Những nạn nhân trái phiếu liên quan Vạn Thịnh Phát khắp các tỉnh, thành phố kéo tới Tòa án Nhân dân TP.HCM để ngóng tin.
Bước ngoặt lớn trong đại án Trương Mỹ Lan - Vạn Thịnh Phát khi công lý được thực thi, hàng chục ngàn trái chủ vừa nhận lại đồng tiền “xương máu” của mình. Việc hơn 40.000 khổ chủ, dù mới nhận được một phần tiền bồi hoàn, không chỉ đập tan mọi luận điệu xuyên tạc lâu nay, mà còn “vỡ òa” niềm tin vào công lý, vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, về “không có ngoại lệ, không có vùng cấm” trong tiêu diệt tham nhũng. Niềm tin càng giá trị hơn khi “giang sơn” sắp xếp lại để sang kỷ nguyên mới.
Bài 4: Không chỉ là “những đêm trắng”
Truy vết ra hàng trăm ngàn tỷ đồng bị chiếm đoạt, hàng ngàn công ty ma, ghi chép 1 triệu bút lục, tương đương khoảng 6 tấn hồ sơ, xử tận gốc quan tham, tính đủ từng đồng để trả lại cho hơn 43.000 người bị hại… Tất cả những hành động đó của cơ quan chức năng đã đập tan mọi lời xuyên tạc và củng cố niềm tin của người dân vào công lý.
“Chỉ thấy bên ấy điện sáng đêm”
Thú thực, tôi đã “gạ”, nhưng nhiều người quen ở các cơ quan liên quan đều “né” nói về những tháng ngày quần quật với đại án Vạn Thịnh Phát.
May mắn, N.H, người bạn ở Bộ Công an tâm sự, nhưng rất kiệm lời: “Nhiều hôm, tới khuya mình mới ra về. Tưởng là muộn nhất rồi, nhưng nhìn sang khu vực bên ấy, điện vẫn sáng choang”.
Đeo bám phản ánh vụ việc gần 3 năm trời, tôi mới cảm nhận được phần nào sự lao lực của những người phanh phui đại án, khi chứng kiến cả một gian phòng lớn của tòa án chất đầy hồ sơ, tổng cộng hơn 1 triệu bút lục, tương đương 6 tấn tài liệu phục vụ xét xử. Thử hình dung, phải lao lực đến thế nào thì Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 - Bộ Công an) mới phanh phui rõ việc trong 1.470 công ty, với gần 1.800 cá nhân đứng tên, Trương Mỹ Lan dùng 656 công ty để vay tiền Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB); dùng 85 công ty để chuyển tiền từ Việt Nam đi nước ngoài và 63 công ty nhận tiền từ nước ngoài chuyển về Việt Nam; 50 công ty để tạo lập, phát hành trái phiếu và hàng trăm công ty khác đứng tên dự án, cơ cấu lại sở hữu hoặc chuyển nhượng cổ phần, tài sản cho các cá nhân.
Trái chủ nhận lại tiền bồi hoàn có ý nghĩa rất lớn trên nhiều phương diện. Đó là lời khẳng định rằng, các quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư sẽ được bảo vệ. Điều này tạo ra một tiền lệ quan trọng, cho thấy chính quyền cam kết bảo vệ công chúng khỏi các hành vi gian lận. Nó còn cho thấy sự kiên quyết và hiệu quả của các cơ quan chức năng trong việc điều tra, xét xử và thi hành án, giúp củng cố niềm tin của người dân vào khả năng của Nhà nước trong việc duy trì trật tự pháp luật.Quá trình bồi hoàn minh bạch, công khai thông tin về tài sản thu hồi và kế hoạch chi trả cũng giúp tăng cường niềm tin vào sự minh bạch của hệ thống.Việc trái chủ lấy lại niềm tin đã mất, có thể khuyến khích các nhà đầu tư quay trở lại thị trường.Tóm lại, việc trái chủ Vạn Thịnh Phát nhận lại tiền bồi hoàn không chỉ là hành động khắc phục hậu quả cụ thể, mà còn là tín hiệu tích cực về sự quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một thị trường tài chính minh bạch và một hệ thống pháp luật công bằng, bảo vệ quyền lợi chính đáng của mọi công dân.
