Im lặng không là vàng…

(ĐTCK-online) Tỷ giá USD/VND đang niêm yết tại các ngân hàng hiện nay hầu như không nói lên điều gì. Một tuần nay, dù không công khai nhưng tất cả hoạt động mua bán USD kể cả trên thị trường chính thức đều lấy giá tham chiếu của “sàn giao dịch chui” nhưng lại rất công khai có địa chỉ tại phố Hà Trung (Hà Nội). Thực tế đòi hỏi đã đến lúc chính sách tỷ giá của NHNN phải thay đổi cho sát với diễn biến cung - cầu của thị trường. Tức là mở rộng biên độ dao động tỷ giá, từ 1% hiện nay lên 2, 3, 4% và thậm chí là 5%.

Nếu tỷ giá của các ngân hàng thương mại sát với tỷ giá thị trường, nguồn cung USD sẽ hướng tới ngân hàng chứ không chạy ra chợ đen. NHNN có đầy đủ lợi thế để thu hút nguồn USD tích lũy hoặc trôi nổi từ dân cư, từ các nguồn vốn gián tiếp (FII) chưa giải ngân khác để phục vụ cho nhu cầu USD đang tăng cao hiện nay.

Mức thâm hụt thương mại tương đối lớn làm cho cầu USD tăng lên, qua đó làm tỷ giá tăng, chứ chưa làm Việt Nam thiếu hụt USD. Có nhiều lý do để tin rằng, nguồn cung ngoại tệ đang co lại với kênh chính thức vì tỷ giá quá thấp, không đủ hấp dẫn để thúc đẩy việc tăng cung. Rõ ràng là chúng ta vẫn chưa thể hấp thụ được nguồn vốn ngoại tệ tăng đột biến từ năm 2007 tới nay. Điều này có một phần nguyên nhân do chính sách đánh giá thấp USD thông qua chính sách tỷ giá hiện hành của NHNN.

Cá nhân tôi cho rằng, tỷ giá của NHNN rõ ràng là thấp, nhưng tỷ giá tại Hà Trung (và những điểm mua - bán USD không chính thức khác) thì… quá cao. Hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam không biết tính theo tỷ giá nào. Nếu lấy tỷ giá chính thức, giá hàng hoá xuất khẩu của họ sẽ đắt và khó cạnh tranh. Nhưng nếu lấy tỷ giá chợ đen thì giá lại quá rẻ, dễ dàng thua lỗ nếu tỷ giá này biến động giảm khi thanh toán. Trong lúc đó, các doanh nghiệp nhập khẩu lại có băn khoăn ngược lại. Vậy vấn đề là làm sao xác định được đâu là tỷ giá cân bằng cho hoạt động xuất nhập khẩu và hướng tới việc khuyến khích xuất khẩu. Đây là bài toán (khó nhưng có thể giải được) đặt ra cho NHNN trong tình hình sốt USD vẫn khá phức tạp hiện nay.

Rõ ràng, để chủ động thì “cuộc chơi” phải nằm trong tay NHNN, trước khi xác định được tỷ giá cân bằng nói trên. Muốn vậy, trước hết NHNN phải trao cho hệ thống ngân hàng thương mại công cụ mạnh nhất hiện nay là tỷ giá. Do tỷ giá bình quân liên ngân hàng không thể điều chỉnh lớn, ảnh hưởng đến nguồn vốn đầu tư nước ngoài, vì vậy, nới rộng biên độ giao dịch lên 5% là biện pháp cần được làm ngay. Được trao “kim bài” này, các ngân hàng thương mại có thể chủ động mua bán USD với tỷ giá rất sát với tỷ giá thị trường, kể cả trong cơn sốt USD hiện tại. Mặt khác, NHNN phải tăng cường quản lý các hoạt động thu đổi ngoại tệ (chợ đen) hiện đang rất sôi động theo khuôn khổ của pháp luật. Việc chấp nhận hoạt động mua - bán USD tại thị trường tự do và dần đưa nó vào hoạt động trong khuôn khổ là cần thiết. Cả hai việc này sẽ tiến tới loại bỏ dần hiện tượng đầu cơ, đối tượng tạo ra những cơn sốt ảo, gây ảnh hưởng xấu đến đồng nội tệ của chúng ta.

Tỷ giá vẫn tiếp tục nóng bỏng, im lặng sẽ được coi là hành động “buông xuôi và chấp nhận” với các hoạt động gây rối loạn thị trường tiền tệ, làm ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ của nền kinh tế.

Tuấn Tú
Tuấn Tú