Lãi suất giảm, cầu vốn sẽ tăng

Ông Trịnh Bằng Vũ, Ngân hàng Shinhan Việt Nam

Cầu vốn sẽ tăng

Sáu tháng cuối mỗi năm luôn có những đặc điểm khác với 6 tháng đầu năm, vì đây là mùa cao điểm mua sắm, du lịch vào dịp lễ tết, nghỉ phép cuối năm của người lao động. Với nhiều tổ chức và doanh nghiệp, đó là thời điểm quan trọng để đầu tư tích trữ hàng hóa, mua sắm nguyên vật liệu, chuẩn bị cho hoạt động sản xuất - kinh doanh giai đoạn cuối quý IV năm cũ và quý I năm mới. Theo đó, nhu cầu vốn và tiền mặt của người dân cũng như doanh nghiệp cao hơn so với các tháng đầu năm.

Riêng đối với 6 tháng cuối năm 2023, tình hình dự kiến vừa có những điểm giống, vừa có những điểm khác so với mọi năm.

Về phía các doanh nghiệp, năm nay khó khăn hơn các năm trước, do sức mua và sức cầu của thị trường yếu, đơn hàng đầu ra sụt giảm, dẫn đến tình hình tiêu thụ sản phẩm và kết quả kinh doanh nhiều khả năng sẽ thấp hơn so với dự kiến, buộc các doanh nghiệp phải tính toán kỹ và hạn chế việc thu xếp nguồn vốn vay. Mặt khác, khoảng cách giữa chuẩn thẩm định khó thay đổi của các ngân hàng và sự sa sút trong điều kiện vay của nhiều doanh nghiệp là một trở ngại không nhỏ.

Về phía người tiêu dùng, thu nhập từ lương của một bộ phận người lao động tại nhiều doanh nghiệp, ngành nghề bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó là tâm lý thận trọng, tiết kiệm hơn trong tiêu dùng, dẫn đến động lực mua sắm, chi tiêu của người dân giảm sút.

Với các chỉ số kinh tế 6 tháng đầu năm 2023, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan, bao gồm Ngân hàng Nhà nước đang “sốt ruột” về tình hình hiện nay. Thực tế, có những quan ngại về dự báo kết quả đạt được cả năm so với các chỉ tiêu do Quốc hội đề ra, đặc biệt về tỷ lệ tăng trưởng kinh tế; quan ngại về rủi ro lãi suất, tỷ giá, vấn đề chi tiêu công, tăng trưởng tín dụng, cũng như những khó khăn của thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, thị trường xuất khẩu.

Như vậy, về cầu tín dụng, năm 2023 có những biến động khác biệt nên nhu cầu vay vốn những tháng cuối năm dự kiến vẫn tăng so với các tháng đầu năm, nhưng yếu hơn so với cùng kỳ các năm trước.

Cầu về tín dụng những tháng cuối năm nay dự kiến yếu hơn so với cùng kỳ các năm trước

Lãi vay giảm tùy từng ngân hàng

Sau 4 đợt Ngân hàng Nhà nước hạ lãi suất điều hành trong các tháng đầu năm 2023, giá vốn cho vay của nhiều ngân hàng hiện đã thấp hơn đáng kể. Theo đó, độ trễ trong thực thi chính sách liên quan đến cân đối giữa giá đầu ra và chi phí đầu vào không còn nhiều, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các ngân hàng tiếp tục hạ lãi suất cho vay.

Tuy vậy, ở khía cạnh khác, lãi suất cho vay giảm ít hay nhiều còn tùy thuộc vào tình hình thực tế kinh doanh của mỗi tổ chức tín dụng và hạn mức tăng trưởng tín dụng được cấp bởi Ngân hàng Nhà nước. Những ngân hàng có hạn mức tăng trưởng tín dụng không còn nhiều thì khó có thể giảm mạnh lãi suất cho vay, nhất là trong giai đoạn cuối quý IV/2023, trước khi kết thúc năm tài chính.

Dự báo, lãi suất cho vay sẽ có mức giảm không đồng đều giữa các tổ chức tín dụng và mức độ giảm không lớn như trước.

Một điểm đáng chú ý khác là vấn đề thanh khoản của một số ngân hàng. Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm đã giảm khá mạnh so với đầu năm nay và cuối năm ngoái, cộng với diễn biến thuận lợi tại các thị trường tài sản khác như chứng khoán, có thể sẽ có một lượng tiền gửi nhất định rút khỏi kênh ngân hàng để tìm đến các kênh tài sản đó, với mức lợi tức tiềm năng hấp dẫn hơn, gây áp lực lên lãi suất tiền gửi và thanh khoản của một số ngân hàng.

Ngoài ra, chênh lệch lãi suất ngoại tệ (USD) giữa thị trường Việt Nam và nước ngoài ngày càng lớn, do hệ quả của chính sách thắt chặt tiền tệ kéo dài của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, dẫn tới động thái chuyển vốn ngoại tệ ra nước ngoài.

Như vậy, từ nay đến cuối năm, một số nhân tố có tính đặc thù của năm 2023 tác động đến mối quan hệ tương quan (độ nhạy) giữa lãi suất cho vay và nhu cầu tín dụng, khiến cho lãi suất khó có thể là công cụ hay phương tiện tác động mạnh đến cầu tín dụng. Ví dụ, nếu lãi suất tiếp tục giảm thì chưa chắc tín dụng sẽ tăng trưởng nhanh. Vì vậy, nhận định của chúng tôi là lãi suất cho vay sẽ có mức giảm không đồng đều giữa các tổ chức tín dụng và mức độ giảm không lớn như thời gian trước.

Đối với khách hàng cá nhân có nhu cầu vay mua nhà, đặc biệt là người lao động tại các khu đô thị lớn, có thu nhập ổn định từ lương, thì các khó khăn, tồn tại sẽ khó có thể cải thiện trong một sớm một chiều như giá bất động sản vẫn cao, vượt quá năng lực vay nợ và khả năng chi trả thông thường, trong khi nguồn nhà ở xã hội cũng không dễ cải thiện trong thời gian ngắn.

Trong năm 2023, mặc dù Chính phủ đã nỗ lực triển khai nhiều chính sách và chương trình hỗ trợ thiết thực, nhưng theo chúng tôi vẫn cần thêm thời gian và các công cụ, chính sách bổ trợ khác, nhất là trong khâu thực thi tại các sở, ban, ngành, chính quyền địa phương.

Về phía các ngân hàng, tín dụng tiêu dùng bất động sản nói chung và tại Shinhan nói riêng vẫn là kênh sản phẩm quan trọng, luôn được ưu tiên tối đa về lãi suất, phí, cũng như luôn được chú trọng cải tiến về quy trình, thủ tục. Dưới sự chỉ đạo, điều hành sát sao của Ngân hàng Nhà nước, trong 6 tháng cuối năm 2023, chúng tôi kỳ vọng mảng cho vay này sẽ khả quan hơn trong bối cảnh các điều kiện về lãi suất và cơ chế cho vay mới vừa được điều chỉnh theo Thông tư 06/2023/TT-NHNN ngày 28/6/2023 của Ngân hàng Nhà nước, mang lại kết quả thiết thực cho nền tài chính - ngân hàng Việt Nam thời gian tới.

Trịnh Bằng Vũ