Làm gì để tránh rủi ro “đi lùi” khi cổ đông lớn rút vốn?

Lãnh đạo nhiều công ty cho biết, trong quá trình phát triển của doanh nghiệp, cổ đông tốt đóng vai trò rất quan trọng, thậm chí quan trọng hơn cả doanh nghiệp tốt. Bởi vậy, quản trị được tình huống nhà đầu tư rút vốn và “biết người - biết ta” sẽ là chìa khóa đảm bảo cho sự phát triển ổn định của công ty.

Một điểm dễ nhận thấy với doanh nghiệp bị thoái vốn, đó là giá trị của công ty được nâng lên. Bởi lẽ, phải đánh giá cao hệ thống quản trị, tài chính và tình hình hoạt động của doanh nghiệp, mới có nhà đầu tư khác chịu trả giá cao hơn để sở hữu cổ phần. Khi mua lại, nhà đầu tư mới phải nhận thấy được tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận từ việc đầu tư này.

Song trong nhiều trường hợp, sự xuất hiện của nhóm cổ đông mới không được lòng cổ đông cũ, bất đồng giữa các nhóm cổ đông sẽ đẩy lùi sự phát triển của doanh nghiệp. Vậy trách nhiệm đặt lên vai công ty, cũng như các cổ đông lớn, có ý định gắn bó với doanh nghiệp là gì? 

Chủ động tìm hiểu

Đối với hầu hết các tổ chức đầu tư, vấn đề thoái vốn luôn nằm trong kế hoạch. Vì thế, không khó để doanh nghiệp biết được ý định của đối tác. Tuy nhiên, điều quan trọng là doanh nghiệp phải biết chính xác thời điểm, thời hạn, hình thức cũng như quy mô thoái vốn của cổ đông. Muốn vậy, doanh nghiệp cần thường xuyên trao đổi với các tổ chức đầu tư.

Đặc biệt, đối với những khoản góp vốn đến từ các quỹ đầu tư, doanh nghiệp cần lưu ý đến nguồn gốc vốn của quỹ. Bởi lẽ, khi một quỹ đầu tư sắp đến hạn đóng quỹ, việc rút vốn là điều khó tránh khỏi. Doanh nghiệp cũng cần theo dõi tình hình kinh doanh của tổ chức đầu tư. Trong trường hợp tổ chức đầu tư gặp khó khăn hay muốn tập trung vào ngành nghề chính, động thái thường thấy là bán bớt các khoản mục đầu tư ngoài ngành.

Bên cạnh đó, khủng hoảng tài chính cũng là nguyên nhân tác động đến mức độ quan tâm của các tổ chức đầu tư dành cho doanh nghiệp. Vì thế, việc quan sát và dự báo xu hướng đầu tư sẽ giúp doanh nghiệp đỡ lúng túng khi thoái vốn xảy ra. 

Công bố thông tin kịp thời

Khi xảy ra thoái vốn, nhất là những khoản thoái vốn trên quy mô lớn, nhà đầu tư, đặc biệt là những cổ đông nắm giữ cổ phần tại doanh nghiệp, sẽ cảm thấy bất an. Lúc này, những thông tin kịp thời, chính xác được công ty công bố sẽ góp phần giảm tâm lý hoang mang. Tuy nhiên, để có thể đưa ra thông tin kịp thời, giảm thiểu tác động tiêu cực của việc thoái vốn, doanh nghiệp cần sớm nghĩ đến những điều kiện ràng buộc với nhà đầu tư.

Chẳng hạn, trong điều khoản hợp đồng mua bán, doanh nghiệp cần quy định rõ mức thoái vốn cho phép trong một thời gian nhất định (ví dụ tổ chức đầu tư sở hữu 20% cổ phần không được thoái vốn quá 10% mỗi năm sau 3 năm hạn chế chuyển nhượng). Hay doanh nghiệp cần yêu cầu tổ chức tài chính báo trước kế hoạch thoái vốn để có thời gian chuẩn bị. Ngoài ra, doanh nghiệp cần nắm rõ phương thức thoái vốn để có cách xử lý thích hợp. 

Tìm hiểu đối tác mới

Trong trường hợp cổ đông chiến lược thoái vốn qua hình thức bán cổ phần cho đối tác khác, doanh nghiệp có thuận lợi là không phải tìm đối tác thay thế. Tuy nhiên, điều quan trọng đối với doanh nghiệp là cần tìm hiểu kỹ về đối tác mới. Bên cạnh đó, doanh nghiệp có thể tham gia quá trình tìm kiếm đối tác. Tuy nhiên, doanh nghiệp chỉ nên tìm kiếm sự đồng thuận trên cơ sở bảo vệ quyền lợi đôi bên, không nên gây khó khăn cho việc thoái vốn. 

Kế hoạch quản lý vốn

Vạch ra trước kế hoạch quản lý vốn sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong tình huống thoái vốn, như hoạch định kế hoạch tăng vốn hay mua cổ phiếu quỹ một cách phù hợp. Ví dụ, nếu có nhà đầu tư đang tiến hành thoái vốn, doanh nghiệp không nên tăng vốn để tránh nguồn cung tăng đột biến, ảnh hưởng tiêu cực đến giá trị cổ phiếu. Hoặc nếu có ý định mua cổ phiếu quỹ, doanh nghiệp nên chọn thời điểm mua vào và thương lượng với tổ chức có ý định bán ra để việc chuyển nhượng, dù trên quy mô lớn, vẫn không gây ảnh hưởng xấu đến giá cổ phiếu của công ty.

Một kế hoạch quản lý vốn chặt chẽ bao gồm cả việc phân bổ thành phần ban quản lý hợp lý để tránh những xáo trộn về nhân sự giữa kỳ. 

Tập trung sản xuất kinh doanh

Nhà đầu tư tham gia góp vốn hay rút vốn khỏi doanh nghiệp, suy cho cùng đều dựa trên tình hình hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp. Điều khác biệt là nhà đầu tư ra đi sau khi đã “cày cấy” và nhận thấy đến lúc phải “thu hoạch”. Trong khi người mới đến quyết định đầu tư vì nhìn thấy triển vọng tăng trưởng.

Bởi vậy, doanh nghiệp nên tập trung vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Đó là cách cơ bản, thực chất để chứng minh cho cổ đông, nhất là những cổ đông mới, thấy được tiềm năng và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp