Thực tế, bất kỳ ngành nghề kinh doanh nào cũng đều có thể kiếm ra tiền, ngay cả các tổ chức phi lợi nhuận cũng phải có nguồn thu nhất định để họ duy trì và phát triển bộ máy. Mục tiêu chung chung này dẫn tới hậu quả chung là đa phần người tham gia vào TTCK đều… mất tiền. Theo đó, việc đặt đúng mục tiêu có ý nghĩa rất quan trọng, trên con đường đi đến thành công.
Báo cáo kết quả đầu tư của các quỹ mở cổ phiếu trên TTCK Việt Nam cuối tháng 6/2020 cho biết, có 17 quỹ mở cổ phiếu có hiệu suất đầu tư ở mức âm, từ âm 6% cho đến âm 14%, trong đó có các quỹ lớn là VCBF, VFMVF4, SSI-SCA…
Quỹ lớn nhất trên thị trường hiện nay là Quỹ VEIL của Dragon Capital cũng không vượt qua được VN-Index kể từ đầu năm 2019 tới nay.
Những dẫn chứng từ lịch sử TTCK Việt Nam cũng như trên thế giới đều cho thấy, trong dài hạn TTCK luôn tăng trưởng và là kênh đầu tư có mức sinh lời tốt trong các loại tài sản.
Dài hạn là bao nhiêu lâu còn phù thuộc vào lịch sử của từng thị trường, nhưng trải qua nhiều biến cố lớn trong lịch sử, các TTCK vẫn vượt qua được vì kinh tế vẫn tăng trưởng không ngừng sau các chu kỳ khác nhau, tâm lý con người phần đông là lạc quan và luôn nỗ lực phấn đấu, nhìn về phía trước.
Ðể chiến thắng thị trường, nhà đầu tư cần xây dựng tư duy và chiến lược rõ ràng bên cạnh kỷ luật đầu tư.
Trên trường quốc tế, ông Henry Singleton, nhà lãnh đạo của Tập đoàn Teledyne được mệnh danh là một trong những người phân bổ vốn giỏi nhất lịch sử nước Mỹ.
Ông Henry được ông Charlie Munger, Phó chủ tịch Berkshire Hathaway và ông Warren Buffett rất kính trọng, mặc dù ông này không được đào tạo về kinh doanh, đầu tư.
Tuy nhiên, ông Warren Buffett mới là người phân bổ vốn giỏi nhất mọi thời đại, nếu so về thành tích trong một khoảng thời gian dài nhất, mà bí quyết là sự kiên trì học hỏi, tập trung và suy nghĩ nhiều hơn về việc đầu tư.
Các ông đều có lý trí cao trong việc phân bổ vốn, hiểu về kinh doanh và luôn tập trung nhận diện những điều có thể hiệu quả, điều gì không.
Như đã đề cập, với mục tiêu rất hẹp là kiếm tiền sẽ dẫn tới cái nhìn và chiến lược cũng hạn hẹp. Nhà đầu tư có nhiều mối quan tâm khác đáng chú ý hơn việc kiếm tiền, chẳng hạn, cố gắng xây dựng nền tảng, phát triển dựa trên nền tảng đã xây dựng.
Thực tế, nhà đầu tư rất dễ bị thu hút bởi những tin tức tiêu cực, từ vĩ mô thế giới cho tới những điều không liên quan gì tới khoản đầu tư của mình.
Cứ có tin tức giật gân nào đó, hầu hết nhà đầu tư sẽ liên tưởng ngay theo lối suy diễn tương đương đến khoản đầu tư, nhưng trên thực tế sự tương đương có thể có xác suất rất thấp và có quá nhiều biến số chưa xem xét hết. Phản ứng tâm lý dễ dẫn đến sai lầm trong đầu tư.
Ông Warren Buffett cho rằng, điều cần tập trung là xây dựng một quy trình nghiên cứu, dành hết thời gian, công sức để không ngừng cải thiện quy trình này.
