Sau 13 năm hình thành và phát triển của TTCK Việt Nam, cùng với sự quyết liệt chỉ đạo của cơ quan quản lý là sự nỗ lực bền bỉ của các DN thành viên và sự đóng góp của Sở GDCK TP. HCM (HOSE) khi đảm nhận trọng trách tổ chức vận hành thị trường. Trách nhiệm và yêu cầu nâng cao năng lực đặt ra với HOSE ngày càng cao hơn, đặc biệt là từ năm 2013, năm bản lề thực hiện các mục tiêu lớn của TTCK. HOSE đang triển khai nhiệm vụ của mình như thế nào? ĐTCK đã trao đổi với bà Phan Thị Tường Tâm (ảnh bên), Tổng giám đốc HOSE về vấn đề này.
Thưa bà, điều nhà đầu tư mong đợi nhất hiện nay là thị trường có thêm các sản phẩm mới. Vậy việc triển khai áp dụng các sản phẩm mới mà HOSE thực hiện có đúng như kế hoạch đặt ra từ đầu năm?
Công tác nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới của Sở đang tiến hành các phần việc đúng theo kế hoạch. Sở đang nghiên cứu để đưa ra thị trường các chỉ số mới, bao gồm chỉ số midcap, small cap và các chỉ số ngành vào đầu năm 2014. Quy tắc chỉ số sẽ tiếp tục được hoàn thiện, hướng đến việc xây dựng các chỉ số trở thành tài sản cơ sở cho các sản phẩm ETF và phái sinh trong thời gian tới.
Sau khi hoàn thành báo cáo đánh giá sự sẵn sàng trong việc triển khai sản phẩm ETF gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), Sở đã khẩn trương tiến hành các công tác chuẩn bị như hoàn thiện các quy chế niêm yết, công bố thông tin, giao dịch và giám sát, thực hiện những chỉnh sửa cần thiết đối với hệ thống giao dịch, xây dựng những phần mềm phụ trợ, nâng cấp website... để sẵn sàng về mặt hệ thống, quy trình nghiệp vụ và làm việc với một số công ty quản lý quỹ, dự kiến đưa sản phẩm ETF đầu tiên lên niêm yết trên thị trường vào cuối năm 2013. Ngoài ra, ETF vàng cũng là sản phẩm mà HOSE đang nghiên cứu áp dụng.
Tổng giám đốc HOSE chụp ảnh lưu niệm cùng Tổng giám đốc các sở GDCK trong khu vực ASEAN tại TP. HCM
Trong quá trình tìm hiểu các TTCK trong khu vực châu Á, HOSE đã nhận thấy những ưu việt của sản phẩm chứng quyền (covered warrant), đã được áp dụng khá thành công. Sở đã lập Đề án tổ chức và triển khai giao dịch sản phẩm chứng quyền trình UBCK vào tháng 4/2013. Khung pháp lý cho sản phẩm này cũng đang được UBCK nghiên cứu xây dựng để sớm triển khai.
Với mục tiêu tạo điều kiện cho các NĐT nước ngoài tham gia giao dịch đối với những cổ phiếu chất lượng nhưng đã hết “room”, chúng tôi đã nghiên cứu triển khai sản phẩm NVDR, một mô hình chứng chỉ lưu ký không hưởng quyền biểu quyết, theo kinh nghiệm thành công của Thái Lan. Đề án triển khai sản phẩm NVDR đã được Sở hoàn thành và trình UBCK trong tháng 6/2013, đề xuất những cơ sở để đưa sản phẩm NVDR đi vào hoạt động, kỳ vọng gỡ nút thắt về giao dịch cho khối NĐT ngoại, nâng cao thanh khoản cho thị trường.
Chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu thêm nhiều sản phẩm đa dạng khác như phái sinh, sản phẩm cơ cấu, sản phẩm liên kết, chứng khoán hóa tài sản... để sẵn sàng triển khai khi điều kiện thị trường cho phép.
Có thể thấy sự chủ động của HOSE trong việc nghiên cứu và áp dụng các sản phẩm mới. Còn các hoạt động khác của Sở thì sao, thưa bà?
Có thể nói, sau khi chuyển đổi mô hình hoạt động thành công ty TNHH thì quyền hạn, trách nhiệm, chức năng nhiệm vụ của Sở rất rõ ràng, nên sự chủ động xuyên suốt các mặt hoạt động là tất yếu. Chúng tôi ý thức được vai trò đầu đàn và phải khẳng định được vị trí đầu đàn của mình trên TTCK Việt Nam. Các quy trình nghiệp vụ của Sở đều được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn ISO 9001: 2008 và thường xuyên đánh giá, cải tiến để đảm bảo các khâu công việc luôn được giải quyết nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả.
Là thị trường của những công ty lớn với nhiều vấn đề phát sinh chưa có tiền lệ, HOSE phải chủ động nghiên cứu đưa ra cách thức xử lý thận trọng và cương quyết với các quy trình ngày càng được chuẩn hóa và định lượng rõ ràng. Như trường hợp hủy niêm yết bắt buộc cho 2 công ty do vi phạm các điều kiện niêm yết; chấm dứt tư cách thành viên hoặc rút bớt nghiệp vụ đối với các CTCK hay các trường hợp giám sát các hành vi thao túng giá và giao dịch nội gián. Những vấn đề diễn ra, xử lý tại HOSE đã và đang tạo cơ sở cho việc điều chỉnh, bổ sung các quy định pháp luật, nhằm hướng đến việc xây dựng TTCK minh bạch hơn.
