Nền tảng vững vàng hơn
Tháng 11 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội với mục tiêu tăng trưởng năm 2026 đạt từ 10% trở lên, GDP bình quân đầu người đạt 5.400 - 5.500 USD. Đây sẽ là tiền đề cho một giai đoạn phát triển với tốc độ cao, trung bình 10% mỗi năm cho tới năm 2030. Bên cạnh đó, với nỗ lực bền bỉ cải thiện môi trường kinh doanh, Chính phủ đã ban hành hàng loạt chính sách mới, tháo gỡ các điểm nghẽn pháp lý, tổ chức nhiều diễn đàn đối thoại và thiết lập các kênh hỗ trợ nhà đầu tư.
Bà Trần Khánh Hiền, Giám đốc Nghiên cứu Công ty Chứng khoán MB (MB) nhìn nhận, đây là những yếu tố nền tảng củng cố niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường đầu tư Việt Nam. Trong 10 tháng đầu năm 2025, vốn đầu tư nước ngoài (FDI) dưới hình thức góp vốn, mua cổ phần Việt Nam ước đạt 5,3 tỷ USD, tăng 45% so với cùng kỳ năm trước và mức cao nhất so với cùng kỳ 5 năm gần đây.
Sự bùng nổ của thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2025 cũng là nền tảng cho các hoạt động M&A nở rộ. Chỉ số VN-Index tăng xấp xỉ 35% kể từ đầu năm tới nay, đưa Việt Nam thành một trong những thị trường chứng khoán có diễn biến tốt nhất trên thế giới. Tháng 10 vừa qua, tổ chức xếp hạng FTSE Russell chính thức công bố nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp, có hiệu lực từ tháng 9/2026. Thị trường chứng khoán cũng ghi nhận sự phát triển về lượng khi vốn hóa thị trường tăng 45%, đạt xấp xỉ 290 tỷ USD, số lượng doanh nghiệp niêm yết có quy mô vốn hóa trên 1 tỷ USD ngày càng tăng. Thanh khoản trung bình mỗi phiên cũng đạt hơn 1 tỷ USD trong năm 2025, đưa Việt Nam trở thành thị trường sôi động thứ hai khu vực, chỉ sau Thái Lan. Chỉ trong 10 tháng đầu năm, hơn 100.000 tỷ đồng (3,7 tỷ USD) đã được huy động thông qua thị trường chứng khoán. Đây mới chỉ là phần huy động qua kênh cổ phiếu, chưa bao gồm trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ hay chào bán ra công chúng bởi các công ty đại chúng. Diễn biến này phản ánh vai trò ngày càng quan trọng của thị trường chứng khoán Việt Nam trong việc dẫn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế, cũng cho thấy triển vọng tích cực của các hoạt động M&A trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, việc thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ mang lại nhiều lợi ích. Trước hết, về tác động với dòng vốn, thị trường dự báo sẽ đón nhận một dòng vốn lớn từ nhà đầu tư nước ngoài, đa dạng và ổn định hơn. Hiện nay, các quỹ đầu tư theo phương pháp thụ động như ETF (thường tập trung vào các thị trường mới nổi) sẽ tự động phân bổ một phần nguồn vốn vào các thị trường được nâng hạng, trong khi họ chỉ dành tối đa 2 - 3% nguồn vốn vào các thị trường cận biên.
Bên cạnh đó, việc thực hiện các tiêu chí để nâng hạng và giữ vững xếp hạng sẽ giúp cải cách khung thể chế và hoàn thiện thị trường. Theo đó, các yếu tố về tính minh bạch thông tin, cơ chế, điều kiện giao dịch, sự phát triển của thị trường ngoại hối, quyền bình đẳng về sở hữu nước ngoài… dần được cải thiện và phát triển một cách chặt chẽ hơn, thúc đẩy hiệu quả trong hoạt động thị trường. Kết quả là, hình ảnh, vị thế và uy tín của thị trường vốn Việt Nam được gia tăng, đẩy mạnh thu hút đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, góp phần nâng cao sức hút và tính cạnh tranh của kinh tế Việt Nam trong khu vực và quốc tế.
