Tiêu dùng chững lại, cần chính sách tăng tổng cầu
Sáng qua (17/6), Quốc hội bắt đầu thảo luận tại hội trường về kinh tế, xã hội, ngân sách, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Nội dung này kéo dài đến hết sáng 18/6.
Trước đó, vào sáng 23/5, có 125 ý kiến thảo luận tại tổ về nội dung trên. Theo tổng hợp của Tổng thư ký Quốc hội, nhiều ý kiến nhận định, kinh tế Việt Nam năm 2024 và những tháng đầu năm 2025 đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng, vượt mục tiêu đề ra, nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, cùng nỗ lực của toàn hệ thống chính trị và người dân. Các đại biểu cũng đề xuất nhiều giải pháp thiết thực, cụ thể để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
Thảo luận tại hội trường, nhiều đại biểu cũng bày tỏ sự đồng tình với các giải pháp quyết liệt, căn cơ cho thời gian tới được nêu tại báo cáo của Chính phủ cũng như báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) nhấn mạnh, để tăng trưởng nhanh và bền vững, cần có giải pháp căn cơ mang tầm dài hạn, chiến lược dài hạn để giảm thiểu những cú sốc từ bên ngoài.
Vị đại biểu TP.HCM khuyến nghị, cần kiên trì ba đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực. “Về thể chế, Tổng Bí thư xác định là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Chính phủ đã cùng Quốc hội nỗ lực hoàn thiện thể chế, đặc biệt thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong Kỳ họp thứ chín, kỳ họp lịch sử này, Quốc hội đã và sẽ thông qua 65 luật, nghị quyết có ý nghĩa rất lớn”, ông Ngân phát biểu.
Giải pháp tiếp theo được ông Ngân đề cập là cơ cấu lại ba động lực tăng trưởng xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng. Về lĩnh vực tiêu dùng, ông Ngân cho rằng, cần quan tâm hơn nữa đến tiêu dùng nội địa.
“Gần đây, tiêu dùng chững lại. Tôi đề nghị Chính phủ sớm đề nghị Quốc hội có chính sách tăng tổng cầu và cần thiết phải sớm điều chỉnh lại thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh, không thể chậm trễ hơn vấn đề này”, ông Ngân nêu quan điểm.
Đề cập quyết sách lớn vừa được Quốc hội thông qua về sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh, ông Ngân cho rằng, cần phát huy động lực không gian phát triển mới này. Theo ông Ngân, nếu có một thể chế tương thích và đầu tư hạ tầng đồng bộ, các động lực mới sẽ giúp đất nước tăng tốc trong thời gian tới.
Đại biểu Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) cũng cho rằng, cần tập trung và kiên trì đẩy mạnh thực hiện ba đột phá chiến lược, đặc biệt là tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thể chế hướng đến một chính sách thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh, giảm chi phí tuân thủ, chi phí logistics, nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh. Đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng chiến lược, tập trung nguồn lực cho các dự án trọng điểm, tạo động lực phát triển kinh tế vùng, liên vùng.
Trong các giải pháp trọng tâm thời gian tới, đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) lưu ý, cần khai thác hiệu quả các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn và đổi mới sáng tạo.
Theo đại biểu này, trong bối cảnh nước ta cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, đây không chỉ là nghĩa vụ, mà còn là cơ hội lớn để chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Ông Bình đề nghị bổ sung một số chính sách như ưu đãi thuế, tín dụng, đất đai cho doanh nghiệp thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo, sản xuất sạch và tiết kiệm tài nguyên. Đồng thời, khuyến khích phát triển thị trường tài chính xanh, thí điểm phát hành trái phiếu xanh doanh nghiệp và địa phương, xây dựng khung pháp lý cho sandbox đổi mới sáng tạo để nước ta trở thành trung tâm thí điểm công nghệ mới ở khu vực Đông Á.
Gia tăng cơ hội tiếp cận vốn của doanh nghiệp
Trước phiên thảo luận toàn thể, tại báo cáo giải trình ý kiến thảo luận tại tổ về kinh tế, xã hội, ngân sách, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cập nhật nhiều thông tin thể hiện nền kinh tế tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực.
