Ông Phạm Chí Công.
Gần đây xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến vi phạm quy định pháp luật về chào mua công khai. Theo ông, lý do tại sao và việc vi phạm do quy định hiện hành chưa nghiêm khắc hay do NĐT lách luật?
Theo tôi, một trong những nguyên nhân cơ bản là do các quy định về chào mua công khai chưa chặt chẽ và thiếu đồng bộ với quy định về công bố thông tin. Vấn đề mấu chốt nằm ở khái niệm pháp lý "thời điểm chào mua công khai chính thức".
Theo quy định, tổ chức, cá nhân chào mua công khai cổ phiếu của công ty đại chúng hoặc chứng chỉ quỹ đóng phải gửi tài liệu đăng ký chào mua đến UBCK, đồng thời gửi cho công ty mục tiêu (hoặc công ty quản lý quỹ quản lý quỹ đầu tư mục tiêu và ban đại diện quỹ đầu tư mục tiêu). Trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được tài liệu đăng ký chào mua, UBCK phải có ý kiến trả lời bằng văn bản.
Cũng trong Thông tư 194 quy định, trong thời hạn 3 ngày, kể từ ngày nhận được tài liệu đăng ký chào mua, công ty mục tiêu hoặc công ty quản lý quỹ quản lý quỹ đầu tư mục tiêu có nghĩa vụ công bố thông tin về việc nhận được đề nghị chào mua.
Như vậy, rõ ràng công ty mục tiêu có nghĩa vụ công bố thông tin về việc nhận được đề nghị chào mua trước khi UBCK phải có ý kiến trả lời bằng văn bản. Bên cạnh đó, theo quy định tại Mục 8.2 Thông tư 194 thì việc chào mua công khai chỉ được thực hiện sau khi UBCK có văn bản thông báo tài liệu đăng ký chào mua đầy đủ theo quy định.
Luật cũng quy định, cấm tổ chức, cá nhân chào mua bán hoặc cam kết bán cổ phiếu đang chào mua trong "quá trình chào mua công khai" (Điều 32 Luật Chứng khoán). Vấn đề đặt ra là, quá trình chào mua công khai được tính từ thời điểm nào? "Thời điểm chào mua công khai chính thức" hay thời điểm bắt đầu gửi tài liệu đăng ký chào mua đến UBCK và công ty mục tiêu?
Như vậy, không dễ để kết luận NĐT có vi phạm chào mua công khai hay không?
Đúng thế. Quy định chưa rõ ràng như trên thì khó có thể kết luận hành vi vi phạm khi bán hoặc cam kết bán cổ phiếu đang chào mua trong "quá trình chào mua công khai". Bởi lẽ, tổ chức, cá nhân chào mua có thể cho rằng, quá trình chào mua chỉ bắt đầu khi được pháp luật cho phép (UBCK có văn bản thông báo tài liệu đăng ký chào mua đầy đủ theo quy định).
Có một số tội danh trong lĩnh vực chứng khoán được quy định trong Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Theo ông, vi phạm trong chào mua công khai có nằm trong số đó?
Theo quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2009, bổ sung ba tội danh với hành vi vi phạm cụ thể được xác định: Thứ nhất, hành vi cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật liên quan đến việc chào bán, niêm yết, giao dịch, hoạt động kinh doanh chứng khoán, tổ chức thị trường, đăng ký, lưu ký, bù trừ hoặc thanh toán chứng khoán gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 181a). Thứ hai là hành vi sử dụng thông tin nội bộ là thông tin liên quan đến công ty đại chúng hoặc quỹ đại chúng chưa được công bố mà nếu được công bố có thể ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán mà sử dụng thông tin này để mua bán chứng khoán (Điều 181b). Thứ ba là hành vi thao túng giá chứng khoán bị xử lý là thông đồng để thực hiện việc mua bán chứng khoán nhằm tạo ra cung cầu giả tạo hoặc giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác liên tục mua bán (Điều 181c).
Với các quy định cụ thể này thì chưa đủ cơ sở để xác định hành vi vi phạm quy định về chào mua công khai theo công bố của UBCK trong thời gian qua thuộc một trong các hành vi trên.
UBCK đã có Công văn số 920/UBCK-QLPH yêu cầu các Sở GDCK công bố thông tin cần có lưu ý rằng, những thông tin chào mua công khai là thông tin của NĐT chưa có sự chấp thuận của UBCK. Theo ông, yêu cầu này có phải là giải pháp phù hợp?
Từ quy định chưa rõ ràng ở trên có thể thấy, việc làm giá do công bố thông tin chào mua (nếu có) chỉ có thể xảy ra giữa thời điểm bắt đầu gửi tài liệu đăng ký chào mua đến "thời điểm chào mua công khai chính thức". Như vậy, việc yêu cầu các Sở giao dịch công bố thông tin có lưu ý những thông tin chào mua công khai là thông tin của NĐT chưa có sự chấp thuận của UBCK không có nhiều ý nghĩa. Việc cho phép công bố thông tin giữa hai thời điểm trên sẽ tác động đến giá chứng khoán trong thời điểm đó.
Theo tôi, có hai hướng điều chỉnh trong các quy định về chào mua công khai. Một là, không công bố thông tin chào mua trước thời điểm được UBCK chấp thuận. Hai là, quy định rõ quá trình chào mua bắt đầu từ khi tổ chức, cá nhân chào mua gửi tài liệu đăng ký chào mua đến UBCK đồng thời gửi cho công ty mục tiêu.
Theo đánh giá của một quan chức Vụ Thanh tra, UBCK, ngoại trừ một số trường hợp, phần lớn các vụ vi phạm liên quan đến công bố thông tin của các cổ đông thuộc diện phải thông báo khi giao dịch CP là do thiếu hiểu biết. Số lượng CP giao dịch ít, giá trị nhỏ nên khó có thể gọi là giao dịch với động cơ thao túng, làm giá chứng khoán. Do đó, UBCK sẽ đẩy mạnh việc tuyên truyền để các CTĐC, cổ đông lớn... hiểu được những nghĩa vụ khi thực hiện giao dịch.
