. Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, kinh tế Việt Nam đang đứng trước những dấu hiệu cả tích cực lẫn tiêu cực. Tuy nhiên, giai đoạn trước mắt, Việt Nam vẫn nên chú trọng vào duy trì ổn định hơn là tăng trưởng nhanh. Theo TS. Thành, năm 2015, khả năng đạt mức tăng trưởng khoảng 5,8% như năm nay là không hề khó.
