Lãi suất hạ không quan trọng bằng việc vốn được bơm vào nền kinh tế.
Doanh nghiệp chưa dễ tiếp cận vốn
Tổng giám đốc một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản niêm yết trên HOSE cho biết, mặc dù lãi suất giảm, nhưng việc tiếp cận nguồn vốn vay vẫn rất khó khăn, bởi tiêu chuẩn cho vay của các ngân hàng không giảm. Trong khi đó, tình hình chung của các doanh nghiệp hiện nay là sau tác động của đại dịch Covid-19 lại bị ảnh hưởng bất lợi của suy thoái kinh tế thế giới dẫn đến việc phải thu hẹp sản xuất, ít các đơn hàng xuất khẩu, người dân thắt chặt chi tiêu, chi phí đầu vào tăng.
Vì thế, doanh nghiệp khó có thể đáp ứng được đầy đủ các điều kiện cho vay của ngân hàng về tài sản bảo đảm, dòng tiền, phương án kinh doanh hiệu quả, có khả năng trả nợ...
“Do vậy, vốn rẻ không không phải là đại trà, không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tiếp cận được”, vị tổng giám đốc doanh nghiệp trên nói.
Thực tế, khả năng tiếp cận vốn hiện nay có phần thuận lợi đối với các doanh nghiệp hoạt động trong nhóm ngành được khuyến khích cho vay như sản xuất nông nghiệp, chế biến hàng xuất khẩu, sản xuất hàng thiết yếu, công nghiệp hỗ trợ... Còn doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực rủi ro cao hơn như bất động sản, chứng khoán, hay một số lĩnh vực khác, thì việc tiếp cận vốn giá rẻ gặp nhiều khó khăn.
“Nhiều khi mâu thuẫn ở chỗ, các doanh nghiệp đáp ứng được tiêu chuẩn để vay lại không có nhu cầu vay, trong khi những doanh nghiệp khát vốn thì chưa đáp ứng được các tiêu chí của ngân hàng”, lãnh đạo một doanh nghiệp khác chia sẻ.
Ông Bùi Nguyên Khoa, Trưởng nhóm Phân tích thị trường, Công ty Chứng khoán BIDV nhận xét, các doanh nghiệp, đặc biệt nhóm bất động sản đang khó tiếp cận vốn tín dụng sau khi cánh cửa trái phiếu doanh nghiệp không còn dễ như trước.
Riêng hoạt động cho vay với doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh không thay đổi. Nhưng trong lĩnh vực sản xuất, tăng trưởng tín dụng thấp chủ yếu do nhu cầu vay vốn giảm trước triển vọng tiêu thụ hàng hóa trên toàn cầu suy yếu.
Chờ bơm vốn
Ông Nguyễn Trọng Minh, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Hà Đô cho rằng, lãi suất hạ không quan trọng bằng việc vốn được bơm vào nền kinh tế. Việc hạ lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước dẫn đến các ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay chỉ là hình thức. Để nền kinh tế nói chung, các doanh nghiệp nói riêng hấp thụ được nguồn vốn rẻ đòi hỏi phải có tiếng nói chung giữa ngân hàng và doanh nghiệp.
Theo đó, mở rộng lĩnh vực được hưởng lãi suất cho vay ưu đãi, nới lỏng một số điều kiện vay, nhất là tài sản bảo đảm. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước có động thái mạnh mẽ, quyết liệt hơn để thúc đẩy triển khai Thông tư 02/2023/TT-NHNN về gia hạn nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng gặp khó khăn, tiếp tục cho vay mới, từ đó tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn của các doanh nghiệp.
Có như vậy, nguồn vốn mới thực sự đi vào nền kinh tế và giải quyết được bài toán thiếu vốn, đáp ứng nhu cầu phục hồi và phát triển sản xuất của các doanh nghiệp trong thời điểm hiện nay.
Kỳ vọng, mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục giảm và môi trường kinh doanh phục hồi rõ nét, giúp các doanh nghiệp ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan hơn.
Từ đầu năm 2023 đến nay, tín dụng tăng trưởng chậm, xuất phát từ cả hai phía. Trong bối cảnh vĩ mô trong và ngoài nước có nhiều khó khăn, môi trường kinh doanh có những yếu tố bất lợi, thì từ phía người cho vay là ngân hàng có sự thận trọng trong việc giải ngân nhằm ngăn ngừa rủi ro nợ xấu. Tương tự, phía người đi vay phục vụ mục tiêu sản xuất - kinh doanh hoặc tiêu dùng cũng hạn chế sử dụng vốn vay, vì triển vọng thu nhập trong tương lai chưa rõ ràng.
