Người mua “bất lực”
Mấy hôm rồi, tôi có dịp theo chân cậu em đồng nghiệp đi xem nhà. Vốn may mắn mua được căn chung cư bình dân từ gần chục năm trước, tôi được cậu em coi như người có kinh nghiệm trong việc này nên rủ đi cho... thêm phần yên tâm.
Trước đây, giá nhà còn rẻ, nhiều lựa chọn, vậy mà tôi cũng phải xem gần 20 căn mới chọn ra được ngôi nhà ưng ý. Còn giờ đây, giá nhà đã ở “trên giời”.
Chưa cần xem tin rao trên các trang mua bán hay tham khảo qua mấy môi giới thân quen, mà ngồi ở bất cứ đâu, từ quán cơm bình dân tới quán trà đá vỉa hè, hễ cứ nói đến việc mua nhà, ai cũng “lắc đầu ngao ngán”: “Giá chát lắm, không mua được!”.
Có người còn than thở rằng: “Giá nhà cao thế này thì không phải chúng ta, mà đến đời con chúng ta cũng không chắc mua được nhà ở phố thị, mãi đi ở thuê hoặc… về quê thôi!”.
Trở lại với việc mua nhà của cậu em đồng nghiệp. Bám trụ ở Hà Nội đã hơn chục năm, vợ chồng Huy - Khanh (cùng quê Nam Định, đang làm việc tại Cầu Giấy) dành dụm được chút vốn liếng. Đã có với nhau 2 mặt con và đang sống trong căn chung cư mini 40 m2 đi thuê ở phường Yên Hòa, nên khát khao sở hữu căn nhà riêng luôn cháy bỏng. Từ năm ngoái, vợ chồng Huy đã bắt đầu đi xem nhà.
Nhưng do khoản tài chính không quá dư dả, lại muốn căn nhà mặt đất mơ ước tươm tất theo ý của hai bên gia đình, nên đặt ra tiêu chí khá cao. Bởi vậy, sau khi xem hơn chục căn nhà gần nơi làm việc mà vẫn không ưng được căn nào, lúc thì do nhà không đẹp, lỗi phong thủy…, mặt khác vì giá đã tăng lên khá nhanh, nằm ngoài mức kinh tế dự trù.
Giữa năm nay, khi nhận được tin vui ở quê báo lên (sẽ nhận được một khoản tiền đền bù đất nông nghiệp), vợ chồng Huy lại hăm hở đi xem nhà, nhưng lại thêm một lần “ngỡ ngàng, bật ngửa” trước mức giá mới.
Những căn từng xem năm ngoái đều đã bán, những căn còn lại đa số do chủ tăng giá (có căn tăng thêm cả tỷ đồng) hoặc vướng quy hoạch, tranh chấp không thể mua bán. Giờ đây, những ngôi nhà trong ngõ sâu hun hút tại các quận Cầu Giấy, Thanh Xuân, Nam Từ Liêm (cũ) đều có giá bình quân hơn 200 triệu đồng/m2.
Tính ra, một căn nhà hơn 30 m2, cao 3-4 tầng cũng có giá hơn 6 tỷ đồng. Vậy là từ mục tiêu ban đầu mua nhà gần chỗ làm trong tầm giá 4-4,5 tỷ đồng, giờ chấp nhận đi xa hơn cả chục ki-lô-mét cũng không thể tìm được nhà ưng ý trong tầm tiền này.
Cực chẳng đã, vợ chồng Huy quay sang giải pháp mua chung cư, nhưng rồi cũng rất nhanh chóng phải “quay đầu” bởi giá chung cư còn tăng khủng khiếp hơn nhà đất. Toàn bộ khu vực mong muốn đã không còn căn chung cư thương mại nào 2 phòng ngủ, diện tích khoảng 70 m2 có giá dưới 6 tỷ đồng.
Chung cư rẻ thì đa số là những căn thuộc các dự án tái định cư, chất lượng đã xuống cấp. Cuối cùng, sau gần 3 tháng hăm hở xem nhà, đôi vợ chồng trẻ này phải tiếp tục ở nhà thuê và chờ thêm cơ hội mới, biết đâu “có duyên” lại tìm được căn nhà hợp lý hơn. Một trường hợp khác, từ năm ngoái, chị Huyền (Lào Cai) - bạn tôi dự định mua nhà cho con để về Hà Nội học, sau này ra trường cũng sẵn có nhà ở để đi làm.
Chị đã dự trù khoản tiền hơn 6 tỷ đồng nhưng nhanh chóng “vỡ mộng”, bởi việc mua nhà khu Cầu Giấy, Đống Đa với số tiền này là không thể. Những ngôi nhà trong ngõ rộng khoảng 2 m, dù diện tích chỉ 30 m2 với 3-4 tầng cao, được xây từ 10 năm trước, mua xong phải sửa chữa ít nhiều mà chủ nhà vẫn “hét giá” 8-9 tỷ đồng tùy vị trí, trong khi năm ngoái chỉ hơn 6 tỷ đồng.
