Nhiều chỉ số đẹp cho năm 2014
Tính chung năm 2014, lạm phát ở mức 1,84%, tăng trưởng tín dụng cả năm dự kiến 13% tính đến nay đã được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố là 12,6%. Xuất khẩu tăng 13,5% so với năm ngoái, đây là mức khá cao và tăng liên tục kể từ đầu năm, giúp cán cân thanh toán dương 1,5 tỷ USD.
Dự trữ ngoại tệ cũng tăng mạnh, đạt 36 tỷ USD, là mức tốt đảm bảo thanh khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, các khoản vay nợ và các nhà nhập khẩu. Bên cạnh đó, xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam được các tổ chức xếp hạng quốc tế đánh giá là 3B với triển vọng ổn định, cũng là nét tích cực với thị trường vốn năm 2014. Đầu tư toàn xã hội tăng 11,5%, trong đó đầu tư của doanh nghiệp tư nhân tăng 13,6%, FDI tăng 3,6%.
2015: Chính sách khoan sức doanh nghiệp
Năm 2015, NHNN dự kiến mức tăng trưởng tín dụng mạnh hơn, với 15 - 17%. Chính phủ đưa ra thông điệp duy trì lạm phát cao mức 5% để phục hồi thị trường nội địa. Quốc hội và Chính phủ cũng đã thông qua kế hoạch GDP tăng 6,2%, mức phấn đấu là 6,5%.
Liên quan đến giá dầu giảm thấp, đã có 2 luồng quan điểm về ứng xử chính sách trong giới chuyên gia kinh tế.
Thứ nhất, Chính phủ không nên đánh thuế xăng dầu nhập khẩu, cứ để thuế giảm. Hiện chi phí vận tải chưa giảm, nếu Chính phủ không đánh thuế xăng dầu, cước phí vận tải sẽ giảm. Điều này có nghĩa, giá dầu giảm, sẽ hỗ trợ chi phí doanh nghiệp giảm, giúp cầu nội địa tăng, tạo ra cơ hội cải thiện lợi nhuận của doanh nghiệp. Quan điểm thứ hai, là Chính phủ nên đánh thuế để thu bù cho ngân sách bị sụt giảm từ xuất khẩu dầu thô giảm. Nhóm quan điểm này cho rằng, nếu bây giờ để giá xăng dầu giảm, thì khi giá dầu thế giới tăng sẽ phải tăng giá xăng dầu trong nước lên, mà thông thường nếu tăng giá xăng dầu lên một, giá hàng hóa sẽ tăng lên gấp 2 - 3 lần. Như vậy, khả năng kiểm soát giá cả và lạm phát sẽ khó khăn.
Sau nhiều thảo luận, cuộc họp tuần qua, nhóm chuyên gia kinh tế đã thống nhất quan điểm, không đánh thuế xăng dầu, coi đây như một lợi thế dành cho doanh nghiệp, để kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ. Nếu điều này được thực thi, nhiều lĩnh vực sẽ được lợi, như bao bì, vải vóc, nhựa, hóa dầu, giá gas cho các nhà máy đạm…, tạo xung lực mạnh hỗ trợ cho doanh nghiệp vốn đang có tinh thần kinh doanh rất yếu.
Bên cạnh đó, một chính sách cũng sẽ được thực thi trong năm 2015 là ngành ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất, cơ cấu lại nợ, tăng cường đẩy tín dụng ra thị trường, giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn thuận lợi hơn.
Về lãi suất, NHNN có thể sẽ xem xét bỏ trần huy động ngắn hạn. Tuy nhiên, việc này không ý nghĩa bằng việc giảm toàn bộ lãi suất xuống thấp hơn mức hiện nay. Chủ trương của Quốc hội, Chính phủ đều đồng thuận với việc tiếp tục giảm lãi suất, nhất là lãi suất cho vay. Nếu năm 2014, cả nước có 58.000 doanh nghiệp phá sản, đóng cửa, cao hơn cả năm 2013, thì năm 2015, Chính phủ quyết tâm đẩy con số này xuống thấp.
Trước thềm hội nhập với nhiều chính sách, hiệp định thương mại được ký kết, Chính phủ sẽ quan tâm hơn công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, vốn đang rất nghiêm trọng ở Việt Nam. Các chuyên gia kinh tế nước ngoài vào Việt Nam đã nhiều lần nói rằng, tới đây, Việt Nam thực hiện các hiệp định thương mại tự do, vấn đề quan trọng là không thể để buôn lậu hàng giả, hàng nhái tung hoành.