Theo Bộ trưởng, trong tháng 5/2025, tình hình doanh nghiệp mặc dù còn khó khăn, nhưng đã tích cực hơn so với tháng trước đó, với tổng số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường 5 tháng là 111.800 doanh nghiệp, cao hơn số doanh nghiệp rút khỏi thị trường. Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục là điểm sáng, với tổng vốn FDI đăng ký 5 tháng đạt gần 18,4 tỷ USD, tăng 51,1% so với cùng kỳ năm trước (4 tháng tăng 39,9%). Vốn thực hiện khoảng 8,9 tỷ USD, tăng 7,9%, tiếp tục cho thấy sức hấp dẫn của môi trường đầu tư nước ta.
Về giải ngân vốn đầu tư công, báo cáo của Bộ trưởng in đậm thông tin ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/5/2025 là 199.325,194 tỷ đồng, đạt 24,13% kế hoạch Thủ tướng giao, cao hơn cùng kỳ năm 2024 (21,63%). Về số tuyệt đối cao thì hơn khoảng 56.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2024.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay, với xu hướng sản xuất - kinh doanh, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu, đầu tư... tháng 5 và 5 tháng, dự báo tăng trưởng kinh tế nước ta quý II và 6 tháng tiếp tục duy trì tốc độ tăng tích cực. Các tổ chức quốc tế tiếp tục dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước ta năm 2025 thuộc nhóm dẫn đầu khu vực và thế giới.
Đề cập giải pháp nhằm hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 8% của năm nay, người đứng đầu ngành tài chính cho biết, Bộ Tài chính đang chủ trì đề xuất các chính sách nhằm gia tăng cơ hội tiếp cận nguồn vốn của doanh nghiệp qua các quỹ.
Cụ thể, đối với Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, giải pháp là mở rộng đối tượng cho vay, đơn giản hoá tối đa điều kiện, quy trình, thủ tục tiếp nhận, thẩm định, cho vay và giải ngân vốn. Cùng với đó, bổ sung chức năng cho Quỹ để tăng nguồn cung vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; tài trợ vốn mồi cho các dự án khởi nghiệp, cho vay khởi nghiệp; xây dựng vườn ươm và hỗ trợ khởi nghiệp...
Với Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, Bộ trưởng cho biết, sẽ rà soát khung khổ pháp lý, hoàn thiện mô hình các quỹ bảo lãnh tín dụng ở trung ương và địa phương. Khuyến khích sự tham gia của các tổ chức tài chính, các doanh nghiệp lớn bảo lãnh các khoản vay cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; chấp nhận rủi ro do điều kiện khách quan, bất khả kháng trong hoạt động bảo lãnh. Đồng thời, quy định mức trích quỹ dự phòng tài chính hợp lý, nới lỏng điều kiện cấp bảo lãnh so với điều kiện vay vốn ngân hàng, nghiên cứu thành lập quỹ tái bảo lãnh ở trung ương để hỗ trợ và tăng cường hiệu quả hoạt động cho quỹ bảo lãnh tín dụng ở địa phương.
Nghiên cứu hoàn thiện chính sách thuế, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư góp vốn của các quỹ đầu tư nhằm tăng nguồn cung vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp cũng là giải pháp được Bộ trưởng đề cập.
Cũng liên quan các động lực mới tăng trưởng, tại báo cáo về các nhóm vấn đề chất vấn sẽ trả lời trực tiếp trước Quốc hội từ sáng mai (19/6), Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu giải pháp hình thành và phát triển nhanh các doanh nghiệp lớn và vừa, các tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu. “Tạo mọi điều kiện thuận lợi để doanh nhân tham gia quản trị đất nước; triển khai cơ chế ‘đặt hàng’ của nhà nước với doanh nghiệp, bảo đảm công khai, minh bạch, chất lượng, tiến độ, hiệu quả và trách nhiệm giải trình”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ.
Chính thức siết điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ
Với 455/457 đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Luật này quy định doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ phải đáp ứng điều kiện là nợ phải trả (bao gồm giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu của tổ chức phát hành theo báo cáo tài chính năm liền kề trước năm phát hành được kiểm toán, trừ tổ chức phát hành là doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp phát hành trái phiếu để thực hiện dự án bất động sản, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.
Tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng
Quốc hội đã thông qua nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026. Nghị quyết quy định giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng, áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ quy định tại khoản 3, Điều 9, Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 (còn 8%), trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ: viễn thông, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, sản phẩm kim loại, sản phẩm khai khoáng (trừ than), sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (trừ xăng).