Bộ thương mại Nhật Bản tuần trước cho biết, các nhà cung cấp 23 loại công nghệ chip sẽ cần sự chấp thuận của chính phủ để xuất khẩu sang các nước bao gồm cả Trung Quốc sớm nhất là vào tháng 7. Điều đó ảnh hưởng đến nhiều công ty vốn là trung tâm trong nỗ lực xây dựng ngành công nghiệp chip nội địa của Trung Quốc, bao gồm Tokyo Electron, Nikon và Screen Holdings.
Mặc dù không nổi tiếng như các đối tác của họ ở Mỹ hoặc Hà Lan, nhưng các công ty Nhật Bản kiểm soát các bước quan trọng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn, có thể được sử dụng như những nút thắt tiềm năng chống lại Trung Quốc.
Chẳng hạn, Screen là nhà sản xuất thiết bị làm sạch wafer hàng đầu. Lasertec là nhà cung cấp máy móc duy nhất cần thiết để kiểm tra thiết kế cho những con chip tiên tiến nhất thế giới, sử dụng phương pháp sản xuất chip bằng kỹ thuật in khắc cực tím.
Chris Miller, một nhà kinh tế học cho biết: Mục tiêu của những biện pháp kiểm soát mới này là cắt đứt các công ty Trung Quốc khỏi một loạt các công đoạn sản xuất chip tiên tiến với mục đích gây khó khăn hơn cho các công ty Trung Quốc trong việc sản xuất chip tiên tiến cho mục đích trí tuệ nhân tạo, đây là cuộc chiến công nghệ quan trọng nhất thế giới.
Ông nói, ý tưởng là làm chậm sự phát triển công nghệ của Trung Quốc để giúp nới rộng khoảng cách giữa khả năng quân sự của Trung Quốc với Mỹ và các đồng minh của họ.
Khi chính quyền Biden công bố các hạn chế sâu rộng đối với hoạt động xuất khẩu liên quan đến chip sang Trung Quốc vào tháng 10, các công ty Mỹ như Applied Materials đã bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các quy tắc này. Với việc bổ sung Hà Lan và bây giờ là Nhật Bản, tất cả các quốc gia lớn sản xuất thiết bị sản xuất chip đều tham gia vào cuộc phong tỏa Trung Quốc. Các hạn chế bao gồm các máy tiên tiến nhất, bao gồm cả những máy tạo chip logic ở kích thước 16 nanomet hoặc hình học cao cấp hơn.
Akira Minamikawa, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu Omdia cho biết: Việc Nhật Bản tham gia hạn chế xuất khẩu sẽ gây tổn hại lớn đến khả năng sản xuất và phát triển chip nhỏ hơn 16 nanomet của Trung Quốc.
Liên minh ba nước chắc chắn sẽ buộc Bắc Kinh phải tăng cường nỗ lực phát triển nguồn cung cấp thiết bị và vật liệu sản xuất chip của Trung Quốc, để nước này không còn phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài. Nhưng điều đó sẽ mất nhiều năm và làm tăng chi phí sản xuất chất bán dẫn cho thị trường Trung Quốc.
Nhà phân tích Hideki Yasuda của Toyo Securities cho biết: Ngay cả khi Trung Quốc phát triển công nghệ chip của riêng mình, các tiêu chuẩn sẽ hoàn toàn khác với các tiêu chuẩn của phần còn lại của thế giới. Điều đó có nghĩa là những con chip đắt tiền hơn sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh công nghệ của nó.
Cuối tuần qua, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Qin Gang kêu gọi Nhật Bản kiềm chế không hỗ trợ các nỗ lực của Mỹ nhằm ngăn chặn ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc. Qin cho biết, một cuộc phong tỏa chip sẽ chỉ củng cố quyết tâm của Trung Quốc nhằm đạt được sự tự lực. Bộ Thương mại Trung Quốc đã đưa ra một tuyên bố cho biết nước này “quan ngại sâu sắc” về các kế hoạch của Nhật Bản.
