Hành trình cùng thuyết “thiên nhân hợp nhất”
Từ bé đã chịu ảnh hưởng tinh thần của một lương y là người bác ruột ở huyện Nam Đàn (tỉnh Nghệ An), Hoàng Minh Châu có may mắn được sống trong không khí của người làm thuốc. Tên các bài thuốc, vị thuốc nam từ đó ngấm vào anh như máu thịt. Lớn lên, anh tiếp tục theo đuổi nghề thuốc nam bằng việc theo học Đại học Dược Hà Nội và làm nghiên cứu sinh ngành dược liệu. Tuy nhiên, hành trình của Nam Dược chỉ thực sự bắt đầu khi anh và các cộng sự quyết tâm thành lập Công ty cổ phần Nam Dược năm 2004 và làm thuốc y học cổ truyền dưới ánh sáng của y học hiện đại và công nghệ mới.
Anh tâm sự: “Cách đây hơn 700 năm, Đại danh y - Thiền sư Tuệ Tĩnh đã đưa ra tôn chỉ: “Nam dược trị Nam nhân” - thuốc nam chữa bệnh cho người Việt Nam. Tôn chỉ này chứa đựng nguyên lý “thiên nhân hợp nhất”, tức là, người ở đâu thì dùng cây cỏ, động vật ở đó làm thuốc chữa bệnh, vì những dược liệu này liên hệ mật thiết và phù hợp với con người nơi đó. Đông y lấy cái gốc là điều hoà các chức năng tạng phủ trong cơ thể”.
Theo Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nam Dược Hoàng Minh Châu, hiện nay, ngành công nghiệp hoá dược phát triển rất mạnh. Thuốc tân dược đang được nhiều công ty đa quốc gia đến từ các nước phát triển sản xuất. Tuy nhiên, vấn đề của tân dược, ngoài giá thành đắt, còn luôn đi kèm với những tác dụng không mong muốn. Đặc biệt, với các bệnh mãn tính, sử dụng thuốc tân dược trong thời gian dài (thậm chí là suốt đời) không phải là lựa chọn tối ưu. Trong khi đó, thuốc nam, với truyền thống hàng ngàn năm, là những cây cỏ xung quanh ta để trị bệnh, nên ít có tác dụng phụ, mà giá thành lại rẻ hơn rất nhiều so với tân dược.
“Tôi nghĩ, chúng tôi đã có định hướng đúng và có được một cái tên là Công ty Nam Dược rất quý giá. Ở Trung Quốc, người ta không gọi là đông dược, mà gọi là trung dược. Còn nam dược, có thể hiểu là thuốc nam, thuốc của người Việt Nam. Hiện nay, nhiều nước trong khu vực, như Ấn Độ, Nhật Bản, Thái Lan... đang phát triển rất mạnh ngành đông dược. Do vậy, chúng ta cần tự hào về thuốc nam của người Việt Nam và cũng cần có sự định vị bản sắc rõ ràng với nền đông y của các nước xung quanh.
Từ ý thức đó, với sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ, nhân viên, sau 10 năm thành lập, Nam Dược đã có những thành công nhất định. Đó là hơn 30 sản phẩm đông dược điều trị các bệnh cấp và mãn tính, như Thông xoang tán, Bách xà, Cốt linh diệu, Thăng trĩ Nam Dược, Bảo xuân, Khang dược, Diabetna..., với doanh thu năm 2013 đạt gần 500 tỷ đồng”, doanh nhân Hoàng Minh Châu cho biết.
Vùng trồng nguyên liệu ở Nam Định
Thuốc nam thời hiện đại
Từ ngày đầu thành lập, Nam Dược xác định hướng đi là phát triển các sản phẩm phòng ngừa và điều trị các bệnh mãn tính và các bệnh chuyển hoá - căn bệnh đặc trưng của đời sống hiện đại mà trong quá khứ số người mắc ít hoặc không có. Các bệnh thời hiện đại mà đang ngày càng nhiều người mắc phải có thể kể đến như tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu, gout, viêm xoang, stress...