Trên thực tế, tình trạng hàng giả, hàng nhái vẫn xuất hiện phổ biến trên thị trường, ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín và hiệu quả kinh doanh của chính doanh nghiệp sản xuất. Chúng tôi từng tham gia kiểm tra các kho hàng hóa mỹ phẩm nhái, đều sản xuất ở Trung Quốc, nhưng mang nhãn mác của nhiều thương hiệu nổi tiếng trên thế giới, với đặc tính giống sản phẩm thật mà khó có thể phân biệt được; hay có những sản phẩm may mặc của Việt Tiến chỉ 7 ngày sau khi đưa ra thị trường đã bị làm nhái với giá chỉ bằng 1/3 giá hàng thật… Hiện Ủy ban Quốc gia phòng chống gian lận thương mại có chức năng nhiệm vụ chính trong việc này, nhưng kết quả ban đầu còn khá khiêm tốn. Nếu năm 2015, tình trạng này không được quyết liệt giải quyết, doanh nghiệp sẽ khó có thể cạnh tranh và trụ vững trên thị trường.
Chính phủ cũng chú trọng và quan tâm đến việc phát triển công nghiệp phụ trợ và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào các chuỗi thương mại toàn cầu. Hiện Bộ Công thương đang soạn thảo dự thảo Nghị định về vấn đề này để trình Chính phủ xem xét ban hành.
Triển vọng các kênh đầu tư ngoài chứng khoán
Tỷ giá đang chịu sức ép lớn từ giá dầu giảm, USD tăng mạnh bởi lâu nay giá VND được neo vào USD. Nếu giảm lãi suất, tăng tín dụng, có nghĩa tăng cung tiền, phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát tăng 5%, tỷ giá sẽ tăng. Thống đốc NHNN cũng đưa ra thông điệp sẽ điều chỉnh tỷ giá lên 2% trong năm 2015. Nếu giảm lãi suất mà không tăng tỷ giá, thì sẽ phải giảm tín dụng ngoại tệ. Điều này khó khả thi vì hỗ trợ doanh nghiệp tiếp tục là yêu cầu quan trọng của các chính sách tiền tệ năm 2015.
Với thị trường vàng, thị trường này đã được giữ ổn định, giảm thiểu tình trạng nhập lậu vàng và chảy máu ngoại tệ, nhưng mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới vẫn ở mức cao. Có ý kiến cho rằng, Việt Nam nên bỏ độc quyền nhập khẩu vàng, khi đó chênh lệch giá cao sẽ kích thích các nhà buôn vàng nhập khẩu vàng về Việt Nam. Tuy nhiên, điều đó chỉ diễn ra trong thời gian đầu và có thể tạo áp lực lên ngoại tệ và tỷ giá hối đoái, nhưng về lâu dài, chênh lệch giá trong và ngoài nước sẽ được kéo xuống, làm giảm sự hấp dẫn từ nhập khẩu vàng. Nhập khẩu vàng giảm sẽ không tạo áp lực lên tỷ giá và duy trì tỷ giá ổn định. Có lẽ, các nhà tạo lập chính sách chưa tính đến chuyện phá bỏ thế độc quyền nhập khẩu vàng. Hiện có nhiều dự báo về xu hướng giá dầu thế giới trong năm 2015, nhưng ý kiến tập trung nhiều nhất là dự báo giá dầu ở khoảng 60 USD/thùng. Theo nhiều chuyên gia kinh tế, đây là mức giá tối ưu có lợi cho cả bên mua và bên bán, lẫn doanh nghiệp trung gian, nhưng điều lý tưởng này có lẽ sẽ không tồn tại lâu dài. Giá dầu có thể tăng trở lại 70 USD/thùng, khi ấy giá vàng có thể tăng.
Với bất động sản, năm 2014 ghi nhận làn sóng đầu tư nước ngoài tăng mạnh vào lĩnh vực này. Doanh số bán nhà tại Việt Nam theo thống kê tăng 2 lần so với năm 2013. Giá bất động sản đã tăng trở lại trên toàn cầu, song ở Việt Nam, tuy giá cả nhích tăng trong quý II, III/2014, nhưng đến quý IV tiến triển rất chậm chạp. Với triển vọng và diễn biến cung cầu như hiện nay, giá bất động sản nhiều khả năng sẽ tiếp tục duy trì ở mức thấp.