Các cổ phiếu liên quan đến chip của Trung Quốc tăng mạnh trong bối cảnh lạc quan rằng họ sẽ được hưởng lợi từ những nỗ lực bán dẫn của Trung Quốc. Ingenic Semiconductor đã tăng 13% vào thứ Hai và thêm 10% vào thứ Ba.
Việc Nhật Bản tham gia hạn chế xuất khẩu sẽ gây tổn hại lớn đến khả năng sản xuất và phát triển chip nhỏ hơn 16 nanomet của Trung Quốc - Akira Minamikawa, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu Omdia
Yoshimasa Hayashi, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nhật Bản đã từ chối đưa ra bất kỳ cam kết nào như vậy trong chuyến đi tới Trung Quốc, thay vào đó thúc ép Qin về việc nhanh chóng trao trả một công dân Nhật Bản bị Trung Quốc giam giữ.
Lập trường của đất nước có thể sẽ khiến các công ty Nhật Bản mất doanh thu. Ví dụ, Nikon nhận được khoảng 28% doanh thu từ Trung Quốc và họ đã dựa vào nhu cầu mạnh mẽ đối với các máy in thạch bản chìm của mình ở Trung Quốc để hỗ trợ tài chính cho vụ đầu tư công nghệ tiếp theo của mình, nhằm thu hẹp khoảng cách với đối thủ Hà Lan ASML Holding NV.
Kazuyoshi Saito, nhà phân tích cao cấp tại Iwai Cosmo Securities, cho biết: Điều này buộc Nikon phải xem xét lại về chiến lược Trung Quốc đối với máy in thạch bản chìm.
Nhật Bản là nguồn gốc của các nhà sản xuất và nhà phát triển chất phủ quang trở và thiết bị kiểm tra mặt nạ cần thiết để tạo ra những con chip tiên tiến nhất, cũng như là nguồn cung cấp tấm wafer silicon lớn nhất và nhiều hóa chất tốt cần thiết.
Nhiều công ty đã phát triển cùng với nền kinh tế Trung Quốc giúp thúc đẩy sự phát triển công nghệ của khách hàng. Một số thậm chí còn được hưởng lợi từ sự cạnh tranh địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc, vì điều đó đã thúc đẩy nhiều khách hàng Trung Quốc trả phí cao hơn cho thiết bị của Nhật Bản, thúc đẩy xuất khẩu thiết bị chip của Nhật Bản sang đối tác thương mại lớn nhất của họ vào năm ngoái, bất chấp sự suy giảm của thị trường bán dẫn nói chung.
Screen hiện có khoảng một phần tư doanh thu từ Trung Quốc, nhờ nhu cầu tăng cao từ các nhà sản xuất chip như Semiconductor Manufacturing International.
Trước thông báo của Nhật Bản, họ đã dự kiến tỷ lệ đó sẽ giảm xuống khoảng 20% vào năm 2023. Công ty cho biết, họ sẽ tuân theo hướng dẫn của Bộ Thương mại.
Lasertec có trụ sở tại Yokohama giữ một vị trí quan trọng trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Đây là nhà cung cấp máy móc duy nhất thực hiện kiểm tra thiết kế đối với quá trình sản xuất chip bằng tia cực tím cực tím hoặc EUV, quy trình in thạch bản, quy trình tiên tiến nhất để sản xuất chip. Các chuyến hàng của họ đến Trung Quốc đã bị hạn chế do lệnh cấm vận chuyển máy in thạch bản EUV của ASML.
Các hạn chế mới của Nhật Bản vốn không ảnh hưởng đến xuất khẩu của các đối tác thương mại như Đài Loan, Hàn Quốc và Singapore là một sự thay đổi diện mạo đang đặt lại những kỳ vọng trong ngành công nghiệp sản xuất thiết bị bán dẫn trị giá 30 tỷ USD của đất nước.
Miller cho biết: Mặc dù Trung Quốc sẽ cố gắng phát triển các công nghệ của riêng mình, nhưng trong lịch sử, rất khó để bắt kịp công nghệ bán dẫn do sự cải thiện nhanh chóng về sức mạnh xử lý trong các mạch tích hợp của các đối thủ. Những hạn chế mới của Nhật Bản sẽ khiến Trung Quốc gặp khó khăn hơn nhiều.
