Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội chiều 9/5, ĐBQH Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội, Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động kiêm nhiệm của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Thành viên Tổ tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ) đã phân tích một số điểm mới của Nghị quyết 68/NQ-TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.
"Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất"
Theo đại biểu, kinh tế tư nhân đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Hiện nay, khu vực này chiếm trên 80% lực lượng lao động và chiếm phần lớn số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam, cho thấy đây tiềm năng phát triển rất lớn cần khai thác và huy động hiệu quả hơn nữa.
Đặc biệt, trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của đổi mới sáng tạo, của khoa học công nghệ, khu vực kinh tế tư nhân có ưu thế vượt trội nhờ sự linh hoạt, khả năng chấp nhận rủi ro và sẵn sàng tiếp cận cái mới.
Đây sẽ là lực lượng tiên phong, đi đầu trong ứng dụng các thành tựu mới của khoa học công nghệ vào sản xuất và kinh doanh.
"Vì vậy, Nghị quyết 68 ra đời để huy động hết tiềm năng, lợi thế của kinh tế tư nhân nhằm tạo ra sự phát triển vươn mình của đất nước", ông Cường phân tích.
Trước đó, từ Nghị quyết 10 năm 2017, Đảng ta đã xác định "kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng để phát triển kinh tế". Đến Nghị quyết 68 lần này, vai trò đó được nâng lên một tầm mới: "kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia".
Nghị quyết này cũng khẳng định khu vực tư nhân là lực lượng nòng cốt trong xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế sâu rộng.
Cần hoàn thiện khung pháp lý để thể chế hoá tinh thần Nghị quyết 68
Để hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 68, đại biểu đoàn Hà Nội cho rằng, trước tiên, cần hoàn thiện khung pháp lý để tạo hành lang thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển.
Nghị quyết 68 đặt ra mục tiêu rất rõ ràng, cụ thể: không chỉ tăng số lượng doanh nghiệp mà còn phải có doanh nghiệp lớn, có tầm cỡ quốc tế, những doanh nghiệp có khả năng quản trị toàn cầu và trở thành trụ cột của ngành, lĩnh vực.
Theo đó, đến năm 2045 Việt Nam phải có 2 triệu doanh nghiệp, trong đó có 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.
Đồng thời, Nghị quyết 68 cũng chỉ ra các giải pháp cần phải hành động, cần cải cách thể chế mạnh mẽ, xóa bỏ tư duy "xin - cho", chuyển từ cơ chế quản lý sang cơ chế kiến tạo phát triển. Trong đó, Nhà nước cần đóng vai trò tạo điều kiện, hỗ trợ doanh nghiệp tự do kinh doanh trong khuôn khổ pháp luật. Cơ quan quản lý cần chủ động tìm hiểu, nắm bắt xem doanh nghiệp cần gì và đáp ứng, giải quyết những yêu cầu đó.
| |
Nghị quyết 68 đặt chỉ tiêu năm 2045 Việt Nam sẽ có 2 triệu doanh nghiệp, trong đó có 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu |
Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng đặt vấn đề về cải cách hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý thuế. Hiện nay, nhiều hộ kinh doanh cá thể không muốn chuyển thành doanh nghiệp do lo ngại các thủ tục phức tạp và chi phí tăng cao như kê khai thuế, thuê kế toán và báo cáo định kỳ ngay cả khi không phát sinh doanh thu.
Điều này trở thành rào cản lớn, vì vậy, Nghị quyết yêu cầu loại bỏ những thủ tục hành chính không cần thiết để tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển và chuyển đổi.
Nghị quyết 68 cũng đưa ra rất nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và các hộ kinh doanh, đặc biệt là hỗ trợ các hộ kinh doanh lên thành doanh nghiệp.
Theo đó, Nghị quyết yêu cầu các khu công nghiệp tại các địa phương phải dành ít nhất 30% quỹ đất để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ngoài ra, tùy vào điều kiện từng địa phương, còn có thể có các hình thức hỗ trợ cụ thể hơn như quỹ bảo lãnh tín dụng, vốn vay ưu đãi, hay chính sách thuế phù hợp để giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và sử dụng hiệu quả các nguồn lực.