Nhìn chung, những khách hàng có lịch sử tín dụng tốt, tài sản đảm bảo chất lượng và phương án kinh doanh/trả nợ khả thi, thì có thể tiếp cận được vốn vay dễ dàng. Nhưng để tăng trưởng tín dụng toàn ngành ngân hàng được khơi thông trở lại thì trước hết cần phải có thời gian để các chính sách hỗ trợ của Chính phủ bắt đầu thẩm thấu vào nền kinh tế, giúp bối cảnh vĩ mô trở nên thuận lợi hơn.
Bà Nguyễn Thị Hằng Nga, Phó tổng giám đốc Công ty quản lý quỹ Vietcombank (VCBF) đánh giá, đối với một nước có độ mở cửa của nền kinh tế lớn như Việt Nam thì cần có tín hiệu tích cực từ các thị trường xuất khẩu lớn. Khi đó, triển vọng thu nhập của người đi vay nói chung được cải thiện cùng với việc lãi suất duy trì ở mức thấp sẽ giúp niềm tin tiêu dùng và đầu tư quay trở lại, qua đó kích thích nhu cầu tín dụng.
Theo VCBF, đối với thị trường chứng khoán, có hai yếu tố căn bản ảnh hưởng tới xu hướng của thị trường trong dài hạn, đó là mặt bằng định giá cổ phiếu và tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp. Xu hướng giảm lãi suất nhanh vừa qua đã giúp kênh đầu tư cổ phiếu trở nên hấp dẫn hơn một cách tương đối nếu so sánh với các kênh đầu tư khác.
Dòng tiền đổ vào kênh cổ phiếu theo đó giúp mặt bằng định giá được nâng lên đáng kể. Tuy nhiên, khi lãi suất không còn nhiều dư địa để giảm thêm, thì yếu tố quan trọng hơn để thị trường chứng khoán nói chung và một cổ phiếu nói riêng đi lên một cách bền vững là khả năng tạo ra sự phục hồi hoặc tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận chắc chắn trong giai đoạn tới.
Còn theo ông Bùi Nguyên Khoa, lãi suất giảm không chỉ tác động lên dòng tiền trên thị trường, mà còn có tác động tích cực lên kinh tế vĩ mô và kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp. Do vậy, để thị trường chứng khoán tăng trưởng bền vững, cần cả yếu tố hạ lãi suất để kích thích dòng tiền đi tìm cơ hội đầu tư trên cơ sở tương quan với kênh gửi tiết kiệm và dòng tín dụng chuyển dịch vào lĩnh vực sản xuất, tiêu dùng, cải thiện thu nhập người lao động và lợi nhuận của các doanh nghiệp.
“Lãi suất và chi phí đầu vào giảm mở ra động lực tăng trưởng kinh tế và cải thiện kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp. Chính sách tiền tệ nới lỏng cần thêm vài quý để thẩm thấu vào nền kinh tế. Dù vậy, thị trường chứng khoán vẫn sẽ đi trước theo kỳ vọng, trước khi xác nhận sự biến chuyển của kinh tế”, ông Khoa nói.
Ông Đinh Quang Hinh, Trưởng bộ phận Phân tích, Công ty Chứng khoán đánh giá, với thị trường chứng khoán, lãi suất điều hành giảm mới chỉ là điều kiện cần, điều kiện đủ phải thêm yếu tố kích hoạt từ tăng trưởng tín dụng được khơi thông.
Đặc biệt, điều kiện đủ để thị trường chứng khoán duy trì xu hướng phục hồi và phát triển trong thời gian tới là sự phục hồi của nền kinh tế và sự cải thiện về kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp.
Lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết kỳ vọng sẽ tăng trưởng dương trong nửa cuối năm 2023 (sau khi tăng trưởng âm trong nửa đầu năm), từ đó kéo mặt bằng định giá của thị trường chứng khoán về mức hấp dẫn hơn. Điều này sẽ kích thích dòng vốn đầu tư mới gia nhập thị trường, qua đó duy trì vòng xoáy đi lên của thị trường chứng khoán.