HOSE luôn phân định rõ vai trò quản lý điều hành thị trường và vai trò cung cấp sản phẩm dịch vụ phục vụ nhu cầu khách hàng, theo tinh thần của một doanh nghiệp. Chúng tôi đã xây dựng quy trình đánh giá sự hài lòng của khách hàng, nhằm lượng hóa sự hài lòng của khách hàng đối với những dịch vụ do Sở cung cấp. Sự cầu thị là cách để HOSE hoàn thiện dịch vụ cung cấp.
Sở cũng luôn chủ động đón đầu trong các hoạt động hợp tác quốc tế. Hiện Sở đang đánh giá tính khả thi của việc liên kết giao dịch với các sở GDCK trong khu vực, tạo cơ sở cho việc kết nối thị trường vốn của Việt Nam trong tương lai cũng như đang hoàn tất hồ sơ nâng cấp thành thành viên chính thức của Liên đoàn Các sở GDCK thế giới (WFE), dự kiến sẽ được chấp thuận vào cuối năm 2013.
Trong Đề án Tái cấu trúc TTCK, sự kiện quan trọng là tái cấu trúc mô hình tổ chức thị trường theo hướng cả nước chỉ có một sở giao dịch, với cơ cấu quản trị điều hành thống nhất, minh bạch. Vậy HOSE đã chuẩn bị như thế nào cho thời điểm hợp nhất 2 sở, thưa bà?
Để chuẩn bị cho yêu cầu hợp nhất sắp tới, Sở đang tập trung mọi nguồn lực để triển khai đồng bộ các dự án hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và công nghệ thông tin cho thị trường. Gói thầu “Thiết kế, giải pháp, cung cấp lắp đặt, chuyển giao hệ thống công nghệ thông tin” sử dụng đồng bộ cho 2 sở và Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam đang được chúng tôi phối hợp với các đơn vị thụ hưởng triển khai sát sao với tiến độ công việc được đề ra hàng tuần, để đảm bảo đúng kế hoạch là quý I/2015 sẽ đưa vào vận hành.
Tòa nhà trụ sở mới dự kiến đưa vào sử dụng trong quý I sang năm đáp ứng tiêu chuẩn Tier 3 để phù hợp với việc lắp đặt hệ thống công nghệ thông tin mới và trung tâm dữ liệu chính của Sở. Trụ sở của HOSE trong tương lai gần sẽ có tổng diện tích sử dụng 32.190 m2, đáp ứng khoảng 800 nhân sự, không những sử dụng cho Sở mà còn cho các đơn vị, cơ quan khác của Bộ Tài chính và UBCK, đảm bảo cơ sở hạ tầng cho Sở GDCK Việt Nam hoạt động trong giai đoạn mới, sánh ngang tầm với các sở GDCK trong khu vực ASEAN. Trung tâm Dữ liệu dự phòng tại khu công viên phần mềm Quang Trung đã khởi công vào tháng 5/2013 theo chuẩn Tier 3+, với vốn đầu tư gần 300 tỷ đồng, được thiết kế để lắp đặt trung tâm dữ liệu dự phòng đồng thời cung cấp thêm dịch vụ tiện ích cho các đơn vị kinh doanh khác, dự kiến đưa vào sử dụng trong quý I/2014.
Nền kinh tế nước ta đang bước vào giai đoạn tái cơ cấu, ưu tiên chất lượng hơn tốc độ tăng trưởng. Vậy theo bà, sự sôi động TTCK có phụ thuộc vào quá trình tái cơ cấu có thể kéo dài vài năm này?
TTCK Việt Nam đã trải qua nhiều khó khăn, thách thức do chịu tác động của nhiều yếu tố, trong đó có các yếu tố về kinh tế vĩ mô, nền tảng hoạt động của doanh nghiệp và cả những yếu tố nội tại của thị trường.
Tuy nhiên, trong bức tranh chung đó, TTCK Việt Nam vẫn ghi nhận những “điểm sáng” tích cực, là thị trường có mức tăng trưởng cao nhất châu Á, thu hút sự quan tâm trở lại của các NĐT nước ngoài. Tôi cho rằng, trong thời gian tới, chỉ cần kinh tế vĩ mô ổn định thì TTCK với những cải cách mới và đồng bộ tự thân nó sẽ tạo ra lực hấp dẫn mới với NĐT. Không cần kinh tế tăng trưởng cao hay doanh nghiệp đặt ra kế hoạch phát triển nóng như thời kỳ trước, mà chỉ cần tăng trưởng hay tái cơ cấu đi vào thực chất là thị trường sẽ sôi động.
| Tính đến 24/6/2013, HOSE có 303 cổ phiếu, 5 chứng chỉ quỹ và 39 trái phiếu doanh nghiệp niêm yết, với tổng giá trị chứng khoán niêm yết đạt trên 275.000 tỷ đồng; tổng giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt khoảng 813.000 tỷ đồng. So với lúc thị trường mới mở cửa vào năm 2000, số lượng cổ phiếu niêm yết tăng khoảng 60 lần và giá trị cổ phiếu niêm yết tăng gần 600 lần; giá trị giao dịch của thị trường có tốc độ tăng bình quân hàng năm khoảng 135%. Tỷ lệ luân chuyển chứng khoán trên thị trường được cải thiện đáng kể, từ mức rất thấp của những năm đầu mở cửa đến hiện nay đã đạt mức trung bình khoảng 42,05%. Số lượng tài khoản NĐT nước ngoài tăng qua các năm, đạt khoảng 14.986 tài khoản vào cuối năm 2012. Tính từ năm 2005 đến nay, tổng giá trị huy động của doanh nghiệp nhà nước qua đấu giá cổ phần hóa đạt trên 62.000 tỷ đồng. Vốn điều lệ trung bình của các công ty niêm yết trên HOSE hiện tại khoảng trên 800 tỷ đồng. 70% công ty niêm yết trên Sở có quy mô vốn điều lệ trên 120 tỷ đồng. |