Theo doanh nhân Hoàng Minh Châu, các bệnh của cuộc sống hiện đại vừa phải phòng ngừa, vừa phải điều trị. Đặc điểm của các bệnh này là người bệnh phải chung sống với nó cả đời, là những bệnh mãn tính và đang có xu hướng trẻ hoá. Nếu sử dụng tân dược suốt đời, thì bên cạnh khả năng kiểm soát bệnh, bệnh nhân còn phải chịu rủi ro của phản ứng phụ. Do đó, Nam Dược chủ trương kết hợp các sản phẩm của mình với thuốc tân dược để giảm các triệu chứng bệnh và giảm thiểu tác dụng phụ hoặc giảm liều thuốc điều trị. Trong nhiều trường hợp, có thể dùng đơn độc sản phẩm Nam Dược để điều trị và kiểm soát triệu chứng bệnh.
Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra cho các sản phẩm của Nam Dược là làm sao để đo lường được hiệu quả phòng và điều trị bệnh. Về việc này, doanh nhân Hoàng Minh Châu cho biết: “Cách làm truyền thống của ông cha ta xưa là sắc uống. Ngày nay, Nam Dược đã chiết xuất được nhóm hoạt chất trong một số dược liệu và đưa vào viên thuốc, như sản phẩm Diabetna từ cây dây thìa canh hỗ trợ trị bệnh tiểu đường, sản phẩm Bách xà từ rắn hổ mang trị bệnh xương khớp. Các sản phẩm của Nam Dược được chuẩn hoá quy trình từ nuôi trồng nguyên liệu, chiết xuất, bào chế và thử nghiệm tác dụng rồi mới đưa ra thị trường. Nhiều sản phẩm đã có tác dụng tốt so với thuốc tân dược, tác dụng không hề kém, không hề chậm và tỷ lệ thành công được đánh giá cao dựa trên kết quả lâm sàng”.
Chiến lược dẫn đầu
Ban lãnh đạo Công ty cổ phần Nam Dược xác định, trong vòng 5 năm tới, Nam Dược sẽ chủ động sản xuất các sản phẩm từ nguồn dược liệu Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam đang phụ thuộc đến 80% vào lượng dược liệu nhập khẩu, chủ yếu từ Trung Quốc, nên điều rất đáng lo ngại là khó kiểm soát chất lượng những dược liệu này.
Nam Dược chọn con đường riêng là phát triển các sản phẩm chủ yếu từ thuốc nam, sử dụng nguyên liệu từ cây, con trong nước. Hiện tại, Nam Dược đã sản xuất thành công sản phẩm hỗ trợ trị bệnh tiểu đường Diabetna từ dây thìa canh hay sản phẩm thuốc hạ huyết áp Hạ áp Ích Nhân từ địa long (giun đất), sản phẩm Khang dược sâm khai thác từ cây thuốc rất quý sâm ngọc linh, bộ sản phẩm Sắc xuân từ sữa ong chúa nuôi ở Việt Nam để giúp phụ nữ luôn khỏe đẹp...
“Chúng tôi phấn đấu trong vòng 5 năm tới trở thành công ty đứng đầu trong các doanh nghiệp sản xuất thuốc nam ở Việt Nam. Đồng thời, thúc đẩy “liên kết 4 nhà” (nhà khoa học, nhà doanh nghiệp, nhà nông và nhà quản lý) trong việc sản xuất đông dược. Thực tế ở Nam Định, Thái Nguyên và một số tỉnh phía Bắc như Lào Cai, Hà Giang cho thấy, nông dân trồng dược liệu cho Nam Dược có thu nhập gấp nhiều lần trồng lúa hoặc các loại rau màu khác. Cùng với đó là phát triển các năng lực lõi để tạo nên sản phẩm có chất lượng cao, bao gồm năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D) và năng lực sản xuất chất lượng cao. Đầu tư các phòng nghiên cứu, công nghệ chiết xuất, bào chế mới, đánh giá tác dụng của thuốc trước khi chuyển giao sản xuất đại trà”, Tổng giám đốc Hoàng Minh Châu cho biết.
Hiện tại, các sản phẩm của Nam Dược được sản xuất theo các tiêu chuẩn gồm: GMP – WHO (Thực hành sản xuất thuốc tốt theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới – WHO); ISO 9001:2000 (Hệ thống tiêu chuẩn quốc tế về quản lý), TQM (Quản lý chất lượng toàn diện của Nhật Bản)...
Trong tương lai, Nam Dược tiếp tục duy trì và nâng cao các bộ tiêu chuẩn này để thuốc nam thực sự là niềm tự hào của người Việt Nam.