Các container hàng hóa tại cảng Los Angeles, bang California, Mỹ. Ảnh minh họa: THX/TTXVN
Các mức thuế mới được áp dụng theo Mục 232 của Đạo luật Thương mại năm 1974. Mục 232 cho phép Tổng thống áp đặt thuế quan hoặc các biện pháp hạn chế khác đối với hàng hóa nhập khẩu nếu chúng được xác định là mối đe dọa đến an ninh quốc gia Mỹ
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) hôm 25/9 đã công bố kế hoạch dự phòng đóng cửa chính phủ, trong đó nêu rõ cơ quan này sẽ "tiếp tục thực hiện các chức năng cần thiết để thực hiện nghĩa vụ và quyền hạn theo hiến pháp của Tổng thống trong việc tiến hành quan hệ đối ngoại". Theo đó, cơ quan này "sẽ lập danh sách từng ngày các nhân viên được miễn trừ dựa trên các sáng kiến/hoạt động được miễn trừ có mức độ ưu tiên cao nhất tại thời điểm đó theo quyết định của Trưởng cơ quan Đại diện Thương mại Mỹ".
Ưu tiên hàng đầu mà USTR đề cập trong kế hoạch đóng cửa chính phủ là việc áp dụng thuế quan theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) và các cuộc đàm phán tiếp theo với các đối tác thương mại do “việc không tiếp tục các cuộc đàm phán này sẽ gây nguy hiểm cho an ninh kinh tế và quốc gia của Mỹ". Tuy nhiên, theo kế hoạch, "các hoạt động thường lệ" với các đối tác, chẳng hạn như các cuộc họp về Hiệp định khung về thương mại và đầu tư, sẽ dừng lại trong thời gian chính phủ đóng cửa.
Mỹ đang tích cực đàm phán thương mại với một số đối tác chủ chốt như Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc. Mỹ và Ấn Độ đã nối lại đàm phán vào đầu tháng này và các quan chức Ấn Độ hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận sơ bộ vào tháng 11 tới. Trong khi đó, các quan chức Mỹ và Trung Quốc đã duy trì liên lạc thường xuyên khi hai bên giải quyết các vấn đề, bao gồm cả việc bán TikTok, trước khi lệnh tạm dừng các biện pháp thương mại trả đũa hết hạn vào tháng 11, vốn đã được gia hạn một lần. Mỹ và Hàn Quốc đã đạt được một thỏa thuận thuế quan vào tháng 7 nhưng vẫn chưa thể hoàn tất các điều khoản cụ thể của thỏa thuận, đặc biệt là liên quan đến các cam kết đầu tư nước ngoài. Các cuộc đàm phán với Thổ Nhĩ Kỳ và Đài Loan (Trung Quốc) cũng đang diễn ra, trong khi Kenya (Kê-ni-a) và Botswana (Bốt-xoa-na) hy vọng sớm đạt được thỏa thuận với Mỹ.
Các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ mô tả cuộc họp riêng tại Nhà Trắng là thẳng thắn và cởi mở, nhưng cho biết cuộc họp kết thúc mà không tiến gần hơn đến một bước đột phá. Lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ Chuck Schumer (New York), cho biết vẫn còn "những khác biệt rất lớn" về vấn đề chăm sóc sức khỏe.
Đề xuất ngân sách của đảng Dân chủ nhằm gia hạn các khoản trợ cấp của Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (Affordable Care Act) sắp hết hạn vào cuối năm 2025 và hủy bỏ các khoản cắt giảm Medicaid trong luật cắt giảm thuế và chính sách đối nội mà Tổng thống Trump đã ký hồi tháng 7 (Đạo luật To và Đẹp đẽ-OBBB). Tuy nhiên, đề xuất này không cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe miễn phí cho người nhập cư trái phép.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa đã đưa ra một luận điểm mới và gây hiểu lầm: Đảng Dân chủ đang đóng cửa chính phủ để tài trợ cho chương trình chăm sóc sức khỏe miễn phí cho những người nhập cư trái phép. Đây là thông điệp được Phó Tổng thống JD Vance, tài khoản X chính thức của đảng Cộng hòa tại Thượng viện và Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nhắc lại.
Sự kiện chính ngày 30/9 sẽ là cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện, khi Lãnh đạo phe đa số John Thune thực hiện nỗ lực cuối cùng để thông qua kế hoạch ngân sách ngắn hạn đã được Hạ viện thông qua hồi đầu tháng - thách thức các Thượng nghị sĩ Dân chủ một lần nữa bỏ phiếu bác bỏ. Hiện tại, không có dấu hiệu nào cho thấy cả hai bên sẽ lùi bước.
Hậu quả của việc chính phủ đóng cửa có thể rất lớn đối với công chức liên bang và người dân Mỹ đang phụ thuộc vào một loạt dịch vụ công, khi các quan chức của chính quyền ông Trump đang ra tín hiệu sẽ sa thải hàng loạt nếu chính phủ đóng cửa. Trong một lá thư gửi các cơ quan liên bang, Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng cho biết các cơ quan nên "tận dụng cơ hội này để xem xét việc cắt giảm nhân sự".
