Cả lãi suất huy động và cho vay vẫn đang được ngành ngân hàng duy trì ở mức thấp
Lãi suất tiết kiệm khó tăng cao
Gần đây, lãi suất tiền gửi tăng trở lại, song tỷ lệ tăng không nhiều và mức cao nhất hiện cũng chỉ đạt 6%/năm, áp dụng cho kỳ hạn dài, với điều kiện nhiều ngân hàng nhỏ đưa ra là số tiền gửi lớn. Vì thế, tiền nhàn rỗi vào kênh ngân hàng tăng chậm. Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, tính đến ngày 24/6/2024, huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 1,5% so với cuối năm 2023.
Trước đó, Ngân hàng Nhà nước công bố, đến cuối tháng 3/2024, tổng tiền gửi của khách hàng cá nhân và tổ chức kinh tế tại các tổ chức tín dụng là 13,3 triệu tỷ đồng, tăng 1,1% so với tháng 2 (tăng khoảng 140.000 tỷ đồng), nhưng giảm 0,5% so với mức đỉnh hồi cuối năm 2023 (giảm khoảng 70.000 tỷ đồng). Trong đó, tiền gửi của dân cư cuối tháng 3 đạt 6,68 triệu tỷ đồng, tăng gần 0,6% so với cuối tháng 2 (tăng 39.000 tỷ đồng) và tăng 2,2% so với đầu năm. Tiền gửi của doanh nghiệp cuối tháng 3 đạt 6,62 triệu tỷ đồng, tăng hơn 1,5% (tăng hơn 100.000 tỷ đồng), nhưng giảm 3,14% (giảm hơn 210.000 tỷ đồng) so với đầu năm.
So với đầu năm 2024, lãi suất huy động hiện có mức tăng phổ biến từ 0,5 - 1%/năm. Nguyên nhân đẩy lãi suất tiết kiệm tăng là do tiền gửi dân cư tăng chậm sau khi suy giảm trong tháng 1, trong khi nhu cầu tín dụng dần cải thiện. Tính đến ngày 14/6/2024, tăng trưởng tín dụng đạt 3,79% so với cuối năm 2023 (2 tháng đầu năm nay, tín dụng nền kinh tế giảm 0,72%, đến ngày 23/4/2024 tăng 1,6%). Vì thế, các ngân hàng tăng dần lãi suất huy động để thu hút tiền gửi, chuẩn bị tốt thanh khoản nhằm đáp ứng cầu vốn của khách hàng.
Bà Bùi Thị Thao Ly, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Shinhan Việt Nam (SSV) cho biết, lãi suất huy động được nhiều ngân hàng tăng trong tháng 6/2024, với mức tăng bình quân khoảng 0,5%/năm. Trong thời gian tới, lãi suất tiền gửi ít có khả năng tăng cao, bởi chủ trương của nhà điều hành là các ngân hàng cần tiết giảm chi phí để giảm thêm 1 - 2%/năm lãi suất cho vay, nhằm kích cầu tín dụng, hỗ trợ các doanh nghiệp nói riêng, tăng trưởng kinh tế nói chung.
TS. Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, nhiều nhà băng phải tăng lãi suất huy động nhằm đảm bảo cân đối nguồn vốn, nhất là khi nguồn thu nợ gặp khó khăn. Mặt khác, có một số yếu tố khiến lãi suất tiền gửi ngân hàng kém hấp dẫn nếu duy trì ở mức thấp là áp lực lạm phát, tỷ giá và giá vàng tăng. Tuy nhiên, với chính sách kiểm soát của Nhà nước, đặc biệt là không cho phép các ngân hàng cho vay dưới chuẩn, phải tiết kiệm chi phí để giảm lãi suất cho vay, thì mức tăng lãi suất huy động trong năm 2024 dự kiến chỉ khoảng 1%/năm.
Lãi suất thấp sẽ hỗ trợ thị trường chứng khoán và bất động sản
Môi trường lãi suất thấp luôn là điều kiện lý tưởng cho thị trường chứng khoán.
Theo bà Bùi Thị Thao Ly, Giám đốc Phân tích SSV, lãi suất tiền gửi tăng nhẹ trong tháng 6/2024 sau khi có xu hướng giảm dần kể từ cuối năm 2022, nhiều khả năng sẽ duy trì ở mức thấp trong nửa cuối năm 2024.
