Danh mục thuốc chi trả từ quỹ BHYT tại Việt Nam khá rộng
Chia sẻ thông tin về kết quả nghiên cứu của Nhóm Nghiên cứu BHXH tại Việt Nam, ở nước ta, chi tiêu về thuốc chiếm tỷ lệ lớn trong tổng chi cho y tế; và tỷ lệ chi thuốc trên tổng chi KCB nói chung và KCB BHYT nói riêng đều cao hơn so với các quốc gia có điều kiện tương đồng về kinh tế - xã hội.
Cụ thể, tổng chi cho thuốc từ quỹ BHYT năm 2015 là 26.132 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 48,3%; năm 2016 là 31.5419 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 41%. Về mặt tỷ trọng chi phí thuốc năm 2016 có giảm so với năm 2015, tuy nhiên về giá trị chi phí thuốc năm 2016 lại tăng 20% so với năm 2015.
So sánh danh mục thuốc tân dược thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT tại một số nước như Philipines, Thái Lan, và danh mục thuốc thiết yếu của WHO, danh mục thuốc chi trả từ quỹ BHYT tại Việt Nam khá rộng. Cụ thể, trong khi tại Việt Nam có tổng số là 1.064 thuốc, thì tại Thái Lan là 765 thuốc, Philipines là 186 thuốc; theo danh mục thuốc Thiết yếu của WHO là 454 thuốc.
Qua thống kê cũng cho thấy, chi phí thuốc của 5 bệnh viện được xếp hạng loại đặc biệt (gồm các bệnh viện: Bạch Mai, Trung ương Huế, Chợ Rẫy, 108, Việt Đức) chiếm 11% tổng chi phí thuốc BHYT của cả nước trong năm 2015.
Phân tích về cơ cấu sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng dược lý chi trả BHYT năm 2015, 2016 cho thấy: Về cơ bản, chi phí thuốc BHYT được chi trả đầy đủ theo các nhóm dược lý quy định tại Thông tư số 40 của Bộ Y tế, đảm bảo yêu cầu điều trị.
Chi phí thuốc BHYT phần lớn tập trung vào 20 nhóm thuốc chính (chiếm 86% tổng chi phí thuốc BHYT chi trả năm 2016). Trong đó, chiếm chi phí cao nhất lần lượt là các nhóm thuốc: Kháng sinh; ung thư; điều trị tăng huyết áp; Vitamin và khoáng chất. Cụ thể, chi phí nhóm thuốc điều trị ung thư tăng 62% so với năm 2015, nhóm thuốc insulin và thuốc hạ đường huyết tăng 38%, nhóm thuốc kháng acid và thuốc chống loét tăng nhiều nhất là 183% so với năm 2015.
Bên cạnh đó, danh mục thuốc BHYT hiện nay của Việt Nam là danh mục theo tên hoạt chất, không quy định theo tên biệt dược, không quy định nồng độ, hàm lượng, dạng bào chế cụ thể như danh mục của nhiều nước. Do đó, khó có thể kiểm soát chặt chẽ về chất lượng, giá cả các thuốc thực tế sử dụng tại cơ sở KCB.
Mặt khác, hiện còn có tình trạng một số công ty, nhà sản xuất sản xuất nhiều loại thuốc ít có tính cạnh tranh, đặc biệt là hàm lượng và dạng bào chế, dễ dẫn đến việc đấu thầu, mua sắm thiếu công bằng.
Hoàn thiện danh mục thuốc BHYT, đảm bảo cân đối quỹ BHYT
Theo đó, Nhóm Nghiên cứu đã đề xuất các biện pháp để kiểm soát giá thuốc, lựa chọn và sử dụng, thanh toán chi phí thuốc hợp lý, hiệu quả đối với các thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh do quỹ BHYT chi trả.
Đồng thời, kiến nghị Bộ Y tế sửa đổi, bổ sung danh mục thuốc BHYT cho phù hợp với khả năng chi trả của quỹ BHYT; loại khỏi danh mục các thuốc có tác dụng hỗ trợ điều trị; bổ sung giới hạn chỉ định và tỷ lệ thanh toán đối với các thuốc có chỉ định rộng rãi; xem xét loại khỏi danh mục thanh toán BHYT đối với các thuốc đã có khuyến cáo về hiệu quả điều trị chưa rõ ràng…
Phát biểu tại Hội thảo, bà Momoe Takeuchi - Điều phối Nhóm Phát triển hệ thống y tế, Văn phòng WHO tại Việt Nam cho rằng, tại Việt Nam, tỷ lệ chi cho thuốc chiếm tỷ lệ quá lớn so với tổng chi của quỹ BHYT sẽ không chỉ ảnh hưởng tới tình hình cân đối chi của quỹ BHYT mà còn ảnh hưởng tới cả phần tự chi trả của người bệnh.
Bà Momoe Takeuchi khẳng định, việc rà soát và hoàn thiện lại danh mục thuốc BHYT cho phù hợp với khả năng chi trả của quỹ BHYT là việc hết sức quan trọng, cần phải tập trung triển khai và đưa vào thực hiện trong thời gian tới.