Ô nhiễm môi trường đến mức báo động
Chỉ còn 9 tháng nữa là đến thời hạn cuối cùng các doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 1 (tỉnh Đồng Nai) phải di dời đến địa điểm mới theo kế hoạch ban hành năm 2024. Trong khi việc di dời đang bế tắc vì chưa có cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp, thì tình trạng ô nhiễm môi trường tại đây lên mức báo động đỏ.
Trung tuần tháng 3/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Nai chính thức công bố kết quả quan trắc môi trường tại Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Kết quả cho thấy, các nguồn thải và các thành phần môi trường tại khu vực khu công nghiệp này gia tăng các dấu hiệu ô nhiễm môi trường.
Kết quả quan trắc nguồn nước sông Đồng Nai đoạn chảy qua Khu công nghiệp Biên Hòa 1 cho thấy, chất lượng nước mặt ở mức dưới mức trung bình theo QCVN 08:2023/BTNMT (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt).
Riêng kết quả quan trắc môi trường đất, có dấu hiệu ô nhiễm cục bộ tại khu vực cạnh hồ nước (gần cống thoát nước trên đường Trần Quốc Toản....
Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn, khi có một số doanh nghiệp lợi dụng việc di dời để cố tình đổ, chôn chất thải trong phạm vi của Khu công nghiệp. Từ các đầu mối, cơ quan chức năng đã phát hiện 3 vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự và đang được cơ quan công an điều tra, xác minh, xử lý và khắc phục ô nhiễm môi trường.
Sau một tháng có kết quả quan trắc môi trường, vào giữa tháng 4/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Nai phát hiện thêm 32 doanh nghiệp tại Khu công nghiệp Biên Hòa 1 vi phạm về môi trường khi không có giấy phép môi trường, nhưng vẫn hoạt động.
Sau đó, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 10 doanh nghiệp vi phạm với mức phạt 300 - 700 triệu đồng, kèm biện pháp xử lý buộc di dời khỏi Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Ngoài ra, Chánh thanh tra Sở Nông nghiệp và Môi trường đã ra quyết định xử phạt thêm 5 doanh nghiệp khác trong phạm vi thẩm quyền. Theo kế hoạch, toàn bộ doanh nghiệp còn lại vi phạm sẽ được xử lý trong tháng 4/2025.
Doanh nghiệp mong ngóng chính sách hỗ trợ
Trong khi tình hình ô nhiễm môi trường lên mức báo động, thì việc di dời doanh nghiệp Khu công nghiệp Biên Hòa 1 chưa có nhiều tiến triển. Đầu tháng 4/2025, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Đồng Nai đã có buổi làm việc với 80 doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất, kinh doanh, thuê kho bãi, nhà xưởng tại đây.
Tại buổi làm việc, hầu hết doanh nghiệp có chung tâm trạng lo lắng khi phải di dời và đề xuất tỉnh Đồng Nai có chính sách hỗ trợ thỏa đáng.
Nêu thực trạng tại doanh nghiệp mình, ông Võ Quốc Khốm, Giám đốc Công ty cổ phần Bibica cho biết, thời hạn thuê đất theo hợp đồng của doanh nghiệp đến năm 2051, nhưng doanh nghiệp buộc phải di dời theo chủ trương của tỉnh làm ảnh hưởng đến sản xuất - kinh doanh.
Ông Khốm kiến nghị tỉnh Đồng Nai sớm có phương án bồi thường, hỗ trợ và tạo điều kiện giải quyết nhanh thủ tục về đầu tư, môi trường, quy hoạch 1/500, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy đối với dự án nhà máy mới của doanh nghiệp.
Bà Phạm Thị Thu Vân, đại diện Công ty TNHH một thành viên Động cơ và Máy nông nghiệp miền Nam (Vikyno & Vinappro) cho biết, theo quy định hiện hành, chính sách hỗ trợ thiệt hại do phải di dời cơ sở sản xuất, kinh doanh chỉ áp dụng đối với trường hợp thuê đất trả tiền một lần, trong khi hầu hết doanh nghiệp tại Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thuê đất trả tiền hàng năm.
Do vậy, bà Vân kiến nghị tỉnh xem xét cho các doanh nghiệp thuê đất hàng năm được hỗ trợ thiệt hại di dời như doanh nghiệp thuê đất trả tiền một lần. Đồng thời, tỉnh cần có chính sách miễn, giảm thuế hoặc tiền thuê đất trong vài năm đầu đối với nhà máy mới di dời.
