Sáng nay (2/12), Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Nội dung mở rộng quyền lợi chăm sóc sức khỏe và giảm chi phí y tế cho người dân (Điều 2 của dự thảo Nghị quyết) được các đại biểu đánh giá cao.
Đại biểu Trịnh Tú Anh (Lâm Đồng) cho rằng, đây là những quy định mang đậm tính nhân văn, đáp ứng kịp thời nguyện vọng của cử tri và thể hiện sâu sắc sự quan tâm của Nhà nước đối với công tác an sinh xã hội.
| |
| Đại biểu Trịnh Tú Anh (Lâm Đồng) |
Thực tế, theo phản ánh của cử tri, gánh nặng chi phí điều trị vẫn là rào cản lớn nhất đối với người bệnh. Nhiều loại thuốc thế hệ mới – như thuốc điều trị đích, thuốc miễn dịch - đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong điều trị, giúp kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng sống. Tuy nhiên, chi phí cao khiến nhiều bệnh nhân không thể tiếp cận điều trị tối ưu. Thống kê cho thấy tiền thuốc luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu chi phí khám chữa bệnh, hiện khoảng 33% (giảm từ mức 40-50% những năm trước).
Chính vì vậy, đồng tình với nội dung của dự thảo, song đại biểu kiến nghị cập nhật danh mục thuốc kịp thời, nhất là đối với các loại thuốc điều trị ung thư, thuốc điều hòa miễn dịch thế hệ mới, để giảm chi tiền túi của người dân, đảm bảo quyền lợi cho hơn 95,5 triệu người tham gia bảo hiểm y tế hiện nay. Đặc biệt, nên ưu tiên các thuốc có bằng chứng lâm sàng mạnh, hiệu quả được chứng minh rõ ràng; danh mục được cập nhật một cách linh hoạt và theo kịp tiến bộ y học quốc tế; đồng thời, gắn việc mở rộng danh mục với cơ chế đánh giá hiệu quả – chi phí, đảm bảo việc chi trả vừa căn cơ, vừa bền vững. Đây là giải pháp trực tiếp, thiết thực để người bệnh– đặc biệt là bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo có gia cảnh khó khăn – không bị bỏ lại phía sau trong hành trình điều trị.
Cũng bày tỏ sự tán thành chính sách miễn viện phí cơ bản trong dự thảo Nghị quyết, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho rằng, miễn viện phí là điều kiện tốt nhất để tạo đột phá trong khám chữa bệnh. Tuy nhiên, đại biểu kiến nghị quy định này trong dự thảo cần phải soạn lại để làm rõ bốn nội dung.
| |
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) |
Một là nâng cao được chất lượng khám chữa bệnh gắn với thuốc tốt, phác đồ điều trị chuẩn, cập nhật.
Hai là phải đảm bảo thuận tiện, tức là người dân được chủ động khám chữa bệnh nơi gần nhất, thực hiện việc thông tuyến thực chất, không bị phụ thuộc và xóa bỏ trần bảo hiểm y tế.
Ba là bình đẳng trong thụ hưởng, tức là tổ chức hệ thống y tế 3 cấp chuyên môn như hiện nay (cấp ban đầu, cấp cơ bản, cấp chuyên sâu) thì các cấp cơ bản phải được bố trí gần dân nhất và phải có thuốc điều trị cho dân, mọi người dân tùy mức độ bệnh tật phải được thụ hưởng như nhau.
Bốn là phải đảm bảo tính khả thi và hiệu quả, việc miễn viện phí phải có lộ trình hợp lý. Dự thảo đặt ra lộ trình đến năm 2030 miễn viện phí toàn dân, ưu tiên một số đối tượng trước. Theo tôi, cần miễn viện phí sớm cho nhóm bệnh nhân đang điều trị bệnh ung thư bằng thuốc đích, nhóm bệnh nhân bị bệnh mãn tính như chạy thận nhân tạo... mà không phải đợi đến năm 2030.
Cũng lo lắng về việc số ca ung thư tại Việt Nam tăng nhanh, đại biểu Trịnh Tú Anh cho biết, dược chất phóng xạ giữ vai trò rất quan trọng trong hỗ trợ chẩn đoán sớm, đánh giá chính xác giai đoạn bệnh và mở ra kỷ nguyên điều trị cá thể hóa thông qua khả năng tác động chọn lọc lên tế bào ung thư. Hiện Việt Nam đã làm chủ quy trình sản xuất một số dược chất phóng xạ cơ bản, một số loại được thương mại hoá. Tuy nhiên, tiềm năng lớn đang bị giới hạn bởi những nút thắt về hạ tầng kỹ thuật và thiếu các chuyên gia có kinh nghiệm sâu về cả ba lĩnh vực: Hoá phóng xạ, dược chất phóng xạ và sinh học phóng xạ.
Do đó, đại biểu kiến nghị, bên cạnh chăm sóc sức khỏe, phải nâng cao cả năng lực khoa học trong nước. Chỉ khi đồng bộ cả hai lĩnh vực này, chất lượng chăm sóc sức khỏe mới được nâng lên một bước.
Ngoài ra, đại biểu Đặng Tú Anh cũng kiến nghị nên có chính sách đặc thù, đột phá để miễn phí một năm tiền đóng bảo hiểm y tế từ ngân sách nhà nước cho người dân tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện tại các tỉnh bị ảnh hưởng trực tiếp, thiệt hại nặng nề bởi bão lụt trong thời gian vừa qua.
