Theo yêu cầu của Bộ Công thương, các thương nhân phải lập báo cáo về tình hình cụ thể liên quan tới các hợp đồng nhập khẩu ô tô đã được ký và thanh toán trước ngày 12/5/2011 (ngày ban hành Thông tư 20/2011/TT-BCT); các chứng từ thanh toán trước ngày 12/5/2011 theo từng hợp đồng và phải có xác nhận của giám đốc ngân hàng nơi doanh nghiệp chuyển tiền thanh toán. Cạnh đó, doanh nghiệp cũng phải có thống kê tình hình nhập khẩu ô tô của các hợp đồng liên quan và có xác nhận của cơ quan hải quan, dự kiến thời gian hoàn tất việc nhập khẩu số lượng ô tô còn lại đã được thanh toán trước ngày 12/5/2011 cũng như các khó khăn của doanh nghiệp trong việc thực hiện các hợp đồng.
Ông Nguyễn Thế Hùng, Giám đốc Công ty Kylin GX cho phóng viên Báo Đầu tư hay, hiện doanh nghiệp đang tập hợp các giấy tờ theo yêu cầu của Bộ Công thương. Tuy nhiên, lo ngại nhất là xác nhận của cơ quan hải quan về số lượng xe đã nhập khẩu trong thời gian được Bộ Công thương tháo gỡ khó khăn cho nhập tiếp hồi năm 2012. “Chúng tôi đã gửi các giấy tờ liên quan gồm hợp đồng, giấy chuyển tiền, tờ khai hải quan của các xe đã nhập đến Tổng cục Hải quan để xin xác nhận. Tuy nhiên không biết có nhận được trả lời và xác nhận của cơ quan này sớm để tới để kịp gửi toàn bộ báo cáo tới Bộ Công thương theo thời hạn được đặt ra hay không”, ông Hùng cho biết.
Lo ngại này không phải là không có cơ sở, bởi đã có doanh nghiệp như Công ty Bảo Tín Sơn Tùng, khi gửi công văn đến đề nghị xác nhận số xe đã nhập khẩu đã được Tổng cục Hải quan cho biết “không thể xác nhận được vì không có hợp đồng, hồ sơ liên quan kèm theo”. Mặc dù doanh nghiệp này có đề nghị lại là “xin xác nhận về số lượng, chủng loại và trị giá ô tô mà doanh nghiệp đã nhập khẩu từ ngày 1/7/2010 tới nay”, nhưng xem ra cũng không dễ mà nhanh được.
“Cũng nản vì mất thời gian theo đuổi lâu, Chính phủ đã đồng ý tháo gỡ nhưng không phải cơ quan bên dưới nào cũng mặn mà để giải quyết cho doanh nghiệp”, là nhận xét của ông Hùng sau gần 3 năm theo đuổi việc đưa nốt các xe ô tô đã ký trước khi Thông tư 20/2011/TT-BCT ban hành về Việt Nam.
Hiện cũng có gần 10 doanh nghiệp thương mại đã chuyển tiền cho các đối tác nước ngoài với trị giá gần 20 triệu USD và đã liên tục kêu cứu tới các cơ quan chức năng trong thời gian qua. Trong số này, có những doanh nghiệp chỉ chuyên tâm nhập khẩu những xe hạng sang như Lexus với số tiền còn tồn đọng lên tới cả triệu USD.
Được biết, vào tháng 12/2013, Phó thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải đã giao Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với các Bộ Tài chính, Công an và Ngân hàng Nhà nước thống nhất các tiêu chí cụ thể để xác định các doanh nghiệp thực sự gặp khó khăn do đã thanh toán tiền hàng trước ngày ban hành Thông tư 20 nhưng đến nay chưa nhận được hàng. Theo đó, Bộ Công thương phải kiến nghị rõ phương án giải quyết, bảo đảm tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, không để lợi dụng gian lận.
Bà Phan Thị Diệu Hà, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho hay, hiện Bộ đang đợi báo cáo của các doanh nghiệp và sau đó sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để đưa ra phương án xử lý.
Như vậy sau gần 3 năm kể từ khi Thông tư 20/2011/TT-BCT được ban hành, Chính phủ vẫn phải bận tâm xử lý hậu quả của một văn bản do cấp Bộ ban hành, còn doanh nghiệp thì vật vã ngóng chờ hướng giải quyết.
