Lãi suất trái phiếu chính phủ và trái phiếu chính phủ bảo lãnh đã mất tổng cộng 50-100 điểm trong vòng hơn một tháng qua và đã giảm khoảng 50-60 điểm so với thời điểm đầu tháng 11. Lãi suất trái phiếu kỳ hạn 2 và 3 năm giảm mạnh nhất.
Tuần qua, lãi suất trái phiếu chính phủ tiếp tục giảm nhẹ khoảng 5 điểm so với thời điểm cuối tuần trước, xoay quanh 9%, 9,15% và 9,55%/năm các kỳ hạn 2, 3 và 5 năm.
Kho bạc Nhà nước tuần qua (từ ngày 3 đến 7-12) đã phát hành được 5.000 tỉ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 và 3 năm với lãi suất lần lượt 9%/năm và 9,25%/năm.
Cũng trong thời gian này, Ngân hàng Chính sách Xã hội cũng phát hành được 2.300 tỉ đồng trái phiếu kỳ hạn từ 2 năm đến 5 năm với lãi suất trúng thầu 10,8-11,04%/năm, giảm khoảng 0,05-0,06% so với tuần trước.
Trong vòng 1 tháng qua, lãi suất tín phiếu kho bạc cũng có mức giảm khá sâu, đặc biệt ở kỳ hạn 182 ngày với 40 điểm trên thị trường sơ cấp.
Điều đáng nói là tuy lãi suất tiếp tục giảm nhưng trái phiếu chính phủ vẫn đắt hàng. Theo Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tuần qua các tổ chức tín dụng đã mua 9.200 tỉ đồng trái phiếu chính phủ trong tổng khối lượng gọi thầu là 11.500 tỉ đồng.
Từ thời điểm giữa tháng 11, Kho bạc Nhà nước đã liên tục tung ra thị trường khối lượng trái phiếu tương đối lớn và đều đặn, khoảng 3.000-4.000 tỉ đồng/tuần.
Ngay cả khi lãi suất trái phiếu chính phủ hình thành xu hướng giảm điểm trong ngắn hạn, nhà đầu tư nước ngoài đã trở lại mua ròng với tổng giá trị đạt gần 2.300 tỉ đồng chỉ riêng trong tháng 11.
Do vậy, trong tháng 12, nhiều khả năng Kho bạc Nhà nước vẫn tiếp tục tổ chức đấu thầu trái phiếu chính phủ nhằm huy động thêm cho ngân sách nhà nước vốn đang ở mức thâm hụt, dự kiến trên 170.000 tỉ đồng trong năm 2012. Tuy nhiên, do áp lực phát hành không còn, lãi suất sơ cấp dự kiến sẽ vẫn trong xu hướng giảm nhẹ.
Các tổ chức tín dụng dự báo cầu trái phiếu chính phủ trong tháng 12 dự kiến vẫn ở mức cao dù lượng trái phiếu đáo hạn trong tháng 12 rất lớn, khoảng 6.600 tỉ đồng, gấp hơn 3 lần so với tháng 11. Họ cho rằng nhu cầu về trái phiếu có kỳ hạn ngắn của các tổ chức tín dụng vẫn ở mức cao và lãi suất trúng thầu trái phiếu ngắn hạn sẽ tiếp tục giảm nhẹ vào thời điểm cuối năm.
Lý do, bởi các dự báo và điều kiện sẵn sàng đều đang nói tới khả năng Ngân hàng Nhà nước tiếp tục hạ trần lãi suất huy động, xuống khoảng 8%/năm cho các kỳ hạn dưới 12 tháng trong tháng 12 này hoặc đầu năm 2013. Thanh khoản hệ thống ngân hàng vẫn dồi dào, chi phí vốn của ngân hàng liên tiếp giảm kể cả trong tháng gần cuối năm. Tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện. Nỗi lo lạm phát tăng cao đã dịu xuống. Lạm phát tháng 11 chỉ tăng 0,47% so với tháng trước và lạm phát trong cả năm 2012 được dự báo sẽ ở mức thấp nhất kể từ năm 2009. Tỷ giá tiếp tục duy trì xu hướng ổn định.
Theo số liệu tính đến hết tháng 11 của Kho bạc Nhà nước, tính từ đầu năm đến nay, tổng số trái phiếu chính phủ và trái phiếu chính phủ bảo lãnh đã phát hành thành công là 137.364 tỉ đồng. Trong đó, có 97.474 tỉ đồng trái phiếu của Kho bạc Nhà nước, 26.660 tỉ đồng trái phiếu của VDB (Ngân hàng Phát triển Việt Nam) và 13.230 tỉ đồng trái phiếu của Ngân hàng Chính sách xã hội. Đặc biệt từ đầu quí 4 đến nay, giá trị trúng thầu tăng đột biến với tổng giá trị là 22.850 tỉ đồng.
Theo Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), hiện có 84 thành viên đấu thầu trái phiếu chính phủ trên HNX, song số thành viên tham gia tích cực chỉ khoảng 15. Các tổ chức tín dụng đang mua và nắm giữ tài sản này nhiều nhất. Trong bảng xếp hạng 10 thành viên mua nhiều nhất trong năm 2012 (tính đến hết tháng 10-2012), có 9 tổ chức là ngân hàng thương mại, với khối lượng mua chiếm tới 66,2% tổng khối lượng trái phiếu bán ra trong năm nay. Trong 9 tổ chức này, nhóm bốn ngân hàng có gốc quốc doanh và các ngân hàng cổ phần nhóm lớn chiếm khoảng 55%, phần còn lại của công ty chứng khoán và ngân hàng nước ngoài.
Các ngân hàng thương mại trong nước vẫn là chủ thể chính tham gia thị trường sơ cấp khi luôn chiếm tỷ trọng cao từ 77-83% giá trị trúng thầu của toàn thị trường. Tiếp theo, khối các ngân hàng thương mại nước ngoài cũng là đối tượng thành viên tham gia năng động và tích cực trên thị trường sơ cấp trái phiếu chính phủ với tỷ trọng từ 11% đến 12%. Trong khi khối các công ty chứng khoán và các tổ chức tài chính khác như các công ty tài chính, quỹ bảo hiểm,…chỉ chiếm 11% giá trị trúng thầu của toàn thị trường.
Trong danh mục đầu tư của các ngân hàng thương mại, theo khảo sát sơ bộ của Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online, một vài ngân hàng đang nắm giữ trái phiếu chính phủ nhiều nhất ở mức 45% tổng danh mục đầu tư. Các ngân hàng cỡ trung nắm giữ khoảng 20% tổng danh mục đầu tư. Các ngân hàng nhóm yếu nhất giữ dưới 10%.
Theo một nguồn tin của Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online, một số tổ chức mua và nắm giữ trái phiếu chính phủ nhiều nhất hiện nay có thể kể đến BIDV, Vietcombank, HSBC Vietnam, ANZ Vietnam, Standard Chartered Vietnam, Techcombank, BNP Paribas Vietnam và Maritime Bank.