“Môi trường lãi suất thấp luôn là điều kiện lý tưởng cho thị trường chứng khoán. Lượng tiền gửi của nhà đầu tư tại công ty chứng khoán cũng như dư nợ cho vay ký quỹ (margin) đang trong xu hướng tăng”, bà Ly nói và cho biết, dư địa gia tăng dư nợ margin vẫn còn khi tỷ lệ dư nợ margin/vốn chủ sở hữu các công ty chứng khoán vẫn ở mức thấp so với mức đỉnh quanh 115% trong quý IV/2021 và quý I/2022 (tỷ lệ này thời điểm cuối quý I/2024 là 77%).
Với P/E mục tiêu quanh vùng hiện tại 14 lần, cùng kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết ở mức 15%, SSV ước tính, ngưỡng hợp lý của VN-Index năm 2024 là 1.390 điểm, tương ứng mức tăng 23% so với cuối năm 2023 và cao hơn 8,3% so với thời điểm hiện tại.
Đồng thời, SSV có những kỳ vọng lớn hơn với triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán khi các giải pháp nhằm đáp ứng tiêu chí nâng hạng đang tích cực được triển khai như bỏ giải pháp ký quỹ 100% trước khi giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài, công bố thông tin bằng song ngữ, tiếng Việt và tiếng Anh, giải quyết các vấn đề về giới hạn sở hữu nước ngoài, cải thiện mức độ tự do hóa của thị trường ngoại hối, áp dụng mô hình đối tác bù trừ trung tâm trên thị trường chứng khoán… Trong kịch bản lạc quan, Việt Nam sẽ lần lượt được nâng hạng lên thị trường mới nổi bởi FTSE và MSCI trong năm 2025 và 2026, ước tính thu hút 4 - 7 tỷ USD từ các quỹ đầu tư tập trung vào thị trường mới nổi.
Thống kê từ các thị trường được nâng hạng cho thấy, thị trường chứng khoán thường có diễn biến bùng nổ trong 2 năm trước khi được nâng hạng và có mức tăng trung bình khoảng 23% trong thời gian từ khi được công bố nâng hạng đến lúc có hiệu lực.
Trong khi đó, Tổng giám đốc UOB Asset Management Việt Nam, bà Thiều Thị Nhật Lệ nhận định, môi trường lãi suất thấp sẽ được duy trì (dù lãi suất chính sách có thể tăng nhẹ) để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế; nguồn vốn FDI tiếp tục tăng trưởng tốt, nhất là ngành công nghiệp bán dẫn; hoạt động xuất khẩu tích cực. Bên cạnh đó, Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công, quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán. Ngoài ra, mặt bằng lãi suất cho vay đang được duy trì ở mức thấp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, dù lãi suất tiết kiệm và lãi suất trên kênh thị trường mở tăng nhẹ trong thời gian gần đây. Các yếu tố này sẽ hỗ trợ tích cực cho thị trường chứng khoán.
“Với các nhà đầu tư cá nhân có nhu cầu đầu tư cổ phiếu, khi mặt bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm ở mức thấp kéo dài, họ sẽ dần dịch chuyển một phần nguồn tiền nhàn rỗi sang các kênh đầu tư khác, trong đó có chứng khoán”, bà Lệ nói.
Với lĩnh vực bất động sản, hiện tại vẫn còn nhiều khó khăn, hàng nghìn dự án cần được tháo gỡ pháp lý liên quan đến phương pháp định giá đất, quy hoạch và cấp thẩm quyền phê duyệt dự án… Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023 được thi hành sớm sẽ giúp đồng bộ hành lang pháp lý, tạo cú huých cho sự phục hồi của lĩnh vực bất động sản. Nhu cầu đầu tư bất động sản sẽ dần gia tăng khi thị trường đang có triển vọng hồi phục rõ nét hơn và lãi suất cho vay ở mức thấp giúp giảm chi phí tài chính cho cả nhà đầu tư và doanh nghiệp địa ốc.
Liên quan đến chính sách tiền tệ, một chuyên gia tài chính lưu ý, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ có thể trì hoãn việc giảm lãi suất, hoặc giảm chậm và nhẹ hơn so với các ngân hàng trung ương khác trên thế giới, khiến đồng USD mạnh lên so với các đồng tiền khác. Khi tỷ giá tăng, hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ sẽ thúc đẩy lạm phát, làm gia tăng áp lực cho việc điều hành chính sách tiền tệ.