Luật sư Nguyễn Tấn Thi, Giám đốc Công ty Luật TNHH Hoa Sen (TP.HCM)
Phải lao lực tới mức nào thì ở giai đoạn I của vụ án, C03 mới thu giữ 590 tỷ đồng, gần 15 triệu USD, phong tỏa 42 tài khoản, với tổng số tiền gần 1.900 tỷ đồng và hơn 8,4 triệu USD; kê biên hàng ngàn “sổ đỏ” và 1.237 bất động sản khắp cả nước liên quan Trương Mỹ Lan; kê biên 857 triệu cổ phần SCB của Trương Mỹ Lan và do các cá nhân khác đứng tên giùm…
Ở giai đoạn II đại án, C03 làm rõ gần 36.000 bị hại (tính tới thời điểm kết thúc điều tra) dính phải 308,6 triệu trái phiếu khống, để rồi bị chiếm đoạt số tiền hơn 30.000 tỷ đồng.
Rồi cảnh công an 58 tỉnh, thành phố (cũ) của cả nước lấy lời khai của hàng chục ngàn khổ chủ đang bức xúc và khủng hoảng niềm tin; cảnh cơ quan chức năng ghi chép, nghiên cứu hơn 1 triệu bút lục.
Để ra được cáo trạng, rồi đi tới phán quyết rành mạch từng dòng tiền, đồng tiền, từng mét vuông đất của mỗi cá nhân sai phạm, viện kiểm sát giữ quyền công tố và tòa án đã phải làm việc vất vả đến thế nào.
Thế nên tôi tin, không chỉ là “những đêm trắng” như vài lời khiêm tốn của bạn tôi.
Giải pháp công nghệ “lịch sử”
Ấn tượng trong tôi còn là việc một chấp hành viên của Thi hành án dân sự TP.HCM đã viết phần mềm giúp chi trả cho hơn 40.000 bị hại, với số tiền trên 7.000 tỷ đồng chỉ “tiêu tốn” khoảng 2 giờ và trải qua hơn 1 tuần không có ý kiến, thắc mắc nào.
Không chỉ vậy, thay vì tiếp tục phương thức thủ công, cơ quan này dùng phần mềm cho phép người dân khai báo trực tuyến thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và in đơn đề nghị nhận văn bản, nhận tiền thi hành án qua chuyển khoản. Cách làm này giúp giảm thủ tục, tránh tụ tập đông người, đặc biệt là trong các vụ án có số lượng đương sự lớn.
Còn nữa, phần mềm phân loại tài sản thi hành án hỗ trợ quản lý hàng ngàn tài sản như bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu... theo từng nhóm và trạng thái, phục vụ điều phối và báo cáo hiệu quả.
Chưa hết, từ nay trở đi, hơn 43.000 đương sự trong vụ án Vạn Thịnh Phát, 5.000 bị hại trong vụ địa ốc Alibaba, cũng như tất cả đương sự trong những vụ án khác sẽ nhận thông báo về thi hành án thông qua VNeID.
Việc tích hợp hệ thống thông báo thi hành án dân sự lên VNeID, như lời Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong cách thức giao tiếp giữa cơ quan thi hành án và người dân, là bước khởi đầu cho việc xây dựng mô hình thi hành án thông minh, từng bước số hóa toàn bộ quy trình nghiệp vụ, hướng đến một nền hành chính tư pháp hiện đại, phục vụ tốt hơn người dân và doanh nghiệp.
Thế nên, không bỗng nhiên, hàng chục ngàn trái chủ nhận được tiền, “vỡ òa” niềm vui, mà vẫn chưa tin là sự thật.
