Trong khoảng thời gian 5 tháng này, cơ quan chức năng sẽ cân nhắc xem xét đối tượng nào sẽ được miễn, giảm thuế, khoản thu nào sẽ tiếp tục được hoãn đánh thuế... Cơ quan thuế sẽ có thông tin chính thức quyết định giãn thuế TNCN và đến tháng 5/2009, tại kỳ họp thứ 5 của Quốc hội, Chính phủ sẽ xin ý kiến Quốc hội cho giãn, hoãn, giảm hay miễn nộp thuế cho một số đối tượng.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, các CTCK đã triển khai khấu trừ thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán là 0,1% giá trị giao dịch bán chứng khoán.
Niêm yết thu ngay
Cho dù có những thông tin về việc sẽ giãn thu thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán, nhưng các CTCK vẫn khấu trừ thuế bình thường bởi Tổng cục Thuế đã có văn bản hướng dẫn thi hành thu thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán.
Ông Huỳnh Anh Tuấn, Giám đốc CTCK SJC cho biết, chưa có văn bản chính thức về việc giãn thu thuế thu nhập từ đầu tư chứng khoán, nên SJC vẫn tạm thu và thực hiện quyết toán thuế với cơ quan thuế vào cuối tháng theo quy định.
Tại một số CTCK, nhà đầu tư bắt đầu chất vấn nhân viên CTCK về việc có phải khấu trừ thuế ngay hay không, khi đã có chủ trương cho giãn nộp.
Thực tế này cho thấy là cần sớm có văn bản hướng dẫn chính thức của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế về việc giãn thu thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán. Nếu CTCK vẫn tạm thu thuế mà chưa phải quyết toán thuế với cơ quan thuế hàng tháng thì rất có thể CTCK sẽ được lợi, chứ không phải là nhà đầu tư.
Theo ông Nguyễn Chí Thành, Chủ tịch HĐQT CTCK Quốc Gia, nếu trong trường hợp giãn thu thuế thì số tiền thuế của nhà đầu tư tạm nộp sẽ được Công ty trả lãi theo lãi suất tiền gửi ngân hàng. Đây là quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư, dù số thuế nộp có thể không đáng bao nhiêu.
Sau CTCK An Bình, một vài công ty như Phú Gia, Alpha, An Phát đã hỗ trợ nộp 0,1% thuế thu nhập cho nhà đầu tư. Các CTCK đều cam kết, nếu có quyết định giãn thuế, hoãn thu thì sẽ hoàn trả tiền thuế cho nhà đầu tư.
OTC tạm tính
Theo thông báo của CTCK ACBS, việc thu thuế đối với chứng khoán chưa niêm yết do ACBS làm dịch vụ quản lý sổ cổ đông thì số thuế tạm khấu trừ nộp là 0,1% trên giá trị hợp đồng chuyển nhượng chứng khoán. "Nhà đầu tư có thể phải nộp thêm nếu cơ quan thuế chứng minh được rằng, giá chuyển nhượng cổ phiếu trên hợp đồng thấp hơn giá sổ sách của tổ chức phát hành", ACBS thông báo với nhà đầu tư. CTCK Bản Việt cũng hướng dẫn khách hàng nộp 0,1% giá trị giao dịch tính thuế thu nhập với giao dịch cổ phiếu OTC.
Như vậy có nghĩa là, trách nhiệm xác định giá trị sổ sách cổ phiếu được giao dịch hoàn toàn là của cơ quan thuế.
Trong khi đó, CTCK Rồng Việt thực hiện thủ tục chuyển nhượng cổ phiếu của Ngân hàng Eximbank, một trong vài cổ phiếu còn giao dịch tương đối nhiều trên thị trường hiện nay, lấy giá sổ sách cổ phiếu Eximbank để xác định giá khấu trừ thuế là 18.055 đồng/cổ phiếu. Giá này cao hơn giá thị trường hiện nay, chỉ có 13.000 đến 14.000 đồng/cổ phiếu. Giám đốc một CTCK nhận xét, sau này, rất khó để cơ quan thuế chứng minh được giá bán là bao nhiêu để thu thuế với cổ phiếu OTC.
Hiện nay, nhiều CTCK không có hướng dẫn cụ thể về thu thuế chuyển nhượng cổ phiếu chưa niêm yết. Một phần là giao dịch OTC rất trầm lắng.
Thuế sẽ là một trong những nguyên nhân khiến nhà đầu tư trên thị trường OTC ngại giao dịch. Ngay cả khi đã hoàn thành giao dịch, nhà đầu tư vẫn canh cánh nỗi lo bị tính lại thuế, vì không phải công ty nào cũng có báo cáo tài chính tương đối chuẩn, được công bố định kỳ thường xuyên để nhà đầu tư xác định giá trị sổ sách.
Lòng vòng chuyện thuế
Việc hoãn thu thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán có lúc tưởng chừng sẽ là tin tốt cho thị trường, nhưng cuối cùng mọi chuyện vẫn không thay đổi cho đến thời điểm 1/1/2009. Theo HSBC, một trong những lý do dẫn tới sự ảm đạm của TTCK Việt Nam trong những tháng cuối năm 2008 là việc áp thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán đối với nhà đầu tư.
Theo thông tin từ một số CTCK thì việc áp thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán không ảnh hưởng nhiều đến giao dịch trong tuần đầu tiên của năm 2009. Thị trường ảm đạm là do các nguyên nhân khác ngoài thuế.
Nhưng trước đó thì những thông tin về việc giảm thuế cứ được "đá đi, đá lại" giữa các cơ quan quản lý đã làm nhà đầu tư nản lòng.
Giám đốc một CTCK bình luận: "Chẳng hay gì khi Việt Nam bắt đầu áp dụng thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán khi TTCK đã giảm giá đến gần 70% và chưa có cơ hội đi lên".
Với tình hình thu hút vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài như hiện nay thì xem ra nhà đầu tư trong nước là đối tượng chính cần động viên thu hút tham gia vào TTCK, mà hoãn thu thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán là một trong những biện pháp này. Theo Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn, nếu giãn thuế cho 3 nhóm đối tượng là các hộ sản xuất - kinh doanh, người có thu nhập cao và khoảng 400.000 nhà đầu tư mở tài khoản chứng khoán, số tiền tương đương 1.000 tỷ đồng/tháng. Nếu giãn 5 tháng là 5.000 tỷ đồng được dùng để đầu tư, hỗ trợ tiêu dùng.
Xem ra thị trường vốn năm nay cũng cần dựa vào thị trường nội địa để phát triển như các thị trường hàng hóa khác.