Thử tìm xa hơn, ra khu vực Nam Từ Liêm (cũ), chị Huyền cũng không khỏi bất ngờ khi 7-8 tỷ đồng cũng chỉ mua được những căn nhà dưới 40 m2 trong các ngõ có phần chật chội khu Mỹ Đình, Mễ Trì, Đình Thôn… Muốn rộng rãi, thoải mái hơn, nhà ở ngõ nông hơn hoặc gần bãi đỗ ô tô (để mỗi lần từ quê lên không phải đau đầu tìm bãi xe) thì phải mạo hiểm dùng đòn bẩy tài chính từ 1-2 tỷ đồng.
Cũng bởi thực tế khác xa so với tưởng tượng, chị đang tạm dừng kế hoạch mua nhà và chờ đợi, bởi cho rằng giá nhà Hà Nội không thể cứ tăng mãi, biết đâu có ngày sẽ giảm! Chờ hạ giá đang là tâm lý chung của nhiều người mua nhà để ở hiện nay.
Từ giữa năm 2024 đến nay, anh Thanh - lái xe tại một doanh nghiệp tư nhân, có con trai sắp lập gia đình, đang tìm mua một căn chung cư trong khoảng giá hơn 3 tỷ đồng. Biết không thể đuổi theo đà tăng giá nhà, lại càng không dám mạo hiểm vay ngân hàng quá nhiều, nên ngay từ đầu anh đã “đập bỏ” tư duy mua nhà trung tâm, song cũng không ngờ những ngôi nhà mình có thể mua lại ở xa đến thế.
Sau khi đi một vòng quanh các dự án, anh thấy ưng mấy căn ở Vân Canh (Hoài Đức), Hữu Hưng (Hà Đông)..., nhưng lại quá xa nơi con anh làm việc nên gia đình thống nhất chuyển sang làm đơn mua nhà ở xã hội.
Môi giới “than trời”
Trên đây chỉ là một vài trong rất nhiều trường hợp không thể tiếp cận nhà ở vì giá bán quá cao. Không chỉ người mua nhà để ở, mà người làm môi giới cũng khổ sở vì giá nhà liên tục leo thang. Thu Hương - một môi giới thổ cư lâu năm khu vực phường Mỹ Đình cho biết, chưa bán được căn nhà nào trong gần 3 tháng nay.
Dù đã bỏ công, bỏ tiền đăng tin truyền thông, quảng cáo…, nhưng rồi hăm hở dẫn khách bao nhiêu thì lại chán nản bấy nhiêu. Chủ nhà vẫn chào giá rất cao, còn người mua thì chỉ “xem cho biết”.
“Cùng thời điểm này năm trước, trung bình mỗi tháng cũng chốt được 1,2 căn, hoa hồng đủ để trang trải cuộc sống, nhưng từ đầu năm nay tới giờ mới bán được 2 căn nên kinh tế rất khó khăn. Nhiều đồng nghiệp cũng vậy nên họ quay sang làm các nghề khác như bán hàng online, mở tiệm tạp hóa, hoa quả… Tôi dù cố bám trụ với nghề, nhưng cũng đang tính làm thêm việc gì đó để trang trải cuộc sống”, môi giới này nói.
Tương tự, Đào Tuấn - môi giới khu vực Đống Đa cho biết, khách bây giờ chủ yếu đi xem nhà để tham khảo thị trường chứ chưa chốt. Từ đầu năm đến nay, anh mới bán được 3 căn nhà tập thể. Người có kinh tế hạn chế bây giờ không thể mua được nhà đất cũng như căn hộ chung cư mới, họ chỉ còn lựa chọn duy nhất là nhà tập thể.
“Dù vậy, ngay cả nhà tập thể bây giờ cũng rất cao, bình quân những căn trên sổ 40 m2 cũng rao bán gần 4 tỷ đồng. Đa số nhà tập thể đều cơi nới thêm vài chục mét vuông, nhưng khi mua bán sẽ căn cứ theo sổ đỏ nên chia ra bình quân cũng có giá 80-90 triệu đồng/m2, đắt ngang chung cư cao cấp”, môi giới này cho biết thêm.
Thực tế, từ giữa năm 2024 đến nay, thị trường nhà ở Hà Nội chứng kiến sự tăng giá đột biến, khi các dự án mới đều công bố mức giá “không tưởng”. Giá nhà thổ cư khu vực lân cận theo đó cũng tăng lên.
Chung cư nội đô thì chứng kiến đợt tăng giá bùng phát từ giữa năm 2024. Các ngân hàng dù vẫn áp dụng lãi suất cho vay mua nhà khá thấp, song người mua không mạo hiểm vay bởi cho rằng giá nhà đang tăng vượt xa giá trị thực, nếu cố vay ngân hàng thời điểm này sẽ có nguy cơ lạm dụng đòn bẩy tài chính quá đà.
Phân khúc nhà ở thực luôn phản ánh chân thực nhất bức tranh thị trường. Bởi nếu không có những người tiêu dùng cuối, nhà đầu tư nắm giữ bất động sản sau cùng sẽ chính là người ôm rủi ro.
Liệu đây có phải là dấu hiệu của giai đoạn mà kỳ vọng của bên bán và khả năng của bên mua ngày càng xa dần, và ở giữa là những “khoảng lặng” thanh khoản?
