Quốc đảo này có thể chính thức bị tuyên bố vỡ nợ nếu không thanh toán lãi cho các trái chủ trước ngày thứ Tư (18/5) sau thời gian ân hạn 30 ngày đối với các trái phiếu bằng đô la Mỹ kết thúc, đánh dấu lần vỡ nợ quốc gia đầu tiên kể từ khi giành được độc lập từ Anh vào năm 1948. Tháng trước, chính phủ cho biết họ sẽ tạm dừng thanh toán nợ nước ngoài.
Câu chuyện của quốc đảo này đang bắt đầu được coi là sự kiện chủ đạo cho các thị trường mới nổi vì tình trạng thiếu hụt trầm trọng hơn do lạm phát, bao gồm cả chi phí thực phẩm cao kỷ lục trên toàn cầu có khả năng ảnh hưởng đến các nền kinh tế quốc gia.
“Việc Sri Lanka vỡ nợ là một dấu hiệu đáng ngại đối với các thị trường mới nổi. Chúng tôi cho rằng, thời kỳ tốt đẹp sẽ dừng lại. Tăng trưởng chậm lại và các điều kiện tài trợ khó khăn hơn sẽ làm tăng rủi ro vỡ nợ, đặc biệt là đối với các nước cận biên”, Guido Chamorro, đồng giám đốc phụ trách nợ bằng ngoại tệ của thị trường mới nổi tại Pictet Asset Management cho biết.
Sri Lanka đã sa lầy vào tình trạng hỗn loạn trong nhiều tuần do lạm phát hàng năm ở mức 30%, đồng tiền giảm mạnh và cuộc khủng hoảng kinh tế khiến quốc gia này thiếu ngân sách cần thiết để nhập khẩu lương thực và nhiên liệu. Do nhiều năm vay nợ quá mức để tài trợ cho các công ty nhà nước phình to và các khoản phúc lợi xã hội hào phóng - đã bùng lên thành các cuộc biểu tình bạo lực.
Sri Lanka hiện không có bộ trưởng tài chính, điều này có thể làm phức tạp các nỗ lực vượt qua cuộc khủng hoảng khi chính phủ phải vật lộn để khôi phục an ninh và nhận được gói cứu trợ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Đồng thời, nước này cần đàm phán tái cấu trúc với các chủ nợ bao gồm BlackRock Inc. và Ashmore Group.
Trái phiếu bằng đồng đô la của quốc gia này nằm trong số những trái phiếu hoạt động kém nhất trên thế giới trong năm nay. Chính phủ nước này vào ngày 18/4 đã thất bại trong việc thanh toán lãi trái phiếu 78 triệu USD đáo hạn vào năm 2023 và 2028, khiến S&P Global Ratings tuyên bố vỡ nợ có chọn lọc. Fitch Ratings và Moody’s Investors Service vẫn chưa tuyên bố chính thức các khoản nợ mặc định, mặc dù đã đưa ra các cảnh báo riêng của họ.
Sau khi thời gian ân hạn đối với các khoản thanh toán đó kết thúc vào thứ Tư (18/5), các cuộc đàm phán với các chủ nợ có thể bắt đầu một cách nghiêm túc, một quá trình sẽ là chìa khóa để giành được viện trợ từ IMF. Trước đó, nước này cho biết họ cần từ 3 - 4 tỷ USD trong năm nay để thoát khỏi khủng hoảng, nhưng để hoàn thành một thỏa thuận nhanh chóng như vậy sẽ không dễ dàng.
Matthew Vogel, giám đốc danh mục đầu tư có trụ sở tại London và trưởng bộ phận nghiên cứu chủ quyền tại FIM Partners cho biết: “Chúng tôi đang ở trong một tình huống linh hoạt và rất nguy hiểm đối với Sri Lanka”.
Khi Sri Lanka đối mặt với tình trạng hỗn loạn, các vấn đề nội tại của nước này cung cấp một lời cảnh báo cho các thị trường mới nổi khác với gánh nặng nợ đang hội tụ với các vấn đề kinh tế và bất ổn xã hội. Thách thức càng trở nên khó khăn hơn khi Cục Dự trữ Liên bang và các ngân hàng trung ương lớn khác tăng lãi suất trong nỗ lực dập tắt lạm phát, dẫn đến chi phí đi vay cao hơn.
Ít nhất 14 nền kinh tế đang phát triển được theo dõi trong thước đo của Bloomberg có lợi tức trái phiếu cao hơn 1.000 điểm cơ bản so với trái phiếu Kho bạc Mỹ, một ngưỡng đối với trái phiếu được coi là vỡ nợ.
Áp lực gia tăng của việc tăng giá lương thực và năng lượng đã bắt đầu nổi lên ở các quốc gia khác bao gồm Ai Cập, Tunisia và Peru. Nó có nguy cơ biến thành một khoản nợ lớn hơn và một mối đe dọa khác đối với sự phục hồi mong manh của nền kinh tế thế giới sau đại dịch. Pakistan, Ethiopia và Ghana cũng có nguy cơ rơi vào khủng hoảng như Sri Lanka.
Brendan McKenna, chiến lược gia tại Wells Fargo ở New York cho biết: “Sri Lanka có thể là nơi bắt đầu xu hướng trên khắp các thị trường biên giới và mới nổi. Khi lãi suất tăng cao hơn, nhiều quốc gia về cơ bản yếu hơn với các khoản nợ bằng đồng đô la có thể gặp khó khăn trong việc trả lãi trái phiếu”.