"Hiện nay, nhà nước đã có chính sách cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh. Như vậy, nếu bảo hiểm y tế cũng được cấp miễn phí thì an sinh xã hội sẽ được bảo đảm, chăm sóc sức khỏe cho người dân được nâng cao", đại biểu đề nghị.
Chế độ chính sách, tiền lương cho nhân viên y tế chưa hấp dẫn
Cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) cho rằng, các chính sách về chế độ, chính sách, tiền lương cho nhân viên y tế chưa tạo được sự đột phá để thu hút và giữ chân đội ngũ bác sĩ có trình độ. Thực tế cho thấy tại tuyến y tế cơ sở đang thiếu hụt nghiêm trọng bác sĩ, nhưng các chính sách chúng ta đang áp dụng như đưa bác sĩ trẻ về cơ sở hay biệt phái từ 2 đến 3 năm, chỉ mang tính tạm thời. Tâm lý của bác sĩ khi được điều chuyển theo mô hình ngắn hạn thường không ổn định, khó chuyên tâm gắn bó lâu dài. Nếu không có cơ chế mạnh mẽ, bền vững hơn về thu nhập, điều kiện làm việc và lộ trình phát triển nghề nghiệp, thì rất khó để tuyến y tế cơ sở có được đội ngũ nhân lực đủ về số lượng, mạnh về chất lượng như kỳ vọng.
Đại biểu đề nghị bổ sung hai giải pháp, thứ nhất, đối với bác sĩ từ khu vực ngoài nhà nước thu hút về công tác tại tuyến y tế cơ sở, cần được tính thâm niên và xếp bậc lương tương đương như bác sĩ làm việc trong khu vực nhà nước. Bác sỹ được xem xét đặc cách tuyển dụng vào viên chức tại các trạm y tế (không phải qua thi tuyển) nếu đã có chứng chỉ hoặc giấy phép hành nghề.
Thứ hai, về phụ cấp ưu đãi nghề, đề nghị áp dụng mức 100% cho bác sĩ trực tiếp làm chuyên môn tại trạm y tế xã và cơ sở y tế dự phòng; đối với các vị trí chuyên môn y tế khác được hưởng tối thiểu 70%.
Trong khi đó, đại biểu Trần Khánh Thu (Hưng Yên) chỉ ra thực tế thiếu hụt nhân lực y tế trầm trọng và cho rằng, học phí là rào cản lớn dẫn tới tình trạng này. Theo báo cáo của Bộ Y tế, cả nước có 214 cơ sở đào tạo nhân lực y tế, gồm 66 trường đại học ( Có 18 Trường công lập đào tạo bác sỹ y khoa); Số bác sĩ tốt nghiệp năm 2024 trong toàn quốc là gần 11.300, mặc dù Quy mô nhân lực y tế của Việt Nam tăng 2,33% trong 10 năm qua. Nhưng số này không đáng kể, theo đánh giá của Bộ y tế; Tổng số nhân lực ngành y tế hiện khoảng 431.700 người, thấp hơn nhiều so với mức 632.500 người trong Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực y tế, giai đoạn 2011-2020.…
Thực tế thi vào ngành bác sỹ y khoa tại các trường công lập đào tạo khối trường sức khỏe điểm chuẩn luôn ở mức cao nhất trong 10 năm qua; thời gian học lại dài, mức học phí cao do các trường công lập hoạt động tự chủ tài chính nguồn thu chủ yếu từ học phí; Học phí các trường đều đang rất cao; vượt khả năng của các gia đình có thu nhập trung bình thấp điều này đã trở thành rào cản đối với nhiều sinh viên muốn theo đuổi ngành y.
Do đó, đại biểu kiến nghị bổ sung đối tượng đào tạo bác sỹ y khoa của các cơ sở đào tạo công lập vào nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước bảo đảm, hỗ trợ học phí trong thời gian đào tạo; với cam kết sau khi ra trường sẽ làm việc theo sự phân công của Nhà nước, như vậy vừa đảm bảo nguồn sinh viên, đặc biệt là sinh viên có hoàn cảnh khó khăn có cơ hội đạt được nguyện vọng trở thành bác sỹ, đồng thời giải quyết được vấn đề nguồn nhân lực y tế tại các vùng sâu, vùng xa, vùng thiếu bác sỹ.
Về các chính sách đột phá về đất đai, thuế, tài chính, đại biểu Nhị Hà cho hay, dự thảo cho phép các cơ sở được tự chủ quyết định mức thu nhập tăng thêm cho công chức, viên chức, người lao động từ nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước cấp. Tuy nhiên, chính sách này lại không có nhiều tính thúc đẩy trong thực tiễn. Vì hiện nay, các cơ sở dự phòng, trạm y tế xã tiến tới 100% hoạt động theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập và thuộc nhóm nhà nước bảo đảm một phần chi thường xuyên. Theo yêu cầu tăng mức tự chủ hằng năm, thì các cơ sở này đều phải sử dụng các nguồn thu để chi trả chi phí thường xuyên theo yêu cầu về tự chủ do đó đơn vị gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn chênh lệch thu chi để chi tăng thêm.
Do đó, đại biểu kiến nghị, đối với Trạm y tế, cơ sở y tế dự phòng được Nhà nước đảm bảo 100% chi thường xuyên và chi đầu tư. Các nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách nhà nước cấp, các cơ sở có thể sử dụng toàn bộ để trích lập quỹ bổ sung thu nhập, quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, quỹ phúc lợi và khen thưởng của đơn vị.