Tại Mỹ, lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm đã tăng lên mức cao nhất trong 16 năm vào hôm thứ Ba (3/10). Tại Đức, con số này chạm mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng nợ khu vực đồng euro năm 2011. Ngay cả ở Nhật Bản với lãi suất chính thức vẫn dưới 0%, lợi suất trái phiếu đã quay trở lại mức như năm 2013.
Bởi vì chi phí đi vay của chính phủ ảnh hưởng đến mọi thứ, từ lãi suất thế chấp đối với chủ sở hữu nhà đến lãi suất cho vay đối với các doanh nghiệp, nên có rất nhiều lý do để lo ngại.
Sự hỗn loạn trên thị trường trái phiếu cũng đã ảnh hưởng tiêu cực đến cổ phiếu bằng cách nâng cao lợi nhuận mà các nhà đầu tư có thể thu được bằng cách mua trái phiếu thay vì cổ phiếu.
Tại sao lợi suất trái phiếu toàn cầu tăng mạnh?
Thị trường đang ngày càng tính đến việc lãi suất tiếp tục duy trì ở mức cao hơn trong thời gian dài hơn.
Với lạm phát cơ bản tăng cao và nền kinh tế Mỹ có khả năng phục hồi tốt, các ngân hàng trung ương đang đẩy lùi thời gian cắt giảm lãi suất.
 |
Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của một số quốc gia |
Thị trường đang dự báo Fed sẽ cắt giảm lãi suất xuống chỉ còn 4,7% vào cuối năm tới từ mức 5,25% -5,5% hiện tại, tăng so với mức 4,3% mà thị trường dự đoán vào cuối tháng 8.
Điều đó làm tăng thêm lo ngại về triển vọng tài chính sau khi Fitch Ratings hạ xếp hạng tín nhiệm của Mỹ vào tháng 8 do mức thâm hụt cao.
Thâm hụt cao hơn có nghĩa là doanh số bán trái phiếu nhiều hơn cũng như các ngân hàng trung ương bán bớt lượng nắm giữ khổng lồ của họ, do đó lợi suất dài hạn đang tăng lên khi các nhà đầu tư yêu cầu lợi suất nhiều hơn.
Các nhà phân tích cho biết, nhiều nhà đầu tư cũng đang đặt cược lợi suất trái phiếu sẽ giảm, do đó, họ cực kỳ nhạy cảm với những động thái theo hướng ngược lại.
Việc bán tháo trên thị trường trái phiếu toàn cầu có thể đi bao xa?
Dữ liệu của Mỹ vẫn ổn định với cuộc khảo sát sản xuất lạc quan được công bố hôm 2/10 đã đẩy lợi suất Trái phiếu Kho bạc tăng trở lại. Việc bán tháo trái phiếu diễn ra sau một loạt dữ liệu kinh tế mạnh mẽ và tín hiệu của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) rằng họ sẽ giữ lãi suất “cao hơn trong thời gian dài hơn” để giảm nhu cầu và hoàn thành công việc kiềm chế lạm phát.
Padhraic Garvey, giám đốc điều hành tại ING cho biết: “Đó là một thị trường trái phiếu bị bán tháo vì khả năng phục hồi vĩ mô cơ bản và chúng tôi thấy điều đó ở lãi suất thực cao hơn”.
Nhưng nền kinh tế châu Âu đã xấu đi, do đó việc bán tháo trái phiếu ở thị trường này sẽ hạn chế hơn, vì trái phiếu thường hoạt động tốt hơn khi nền kinh tế suy yếu và hầu hết các ngân hàng trung ương lớn đều ra tín hiệu rằng họ đã ngừng tăng lãi suất.
Dữ liệu của Deutsche Bank cho thấy, lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm của Mỹ đã tăng lên mức trung bình 230 năm lần đầu tiên kể từ năm 2007, làm nổi bật thách thức của việc điều chỉnh lãi suất cao hơn.
Lợi suất trái phiếu xác định chi phí tài trợ của chính phủ, do đó, lãi suất trái phiếu ở mức cao càng lâu thì chúng càng ảnh hưởng nhiều đến chi phí lãi suất mà các quốc gia phải trả.
Đó là tin xấu vì nhu cầu tài trợ của chính phủ vẫn ở mức cao. Ở châu Âu, nền kinh tế chậm lại sẽ hạn chế mức độ các chính phủ có thể giải phóng các gói hỗ trợ tài chính.
Nhưng lợi suất cao hơn lại được các ngân hàng trung ương hoan nghênh, họ thực hiện một số công việc điều tiết bằng cách tăng chi phí vay thị trường.
Điều này có ý nghĩa gì đối với thị trường toàn cầu?
Các hiệu ứng gợn sóng rất rộng.
Đầu tiên, lợi suất tăng tạo tiền đề cho năm thứ ba liên tiếp đầu tư vào trái phiếu chính phủ toàn cầu gây thua lỗ và gây tổn hại cho các nhà đầu tư.
Đối với cổ phiếu, lợi suất trái phiếu tăng vọt đang bắt đầu hút tiền ra khỏi thị trường cổ phiếu đang sôi động. Chỉ số S&P 500 đã giảm khoảng 7,5% so với mức đỉnh hơn một năm đạt được vào tháng 7.
Sự chú ý có thể quay trở lại với các ngân hàng, những tổ chức nắm giữ lượng lớn trái phiếu chính phủ và đang gánh chịu những khoản lỗ chưa thực hiện, một rủi ro được chú ý bởi sự sụp đổ vào tháng 3 của Silicon Valley Bank (SVB).
Mahmood Pradhan, người đứng đầu bộ phận vĩ mô tại Viện Đầu tư Amundi cho biết: “Việc bán tháo trái phiếu sẽ có tác động mạnh mẽ đến các ngân hàng nắm giữ trái phiếu kho bạc dài hạn. Càng tồn tại lâu thì nó sẽ càng tấn công vào nhiều lĩnh vực hơn”.
Ngoài ra, lợi suất trái phiếu Mỹ cao hơn cũng có nghĩa là đồng đô la mạnh hơn bao giờ hết, gây áp lực lên các loại tiền tệ khác, đặc biệt là đồng yên của Nhật Bản.
Các thị trường mới nổi có nên lo lắng?
Lợi suất toàn cầu tăng đã làm tăng áp lực lên các thị trường mới nổi, đặc biệt là các nền kinh tế có lợi suất cao hơn và rủi ro hơn.
Theo JPMorgan, lợi suất bổ sung mà các chính phủ được xếp hạng tín nhiệm thấp phải trả cho khoản nợ đã tăng lên hơn 800 điểm cơ bản, cao hơn 70 điểm cơ bản so với mức đáy ngày 1/8.
Andrea Kiguel, người đứng đầu chiến lược vĩ mô FX và EM khu vực châu Mỹ tại Barclays cho biết: “Việc tăng cường câu chuyện về lãi suất cao hơn trong thời gian dài hơn, cùng với sự gia tăng giá dầu cũng là động lực chính thúc đẩy sức mạnh chung của đồng đô la Mỹ. Tốc độ của động thái này đã khiến các đồng tiền trong khu vực yếu đi, tỷ giá địa phương bị bán tháo mạnh mẽ và chênh lệch tín dụng của các thị trường mới nổi trở nên rộng hơn”.
