Không ít thành viên thị trường cảm thấy vui mừng khi UBCK tiếp thu và chỉnh sửa khá nhiều nội dung trước khi ký Quyết định ban hành Quy chế hướng dẫn giao dịch ký quỹ. Tuy nhiên, mặc dù là công văn hướng dẫn nhưng vẫn có những điểm "chung chung", khiến một số CTCK băn khoăn khi bắt tay vào triển khai.
Theo CTCK TP HCM (HSC), có nhiều quy định trong Quy chế hướng dẫn giao dịch ký quỹ (Quy chế) nhằm khống chế việc các CTCK cho vay quá nhiều và không để chứng khoán bị đầu cơ, tránh cho NĐT gặp phải những rủi ro không đáng có. Cụ thể, tổng dư nợ cho vay giao dịch ký quỹ của một CTCK không được vượt quá 200% vốn chủ sở hữu của CTCK; tổng mức cho vay giao dịch ký quỹ của CTCK đối với một khách hàng không được vượt quá 3% vốn chủ sở hữu của CTCK; tổng dư nợ cho vay giao dịch ký quỹ của một CTCK đối với một loại chứng khoán không được vượt quá 10% vốn chủ sở hữu của CTCK và tổng số chứng khoán cho vay giao dịch ký quỹ của một CTCK không được vượt quá 5% tổng số chứng khoán niêm yết của một tổ chức niêm yết.
| Theo thông tin từ Sở GDCK TP. HCM, hiện Sở này đã hoàn thành dự thảo Quy định công bố cổ phiếu không được phép thực hiện margin, dự kiến giữa tháng 9 sẽ ban hành. Theo đó, Sở sẽ quy định cụ thể thời gian công bố những cổ phiếu không được margin và những cổ phiếu được đưa ra khỏi danh sách này. Sở GDCK Hà Nội cho biết cũng sẽ sớm công khai danh mục chứng khoán không được phép margin trên website để các CTCK có cơ sở tham khảo thực hiện. |
Ông Trịnh Hoài Giang, Phó tổng giám đốc CTCK HSC cho biết, việc cho phép thực hiện giao dịch ký quỹ (margin) là bước tiến lớn trên thị TTCK. Tuy nhiên, điều ông Giang băn khoăn là theo hướng dẫn của Quy chế, CTCK chưa biết mở tài khoản thông thường và tài khoản margin như thế nào. Theo quy định, "khách hàng muốn thực hiện giao dịch ký quỹ phải ký hợp đồng mở tài khoản giao dịch ký quỹ với CTCK nơi khách hàng có tài khoản giao dịch chứng khoán thông thường" và "tài khoản giao dịch ký quỹ phải được quản lý tách biệt với tài khoản giao dịch thông thường". Quy định thiếu rõ ràng này khiến các CTCK băn khoăn, khách hàng đang có tài khoản thông thường sẽ phải mở thêm một tài khoản margin hay chỉ mở một tiểu khoản nằm trong tài khoản đã có kể trên. Nếu mở một tiểu khoản thì hệ thống công nghệ của Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) có tích hợp được hay không, quản lý như thế nào. Còn nếu mở một tài khoản mới song song với tài khoản đã có thì vi phạm quy định mỗi NĐT chỉ được mở một tài khoản tại một CTCK tại Thông tư 74/2011/TT-BTC. Ông Giang cho biết, mặc dù có sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ trước nhưng HSC sẽ vẫn mất khoảng 1 tháng để hoàn thiện quy trình, quy chế để nộp hồ sơ lên UBCK. Sau khi UBCK xem xét chấp thuận, dự kiến trung tuần tháng 10/2011, HSC mới có thể triển khai nghiệp vụ này.
Cũng băn khoăn về việc mở tài khoản giao dịch ký quỹ, ông Nguyễn Miên Tuấn, Tổng giám đốc CTCK Rồng Việt cho rằng, VSD cần có hướng dẫn thêm cho các CTCK. "Chúng tôi chưa thực hiện ngay được vì nhiều lý do. Một là chờ hai Sở GDCK công bố danh mục chứng khoán không được làm margin, hai là hoàn thiện quy trình quy chế, hợp đồng, phần mềm liên quan đến giao dịch này", ông Tuấn nói. Theo ông Tuấn, khối lượng công việc tại các CTCK sẽ tăng lên nhiều khi triển khai giao dịch ký quỹ.
Trên thực tế, bất cập về việc mở hai tài khoản diễn ra phổ biến ở những CTCK có hệ thống công nghệ lạc hậu, dẫn đến mất cơ hội tham gia vào sân chơi chung. Nhiều CTCK băn khoăn, liệu họ cho khách hàng mở một tài khoản margin có được hay không. Trong trường hợp không được mở, cho vay ký quỹ dưới hình thức hợp đồng hợp tác đầu tư sẽ tiếp tục được duy trì như một công cụ cạnh tranh với những CTCK có hệ thống công nghệ hiện đại khác.
"Quy chế quy định, CTCK được phép thỏa thuận lãi suất khi thực hiện margin với khách hàng. Như vậy, CTCK có được cho vay lãi suất cao quá 150% lãi suất cơ bản như quy định hiện nay hay không? Hay Quy chế quy định khách hàng có toàn quyền quyết định tài khoản giao dịch margin. NĐT khó có thể toàn quyền khi sử dụng tiền vay để giao dịch… Tất cả những vấn đề này cần được chế định chặt chẽ trong hợp đồng để tránh những tranh chấp không đáng có về sau", một luật sư trao đổi với ĐTCK.
Xung quanh vấn đề tài khoản ký quỹ, một lãnh đạo của VSD cho biết, đến nay, VSD chưa nhận được chỉ đạo nào về việc này từ cơ quan quản lý. Theo ông, tài khoản giao dịch ký quỹ sẽ được mở tại CTCK và do các CTCK tự quản lý. Ghi nhận của ĐTCK, mặc dù không quy định cụ thể trong Quy chế, nhưng tại những buổi lấy ý kiến cho quy chế này, đại diện Vụ Quản lý kinh doanh chứng khoán, UBCK đã giải thích với các CTCK rằng, CTCK mở một tài khoản giao dịch thông thường và một tiểu khoản giao dịch margin. Các CTCK có trách nhiệm quản lý những tài khoản giao dịch ký quỹ và báo cáo về các Sở GDCK, UBCK.
Mặc dù có quy chế, nhưng nhiều CTCK cho biết, họ vẫn cần những buổi tập huấn cụ thể của UBCK, các Sở GDCK để có thể triển khai margin một cách nhanh chóng theo đúng tinh thần của cơ quan quản lý. Về phía UBCK, đại diện cơ quan này cho biết, Quy chế về margin đã được ban hành và các CTCK đã có căn cứ để triển khai. Nếu có khúc mắc gì, CTCK gửi công văn về UBCK để được hướng dẫn.