Ông Warren Buffett từng nói, có những ý tưởng đầu tư rất tốt, nhưng bước đầu thường nhận được “những cái ngáp dài” hơn là sự vỗ tay tưởng thưởng của đám đông. Nhà đầu tư cần tránh xa tâm lý đám đông. Sự độc lập trong tâm lý và quy trình nghiên cứu là điều cần nhất, để khoản vốn nhàn rỗi có thể thực sự sinh lời.
Warren Buffett đạt được lãi suất kép quanh 20% trong suốt sự nghiệp đầu tư. Kết quả này giúp ông nhiều năm nay nằm trong TOP những người giàu nhất thế giới.
Một số nhà đầu tư cho rằng không có khả năng chờ đợi như ông Warren Buffett, bởi ông Warren Buffett đã kiên nhẫn chọn lựa và chờ đợi từ lúc ông bắt đầu sự nghiệp đầu tư chuyên nghiệp tới thời điểm hiện tại là 89 tuổi, khối tiền mặt khổng lồ của Berkshire Hathaway có được cũng do sự kỷ luật, kiên nhẫn chờ đợi cơ hội mà hình thành.
Câu chuyện từ các nhà đầu tư thành danh trên trường quốc tế cho thấy, để chiến thắng thị trường thì không nên tập trung vào hành động hay diễn biến của thị trường, mà nên tập trung vào quy trình nghiên cứu DN và kiểm soát kỷ luật trong tâm lý.
Ðiểm số của thị trường chỉ là thước đo chung để tham chiếu, giá cả thị trường chỉ là điều kiện cần cho việc ra quyết định, điều kiện đủ nằm ở hiểu biết của nhà đầu tư về mô hình kinh doanh của DN. Hiểu biết sâu sắc đến từ một quy trình nghiên cứu bài bản sẽ cần thỏa mãn những tiêu chí sau:
Nhìn vĩ mô, ngành nghề nhưng cần hiểu vi mô, cần kết nối các kiến thức đó đến với tình hình thực tế của DN.
Tránh tình trạng áp dụng những kiến thức quá xa vời với thị trường Việt Nam vào việc suy luận. Rất nhiều DN đã thất bại theo cách này vì không hiểu đặc thù thị trường Việt Nam, tâm lý người tiêu dùng…
- Các hiểu biết cần được xây dựng trên tính nền tảng chuyên môn, học thuật có giá trị thực tế từ đó tiếp tục đào sâu trên các vấn đề trọng yếu của DN. Tránh tình trạng “thầy bói xem voi” và đi đến nhiều kết luận trong khi sự hiểu biết còn mơ hồ.
- Trong quá trình nghiên cứu luôn cần xác định rất rõ vòng tròn năng lực của bản thân. Sự phù hợp với các ngành nghề, DN đang nghiên cứu cũng dần tạo ra lợi thế cho nhà đầu tư trong việc hiểu biết về ngành nghề, DN đó. Nhà đầu tư cần tránh những nhận định đi vào kết quả, nên tập trung vào quá trình, hiện trạng hơn là chỉ tập trung vào các con số tài chính. Ðầu tư mang tính nghệ thuật nhiều hơn là khoa học cứng nhắc.
Warren Buffett đã từng nói rằng: “Nếu có thể xác định được 6 doanh nghiệp tốt nhất, thì đó là tất cả sự đa dạng các bạn cần. Các bạn sẽ kiếm được rất nhiều tiền. Và tôi có thể đảm bảo rằng, việc tìm thêm một doanh nghiệp thứ 7 thay vì đầu tư nhiều hơn vào doanh nghiệp đầu tiên sẽ là một sai lầm lớn”.
Như vậy, không cần phải đầu tư quá dàn trải, nhưng phải đầu tư trúng mục tiêu. Sự nghiệp của một nhà đầu tư có thể kéo dài 40-50 năm, theo đó cần 7-8 năm để học hỏi, tích lũy và tìm ra những ý tưởng tốt nhất, đi qua được những chặng đường không bằng phẳng và chiến thắng thị trường.