Cầu nối giữa dịch vụ tài chính và đông đảo người dân
Việt Nam hiện có khoảng 55 triệu người trong độ tuổi lao động, tuy nhiên chỉ khoảng 30% được trả lương qua hệ thống ngân hàng. Phần lớn còn lại là lao động tự do, người làm việc không chính thức, do không có hồ sơ thu nhập minh bạch, nên rất khó tiếp cận được tín dụng truyền thống từ ngân hàng. Bên cạnh đó, cả nước có khoảng 5 triệu hộ tiểu thương hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ, sản xuất nhỏ lẻ - lực lượng này cũng đang có nhu cầu mạnh mẽ về chuyển đổi số và tiếp cận các khoản vay chính thống để mở rộng kinh doanh.
Theo ông Diệp, mục đích của Fintech là trở thành cầu nối quan trọng giữa ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán, bảo hiểm và đông đảo người dân. Thông qua các nền tảng số và các mô hình công nghệ đổi mới sáng tạo, cả người lao động tự do lẫn hơn 5 triệu hộ tiểu thương có thể từng bước tham gia vào tài chính chính thống, vừa tiếp cận các dịch vụ tiết kiệm, vay vốn nhỏ lẻ, đầu tư vi mô, bảo hiểm số, vừa thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động kinh doanh hằng ngày (thanh toán không tiền mặt, quản lý sổ sách điện tử, kết nối bán hàng trực tuyến)...
| |
Ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập MOMO phát biểu tại sự kiện |
4 trụ cột chính đối với hoạt động của Fintech bao gồm: Thanh toán và Ngân hàng số; Cho vay và Quản lý tài sản; Bảo hiểm và Tuân thủ; Blockchain và Dữ liệu.
“Đối với lĩnh vực Fintech, có thể nói rằng, trình độ Fintech Việt Nam hoàn toàn ngang ngửa thế giới, thuộc hàng Top, không thua kém nước nào, thậm chí vượt cả Mỹ, châu Âu về thực hiện Fintech”, ông Diệp nhấn mạnh.
4 đề xuất chính sách
Theo ông Diệp, để Fintech có thể phát triển mạnh mẽ, một số vấn đề liên quan tới chính sách cần được cải thiện.
Thứ nhất, thiết lập đơn vị đầu mối hỗ trợ Fintech, có vai trò “bà đỡ” cho Fintech.
Nhà nước cần thành lập một đơn vị chuyên trách đóng vai trò “bà đỡ”, hỗ trợ doanh nghiệp Fintech về chính sách, pháp lý, kết nối và giải quyết các vấn đề liên bộ. Hiện nay, một công ty Fintech được nhiều Bộ cùng quản lý (ví dụ: Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Khoa học - Công nghệ, Bộ Công thương, Bộ Công An…)
“Một công ty fintech có thể được quản lý bởi 15 bộ là chuyện rất bình thường. Do đó, có thể hình thành một đầu mối duy nhất đóng vai trò bà đỡ, giúp doanh nghiệp có thể tập trung vào chuyên môn, thay vì luôn phải báo cáo cho nhiều bộ ngành khác nhau, mất nhiều thời gian để xin giấy phép”, ông Diệp cho biết.
Kinh nghiệm quốc tế từ Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ… cho thấy, cơ quan đầu mối là chìa khóa để điều phối chính sách, tạo niềm tin cho doanh nghiệp và người dùng.
Thứ hai, nền kinh tế nói chung cần dữ liệu. Theo đó, công ty Fintech mong muốn có hành lang mở hơn, xây dựng hành lang pháp lý cho Open Data và Open API, cho phép kết nối đa phương giữa ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm và Fintech.
Việc tận dụng các nguồn dữ liệu này sẽ giúp xây dựng hệ thống big data credit scoring (dữ liệu lớn cho xếp hạng tín dụng), mở rộng đáng kể phạm vi người dân và hộ tiểu thương được tiếp cận tín dụng và tạo ra các sản phẩm riêng biệt cho mỗi khách hàng.
Thứ ba, thúc đẩy tài chính toàn diện và mô hình ngân hàng số. Khuyến khích phát triển sản phẩm tài chính số hướng tới nhóm lao động tự do, hộ tiểu thương và người thu nhập thấp: tiết kiệm vi mô, vay tiêu dùng nhỏ, bảo hiểm vi mô, đầu tư vi mô.
Thúc đẩy mô hình hợp tác ngân hàng - Fintech để tương lai có thể hình thành ngân hàng số (Digital Bank, Internet Bank) cung cấp các dịch vụ ngân hàng cơ bản, kết hợp thế mạnh về công nghệ, dữ liệu và trải nghiệm người dùng của Fintech với uy tín và quản lý rủi ro của ngân hàng.
Mô hình này đã được triển khai thành công tại Hàn Quốc và Trung Quốc, nơi ngân hàng số giúp mở rộng dịch vụ tới hàng chục triệu người dùng cá nhân và hàng triệu hộ kinh doanh nhỏ.
Thứ tư, phát triển cơ sở hạ tầng dữ liệu và sandbox đổi mới sáng tạo. Trong đó, xây dựng regulatory sandbox cho lĩnh vực Fintech. Mô hình đơn giản để các công ty Fintech có thể xin giấy phép thử nghiệm trong vòng 1-2 tháng. Đồng thời khi thử nghiệm thành công, dịch vụ có thể được phê duyệt để triển khai trên diện rộng. Học tập kinh nghiệm quốc tế của Hàn Quốc trong triển khai sandbox, vừa khuyến khích sáng tạo, vừa giám sát rủi ro và bảo vệ người tiêu dùng.
“Về nguồn vốn, các công ty fintech thời gian ban đầu phải đầu tư rất lớn để làm ra sản phẩm, sau đó có thể hoàn vốn được, Tuy nhiên hiện tại các quy định hiện hữu với doanh nghiệp muốn niêm yết vẫn là phải có lợi nhuận, xóa lỗ luỹ kế. Mong nhà nước sớm triển khai mô hình IPO cho doanh nghiệp công nghệ để sớm huy động được nguồn vốn phục vụ đầu tư, phát triển”, ông Diệp cho biết.