Không hình sự hoá các quan hệ kinh tế
Liên quan đến cơ chế pháp lý, một trong những điểm quan trọng nhất được đề cập trong Nghị quyết 68 là Bộ Chính trị yêu cầu rà soát lại hệ thống pháp luật nhằm đảm bảo nguyên tắc không hình sự hóa các quan hệ kinh tế.
Đại biểu Hoàng Văn Cường bình luận, chủ trương này sẽ thúc đẩy các doanh nhân yên tâm, mạnh dạn dấn thân vào đầu tư kinh doanh, nếu thất bại thì vẫn có cơ hội làm lại, thay vì lo ngại các rủi ro pháp lý không cần thiết.
"Đây là động lực rất mạnh mẽ để doanh nghiệp, doanh nhân hăng hái tiến lên", ông Cường nhấn mạnh.
Phân tích thêm, đại biểu cho rằng, sứ mệnh của doanh nhân là làm ra tiền, do đó họ sẽ tìm mọi phương thức để thực hiện sứ mệnh này. Đương nhiên, trong quá trình này sẽ có rủi ro, lợi nhuận càng cao rủi ro càng lớn, có thể là rủi ro về kinh tế hoặc pháp lý.
Vì vậy, khi vướng phải sai phạm, phải nhìn vào động cơ của doanh nghiệp, doanh nhân. Nếu chỉ đơn thuần muốn tạo ra tiềm lực kinh tế, không vi phạm các quy định của pháp luật, không đi ngược với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, của Nhà nước thì phải ưu tiên giải quyết sai phạm của họ bằng công cụ kinh tế để họ khắc phục hậu quả.
Theo đó, Nghị quyết 68 nêu rõ trong trường hợp quy định của pháp luật có thể hiểu theo hướng xử lý hình sự cũng được, hoặc không xử lý hình sự cũng được thì cương quyết không xử lý hình sự.
Trường hợp đã đến mức phải xử lý hình sự thì vẫn ưu tiên sử dụng các biện pháp kinh tế để khắc phục hậu quả trước và lấy kết quả khắc phục đó làm cơ sở để xem xét, giải quyết các bước tiếp theo.
"Tư tưởng ưu tiên dùng biện pháp hành chính, dân sự, kinh tế thay thế hình sự mà Bộ Chính trị đề ra là có cơ sở, không phải nương nhẹ cho khu vực tư nhân mà là những gì nằm trong ranh giới thì chúng ta phải lựa chọn con đường nào tốt hơn", ông Cường nhận xét.
Bởi vì, nếu xử lý hình sự thì người đó phải chịu tội và hết cơ hội để làm lại, không có điều kiện bù đắp thiệt hại về kinh tế, ảnh hưởng đến sứ mệnh tạo ra nguồn lực kinh tế, công ăn việc làm cho xã hội.
"Tư tưởng ưu tiên dùng biện pháp hành chính, dân sự, kinh tế thay thế hình sự mà Bộ Chính trị đề ra là có cơ sở, không phải nương nhẹ cho khu vực tư nhân mà là những gì nằm trong ranh giới thì chúng ta phải lựa chọn con đường nào tốt hơn".
(ĐBQH Hoàng Văn Cường, Thành viên Tổ tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ)
Đáng lưu ý, trong việc xử lý vi phạm, Nghị quyết 68 cũng yêu cầu phải bóc tách trách nhiệm của cá nhân và doanh nghiệp, nội dung này sẽ "cởi trói" những bất cập khi xử lý một cá nhân vi phạm, vận hành của doanh nghiệp có thể bị đình trệ.
"Pháp luật hiện nay không đánh đồng trách nhiệm của cá nhân và pháp nhân doanh nghiệp. Do đó, xử lý cá nhân sai phạm không có nghĩa bắt doanh nghiệp phải đóng cửa", ông Cường nói.
Về phía doanh nghiệp, vị đại biểu cho rằng với Nghị quyết 68, bản thân các doanh nghiệp, doanh nhân cũng nhìn thấy cơ hội, khung khổ pháp lý rất lớn mở ra, do đó doanh nghiệp cũng phải tự mình vươn lên.
"Ngoài sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, bản thân các doanh nghiệp tư nhân cũng cần chuyển mình mạnh mẽ, phát triển theo hướng chiến lược dài hạn, bền vững, tránh kiểu đầu tư chộp giật, lợi dụng vào kẽ hở pháp luật", ông Cường nhấn mạnh.