Tại Đại hội đồng cổ đông của Công ty CP Chứng khoán MB (MBS) năm 2023, ông Lưu Trung Thái, Chủ tịch Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), nhận định: "Các công ty chứng khoán giai đoạn vừa qua cạnh tranh quá khốc liệt, phí môi giới đang đang có xu hướng trở về 0 giống như phí chuyển tiền của ngân hàng. Các ngân hàng bây giờ đưa về bằng 0 với giao dịch chuyển tiền. Tôi tin là việc "zero-fee" của chứng khoán cũng đang tới".
Nhận định trên của ông Thái đang dần trở thành hiện thực, khi ‘ông lớn’ chứng khoán SSI hồi tuần trước tuyên bố trên website chính thức của mình: “Với mong muốn đồng hành cùng nhà đầu tư nhanh chóng nhập cuộc trong giai đoạn thị trường sôi động, từ ngày 04/04/2024, SSI chính thức triển khai chính sách miễn phí giao dịch trong 12 tháng kể từ ngày mở mới tài khoản thành công đối với các khách hàng giao dịch chủ động”.
Để được hưởng chính sách này, khách hàng phải là nhà đầu tư cá nhân trong nước mở mới tài khoản giao dịch chứng khoán từ ngày 04/04/2024 và không sử dụng dịch vụ tư vấn của chuyên viên tư vấn chứng khoán SSI.
SSI cũng nêu rõ, chương trình này chỉ áp dụng cho khách hàng giao dịch chứng khoán cơ sở và phí miễn không bao gồm phí trả Sở.
Trước đó, SSI cũng đã miễn phí giao dịch chứng khoán trong thời hạn 90 ngày cho khách hàng mở mới tài khoản trong giai đoạn từ 15/05/2023 đến 15/08/2023.
Không chỉ SSI, Chứng khoán VPS – công ty hiện đang đứng đầu về thị phần môi giới chứng khoán - hiện cũng vẫn đang duy trì chính sách miễn phí giao dịch chứng khoán cơ sở cho khách hàng mở mới tài khoản tại đây trong vòng 6 tháng.
Không dừng lại ở việc miễn, giảm phí giao dịch trong một khoảng thời gian, một số công ty chứng khoán còn “chơi lớn” khi miễn phí giao dịch trọn đời cho khách hàng.
Hồi đầu năm nay, Công ty chứng khoán MBS cũng đã tung ra chính sách miễn phí giao dịch trọn đời cả đối với giao dịch chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh cho những khách hàng mở mới tài khoản tại công ty này, và không sử dụng dịch vụ tư vấn.
Trong năm 2023, câu chuyện “zero-fee” của ngành chứng khoán thực sự được chú ý khi ngay cả Chứng khoán Techcom (TCBS) cũng chính thức miễn phí không xác định thời gian các hoạt động đầu tư chứng khoán bao gồm cổ phiếu, phái sinh, chứng quyền và chứng chỉ quỹ niêm yết. Các CTCK nhỏ hơn như Chứng khoán Đại Nam (DNSE), JBSV, hay như Pinetree cũng áp dụng ưu đãi miễn phí trọn đời cho khách hàng đến nay đã được 5 năm.
Không hoàn toàn là mặt trái
Điều hiển nhiên là khi miễn/giảm phí giao dịch thì doanh thu từ mảng môi giới của các công ty chứng khoán sẽ bị thu hẹp đáng kể. Ví dụ, doanh thu môi giới năm 2023 của TCBS đã giảm hơn 46%. DNSE, Pinetree đều ghi nhận doanh thu môi giới năm 2023 sụt so với năm trước và cùng chịu lỗ cho mảng hoạt động này. Trong khi đó, doanh thu môi giới của JBSV gần như không đáng kể. AIS không lỗ mảng môi giới nhưng doanh thu từ hoạt động này năm 2023 cũng giảm gần 27%.
Mặc dù chứng kiến doanh thu môi giới sụt giảm nhưng dường như Zero Fee là một trong những con bài chiến lược giúp các công ty chứng khoán cạnh tranh thu hút khách hàng, mở rộng thị phần. Như trường hợp của DNSE, tính đến hết năm 2023, CTCK có 560.000 tài khoản, bình quân mỗi ngày có 1.500 tài khoản mở mới, chiếm 26,5% thị phần mở mới trên toàn thị trường.
Động thái mới nhất được đề cập ở đầu bài viết của công ty chứng khoán tư nhân lâu đời nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam là SSI dường như cũng không nằm ngoài mục tiêu là để thu hút thêm khách hàng mới nhằm gia tăng thị phần. Bởi, mảng môi giới cổ phiếu của SSI chưa thực sự khởi sắc trong những năm trở lại đây.
Từ việc luôn luôn giữ vững vị trí dẫn đầu trong bảng xếp hạng thị phần môi giới chứng khoán trong rất nhiều năm, trong gần 5 năm trở lại đây SSI đã bị tụt xuống vị trí thứ hai. Mới nhất, trong quý I vừa qua, thị phần môi giới của SSI trên HOSE đạt 9,32%, đứng thứ 2 trên bảng xếp hạng thị phần.
Ngoài ra, các chuyên gia chứng khoán cho rằng, với tệp khách hàng thu hút được nhờ Zero Fee, SSI và các công ty chứng khoán khác theo đuổi chính sách này, có thể triển khai bán chéo thêm nhiều sản phẩm, dịch vụ khác để bù đắp sự sụt giảm nguồn thu từ môi giới. Một trong những mảng hoạt động đang phát triển mạnh mẽ là cho vay.
Ngoại trừ AIS, các công ty chứng khoán theo đuổi Zero Fee đều ghi nhận lãi từ cho vay và phải thu năm 2023 tăng trưởng so với năm trước, đặc biệt là DNSE với mức tăng hơn 28%.
Nhìn vào cơ cấu, lãi từ cho vay và phải thu ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng doanh thu hoạt động của các công ty chứng khoán theo đuổi Zero Fee. TCBS thậm chí còn thu về hơn 1.600 tỷ đồng từ lãi cho vay và phải thu trong năm 2023, cao nhất ngành chứng khoán. Mảng này chiếm tỷ trọng khoảng 30% tổng doanh thu hoạt động của công ty.
Trong khi đó, với DNSE, lãi từ cho vay và phải thu chính là nguồn thu lớn nhất chiếm 40% tổng doanh thu hoạt động. Tương tự, Pinetree cũng chủ yếu dựa vào cho vay, lãi từ cho vay và phải thu chiến hơn 55% doanh thu. Những con số này được dự báo sẽ tiếp tục tăng lên trong tương lai khi dư địa cho vay tại các công ty chứng khoán vẫn còn rất lớn.
