Tỷ lệ 1% hạn chế rất lớn quyền khởi kiện của cổ đông - Ảnh: Hoài Nam
Theo ông Cung, kinh nghiệm các nước (trong đó có Nhật Bản và Hàn Quốc) cho thấy, quy định này nếu không chặt chẽ thì rất dễ bị lợi dụng. Chỉ cần quy định "hở" là sẽ xuất hiện một "đội quân" chuyên tiến hành khởi kiện các DN đối thủ. Mục tiêu chính của họ khi đầu tư vào DN không phải là tìm kiếm lợi nhuận, mà là phát hiện những sai phạm của DN và tận dụng tối đa những sơ hở này để liên tục khởi kiện người quản lý nhằm phá rối DN, làm suy yếu đối thủ.
Tuy nhiên, đứng từ quan điểm của cổ đông thiểu số, tôi thấy không hẳn vậy. Không phủ nhận quy định này mở đường cho cổ đông hoặc nhóm cổ đông nhỏ có quyền khởi kiện những người quản lý công ty làm phương hại đến quyền lợi của họ. Nhưng tôi vẫn muốn nhấn mạnh rằng, đây không phải là "bước tiến" thực sự. Thực ra, từ hướng nhìn của cổ đông hay nhà quản lý DN thì mới hiểu điều khoản này "mở" hay "đóng". Với con mắt của cổ đông nhỏ, tôi cho rằng, tỷ lệ 1% là "đóng" hơn "mở".
Bởi lẽ, đặt ra cơ chế khởi kiện là nhằm để ngăn chặn và phòng ngừa những hành vi sai trái của người quản lý, đồng thời bảo vệ quyền lợi của công ty và cổ đông. Vậy thì, trước hết cần phải khuyến khích, chứ không nên hạn chế quyền khởi kiện. Còn để hạn chế việc bị lợi dụng, thì cần phải đi vào bản chất vấn đề, chứ "gạt" quyền của cổ đông nhỏ thì có cơ chế nào bảo vệ họ?
Vấn đề mấu chốt là kiện cái gì và có cơ sở pháp lý hay không. Về phía người bị kiện, nếu không làm điều gì sai trái thì "cây ngay không sợ chết đứng". Về phía người khởi kiện, nếu kiện cáo lung tung sẽ mắc tội vu khống, có thể bị xử phạt theo Luật Hình sự.
Cổ đông bình thường chẳng ai "thích" đi kiện. Còn những trường hợp muốn lợi dụng thì mức 1% gần như chẳng có ý nghĩa gì, vì họ chẳng mấy khó khăn trong việc "nhờ" danh nghĩa của cổ đông sở hữu trên 1% để khởi kiện.
Nói chung là lãnh đạo DN phải có "vấn đề" thì cổ đông mới dám kiện. Giống như viết đơn tố cáo, nếu không chắc thì ai dám ký tên? Do đó, tôi cho rằng, tỷ lệ 1% tưởng là nhỏ, nhưng nó hạn chế rất lớn quyền khởi kiện của cổ đông.
