Norman Cheng, chủ sở hữu Strategic Sports, một trong những nhà sản xuất mũ bảo hiểm lớn nhất thế giới cho biết, việc dịch chuyển hoạt động ra ngoài Trung Quốc được xem là một giải pháp sống còn đối với công ty.
Cheng đang có ý định mở một nhà máy thông minh tại Việt Nam vào năm 2024 với tổng mức đầu tư khoảng 30 triệu USD. Đây sẽ là một bản sao của nhà máy mà ông đã mở ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc hồi tháng trước.
Theo tờ South China Morning Post, quyết định của Strategy Sports được đưa ra sau thời gian dài cân nhắc và nguyên nhân không phải là lo ngại về năng lực sản xuất. Ông Cheng cho rằng, Strategy Sports đang có rất nhiều thứ ở Trung Quốc - nơi nhà máy tự động hóa đầu tiên của công ty đã đi vào hoạt động cách đây 2 năm và công suất được tăng thêm hàng triệu mũ bảo hiểm trong mỗi năm.
Việc dịch chuyển bắt nguồn từ nỗ lực mang tính chiến lược nhằm phòng ngừa rủi ro chính trị đang ngày càng gia tăng và mong muốn giữ chân các khách hàng phương Tây. Ông Cheng cho biết, có rất nhiều khách hàng nước ngoài của công ty ngày càng tỏ ra lo lắng và thận trọng hơn về chuỗi cung ứng, họ muốn phòng ngừa rủi ro bằng cách tìm kiếm nguồn cung từ nhiều quốc gia khác bên ngoài Trung Quốc.
"Nếu chỉ xét về vấn đề năng lực sản xuất thì chúng tôi sẽ không phải xây nhà máy mới ở Việt Nam, nhưng ở góc độ địa chính trị, chúng tôi buộc phải làm vậy. Các khách hàng Mỹ đã thúc giục chúng tôi dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam. Vì họ cam kết sẽ đặt đơn hàng từ Việt Nam, nên chúng tôi quyết định đến quốc gia này", ông Cheng cho biết.
Hiện nay, Strategic Sports đang có khoảng 4.200 lao động với hơn 10 cơ sở sản xuất trải khắp châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ. Theo số liệu kinh doanh gần đây nhất cho thấy, công ty này đã đạt doanh thu lên tới 210 triệu USD trong năm 2021. Công ty sở hữu 40 dây chuyền sản xuất mũ bảo hiểm dùng cho mọi mục đích từ thể thao, an ninh cho tới xây dựng.
Tuy nhiên, kể cả khi có kế hoạch mở rộng sản xuất sang quốc gia khác, Cheng cho biết, ông không có ý định bỏ thị trường Trung Quốc. Ngược lại, kể cả khi việc mở cửa nhà máy ở Quảng Đông bị trì hoãn gần 2 năm do các biện pháp phòng chống dịch Covid, cơ sở này vẫn là một mắt xích quan trọng trong cỗ máy sản xuất của công ty. Ông chọn Quảng Đông bởi trung tâm sản xuất này đã hình thành các tổ hợp công nghiệp phức tạp trong nhiều thập kỷ qua.
Nhưng thực tế cho thấy, chỉ phụ thuộc vào hoạt động sản xuất ở Trung Quốc không còn được xem là giải pháp an toàn nhất đối với các nhà sản xuất. Bởi vị thế là công xưởng của thế giới của Trung Quốc không còn đủ mạnh như trước đây. Cùng với nỗi lo về vấn đề địa chính trị, mối quan ngại rằng Trung Quốc đang đối mặt một cuộc khủng hoảng nhân khẩu học khiến các doanh nghiệp ở đây gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động có tay nghề giỏi.
Ở Việt Nam, nhà máy đang dự kiến xây dựng của ông Cheng sẽ được tự động hóa ở mức độ cao, cho phép khoảng 400 công nhân có thể sản xuất được khoảng 8 triệu mũ bảo hiểm mỗi năm. Nhà máy này cũng sẽ được sử dụng năng lượng xanh với tấm năng lượng mặt trời và hệ thống tái chế nước mưa.
Dù nhà máy ở Quảng Châu của Cheng chủ yếu đáp ứng các đơn hàng của khách hàng châu Âu, ông thừa nhận rằng các khách hàng này đang quan tâm tới việc đặt hàng từ nhà máy ở Việt Nam trong tương lai, nhằm vận chuyển sang các thị trường ở châu Âu và một số thị trường Đông Nam Á khác.
Các chuyên gia Trung Quốc đã kêu gọi Chính phủ cần có các biện pháp để giữ chân các doanh nghiệp nước ngoài hàng đầu giữ xu hướng này, đồng thời thúc giục các doanh nghiệp Trung Quốc nâng cấp chuỗi cung ứng công nghiệp của mình.
Trên thực tế, các nhà chức trách Trung Quốc cũng có nhiều động thái nhằm thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Trung Quốc vẫn giảm trong 4 tháng đầu năm nay. Bên cạnh đó, những vụ điều tra với các công ty tư vấn nước ngoài của Trung Quốc càng khiến doanh nghiệp nước ngoài đẩy nhanh việc đánh giá lại những rủi ro liên quan tới việc hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc.
Ông Liu Kaimin, Giám đốc Viện Quan sát Đương đại có trụ sở tại Thẩm Quyến, cơ quan theo dõi điều kiện làm việc của các nhà sản xuất theo hợp đồng Trung Quốc, cho biết, hoạt động tái xuất khẩu của Trung Quốc sang các nước ASEAN trong vòng 2 năm qua đã tăng đáng kể, chủ yếu là xuất khẩu vật liệu thô. Những mặt hàng này đang ngày càng được sản xuất nhiều tại Việt Nam và các thị trường mới nổi khác.
Gần đây, ông Raymond Yow, một thương nhân Mỹ chuyên nhập khẩu các sản phẩm như đồ trang trí gia đình, tấm xi măng, tấm pin mặt trời và đèn LED cho các nhà bán lẻ Mỹ đã tham dự Hội chợ Canton ở Quảng Châu, xem xét sản phẩm mới và gặp gỡ các nhà sản xuất. Tuy nhiên, ông cũng có kế hoạch đến Việt Nam và Indonesia để tìm kiếm nguồn cung ứng mới tiềm năng và có chi phí rẻ hơn.
Ông Yow cho rằng, so với Đông Nam Á, hoạt động ở Trung Quốc vẫn có những lợi thế không gì có thể so sánh được, như sự thuận tiện của hoạt động thương mại điện tử, mạng lưới hậu cần hiệu quả và chuỗi cung ứng công nghiệp phức tạp. Nhưng do những áp lực từ bên ngoài, ông phải tìm kiếm các lựa chọn để đa dạng hóa, kể cả khi việc này đồng nghĩa với sẽ mất nhiều công sức hơn.
Ông Wang Gang, chủ một công ty sản xuất máy làm mát nhiệt điện ở tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc cho biết, công ty của ông cũng đang phải đối mặt tình thế khó khăn do những thách thức địa chính trị.
Các chuyên gia nhận định rằng, khi đa dạng hóa chuỗi cung ứng, các thương hiệu toàn cầu ưu tiên việc phân bổ đơn hàng. Trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu đang suy yếu, trước tiên sẽ cần tiếp tục duy trì hoạt động ở Việt Nam, sau đó tăng sản xuất ở Ấn Độ. Việc sản xuất tại các nhà máy ở Trung Quốc sẽ được cân nhắc cuối cùng do căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc.