Kỳ vọng tăng tốc trong giai đoạn tới
Trong 10 tháng đầu năm 2025, vốn đầu tư nước ngoài (FDI) dưới hình thức góp vốn, mua cổ phần Việt Nam ước đạt 5,3 tỷ USD, tăng 45% so với cùng kỳ năm trước.
Báo cáo của Grant Thornton cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2025, thị trường M&A Việt Nam ghi nhận 32 thương vụ, với tổng giá trị công bố và ước tính khoảng 762 triệu USD. Bất động sản, logistics & hạ tầng, sản xuất công nghiệp và hàng tiêu dùng tiếp tục là các lĩnh vực đóng góp tỷ trọng lớn. Trong tháng 10 vừa qua, Công ty cổ phần Vincom Retail thực hiện chuyển nhượng 99,99% phần vốn góp tại Công ty TNHH Bất động sản Vincom NCT - pháp nhân sở hữu Vincom Center Nguyễn Chí Thanh (Hà Nội) sang cho Công ty TNHH Thương mại Đầu tư và Dịch vụ Bảo Quân. Giá trị thương vụ khoảng 133 triệu USD. Việc thoái vốn này nằm trong chiến lược tái cơ cấu danh mục, qua đó, Vincom Retail tập trung nguồn lực cho dòng trung tâm thương mại quy mô lớn (megamall) gắn với các đại đô thị của Vinhomes, thay vì phân tán tài sản tại các vị trí lõi đô thị.
Theo VinaCapital, điểm hội tụ dòng vốn M&A giai đoạn 2025 - 2026 sẽ tăng tốc cùng với đầu tư hạ tầng. Việt Nam đang bước vào giai đoạn cải cách kinh tế sâu rộng với ba động lực tăng trưởng: đầu tư hạ tầng, tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Nếu năm 2025 được thúc đẩy bởi xuất khẩu và du lịch thì năm 2026 sẽ là thời điểm bùng nổ đầu tư hạ tầng khi các dự án trọng điểm quốc gia đồng loạt khởi công và giải ngân, kéo theo làn sóng M&A trong lĩnh vực logistics, năng lượng, công nghiệp hỗ trợ.
Thị trường M&A Việt Nam không còn xoay quanh các thương vụ cơ hội, mà đang chuyển sang mua - bán để tái cấu trúc, mở rộng thị phần và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Với quy mô dân số hơn 100 triệu người, nhu cầu vốn lớn và định hướng phát triển hạ tầng mạnh mẽ, Việt Nam đang củng cố vị thế điểm đến chiến lược của dòng vốn M&A quốc tế giai đoạn 2025 - 2035.
Dẫu vậy, việc nới lỏng các quy định về hạn chế sở hữu nước ngoài gây ra không ít lo ngại về nguy cơ bị thâu tóm của các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt đối với những doanh nghiệp khó có khả năng chống chọi với khó khăn nền kinh tế. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần có sự phòng ngừa nguy cơ bị thâu tóm.
Thực tế, có cơ sở cho những lo ngại về việc thâu tóm của các doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là với những thương hiệu lớn hoặc lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm. Đây cũng là vấn đề của cả những nền kinh tế lớn trên thế giới như Anh, Mỹ, Nhật Bản… M&A từ các doanh nghiệp nước ngoài nói riêng và đầu tư nước ngoài nói chung là những xu hướng tất yếu của kinh tế thị trường và là kênh huy động vốn cần thiết cho các doanh nghiệp trong nước để mở rộng quy mô sản xuất - kinh doanh, vì vậy, cần được tạo điều kiện và khuyến khích.
Song song với đó, cần nhanh chóng thiết kế cơ chế giám sát cũng như định hướng chính sách những ngành nghề, lĩnh vực nào cần khuyến khích đầu tư, đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật về cạnh tranh, đầu tư, chứng khoán. Thông qua những chính sách đó, sẽ cân bằng lợi ích của doanh nghiệp, nhà đầu tư và đặc biệt lợi ích cộng đồng và vấn đề an ninh kinh tế, an ninh quốc gia.