Thông thường, trước một vụ án mà số tiền thiệt hại lên đến hàng trăm ngàn tỷ đồng và số nạn nhân cực lớn thì nhiều người sẽ nghĩ việc bị hại được bồi hoàn là điều khó xảy ra. Bên cạnh đó, không ít trường hợp cho rằng, việc tham gia vụ án chỉ nhằm mục đích hỗ trợ cho xử án mà thôi.Nhưng với việc cơ quan thi hành án đã tiến hành chi trả khoản tiền bồi hoàn (dù mới được một phần) đã thể hiện tính nghiêm minh và công bằng khi pháp luật được thực thi. Đây là minh chứng thiết thực, trực diện, đập tan mọi luận điệu xuyên tạc trong suốt thời gian qua liên quan đến vụ án này (và các vụ án tương tự) nhằm làm mất niềm tin của người dân vào chính sách, đường lối của Đảng, Nhà nước.Và khi niềm tin của người dân vào công lý được củng cố, sẽ giúp củng cố nguyên tắc pháp quyền. Một hệ thống pháp quyền vững mạnh là nền tảng cho sự ổn định xã hội, thu hút đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế.Khi người dân tin rằng Chính phủ cam kết thực thi công lý, họ sẽ ủng hộ các chính sách và quyết định của Chính phủ.Và khi mọi người tin rằng họ được đối xử bình đẳng trước pháp luật, họ sẽ cảm thấy được là một phần của cộng đồng lớn hơn. Điều này góp phần xây dựng sự đoàn kết và gắn kết xã hội, thúc đẩy lòng khoan dung và sự hiểu biết lẫn nhau.
Luật sư Lê Ngô Trung, Giám đốc Công ty Luật TNHH Trung Lê và Cộng sự (TP.HCM)
Thậm chí, có trái chủ thốt lên: “Tôi đã mường tượng khả năng phải bay vào TP.HCM làm đủ các thủ tục, thậm chí có khi họ lại viện cớ chữ ký không đúng để ‘hành’. Bản thân tôi đã đi thanh lý 1 hợp đồng trái phiếu đến hạn hồi vụ việc chưa vỡ lở, nhưng nhân viên SCB cứ lấy cớ chữ ký của tôi không đúng, không cho thanh lý hợp đồng. Hôm nay lại nhận được tiền thuận lợi hơn mong đợi, nên tôi xin gửi lời cảm ơn đến Thi hành án dân sự TP.HCM”.
Công lý được thực thi giúp lấy lại niềm tin
Không chỉ dư luận trong nước, mà cả truyền thông nước ngoài đánh giá, đại án Trương Mỹ Lan - Vạn Thịnh Phát là phức tạp nhất từ trước đến nay, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, rất khó để khắc phục hết hậu quả.
Bị cáo Đỗ Thị Nhàn (cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II) đã lĩnh án tù chung thân; Nguyễn Văn Hưng (cựu Phó chánh Thanh tra phụ trách Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước) bị phạt 11 năm tù. 15 cán bộ thuộc Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Chính phủ cũng phải hầu tòa.
Rồi việc Chính phủ lập Ban Chỉ đạo liên ngành trung ương về tổ chức thi hành án và thu hồi tài sản trong các đại án. Việc hàng ngàn khối tài sản khổng lồ, từ trái phiếu đến bất động sản, du thuyền, xe sang bị kê biên hoặc thu hồi để thi hành án; việc hơn 40.000 khổ chủ vừa được nhận lại tiền đợt 1, dù mới một phần, nhưng đã “vỡ òa” niềm vui, sự tin tưởng... Tất cả thể hiện đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước đối với tham nhũng là “không ngoại lệ, không vùng cấm”.
Tất cả, chỉ bằng hành động, là bằng chứng trực tiếp, nên tôi tin, sẽ đập tan mọi luận điệu xuyên tạc.
Và giọt nước mắt ân hận của những trái chủ không nộp hồ sơ, chưa nhận tiền đợt 1 cũng cho thấy, khi công lý được thực thi, niềm tin được củng cố mãnh liệt hơn. Đặc biệt, niềm tin trở lại đúng vào lúc “sắp xếp lại giang sơn”, nên càng thêm giá trị cho “kỷ nguyên mới”.
