Hệ thống KRX dự kiến vận hành vào đầu tháng 5/2025

Nỗ lực đưa hệ thống KRX vào vận hành

Ông Lương Hải Sinh, Chủ tịch hội đồng thành viên VNX cho biết, năm 2024 tiếp tục là một năm có nhiều biến động khó khăn trên thị trường tài chính toàn cầu, nhưng nền kinh tế Việt Nam vẫn duy trì sự tăng trưởng mạnh mẽ.

Thị trường chứng khoán đã có sự phục hồi năm thứ 2 liên tiếp kể từ thời điểm tạo đáy năm 2022. Các chỉ số VN-Index, HNX-Index, UPCoM-Index; quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu; giá trị giao dịch bình quân phiên trên thị trường cổ phiếu, trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đều có sự tăng trưởng so với cuối năm 2023. Khung pháp lý và hệ thống quy chế nghiệp vụ về giao dịch, thành viên, hệ thống công nghệ thông tin cũng từng bước được hoàn thiện.

Những kết quả đạt được là nhờ có sự theo dõi, định hướng và sự chỉ đạo sát sao từ Bộ Tài chính, UBCKNN, sự phối hợp và hỗ trợ nhiệt tình từ các bộ, ngành, các tổ chức, hiệp hội; sự phối hợp chặt chẽ giữa VNX, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), HOSE, HNX và các thành viên thị trường.

Năm 2025 là năm kết thúc của Kế hoạch Phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2025, năm bản lề cho kỷ nguyên mới với các kế hoạch cải cách toàn diện và cũng là năm thị trường chứng khoán Việt Nam kỷ niệm 25 năm chính thức vận hành. Nhiều nhận định cho rằng, kinh tế thế giới và Việt Nam sẽ tiếp tục đà hồi phục tích cực, tuy nhiên, những khó khăn, thách thức vẫn còn khó lường.

Dù còn nhiều biến động, khó dự báo, với kết quả đã đạt được, TTCK Việt Nam kỳ vọng tiếp tục phát triển trong năm 2025, trong đó chúng ta có các mục tiêu cụ thể như đưa Hệ thống công nghệ thông tin mới (Hệ thống KRX) vào vận hành; hoàn thành việc nâng hạng thị trường chứng khoán; đưa các sản phẩm mới như Hợp đồng tương lai Trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 10 năm), Hợp đồng tương lai chỉ số VN100, cải tiến chỉ số VN30...

“Thông qua hội nghị, cùng với những chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ Tài chính, UBCKNN, chúng ta sẽ xây dựng được chương trình hành động hiệu quả cho hoạt động thành viên năm 2025, tháo gỡ được những khó khăn trong quá trình hoạt động của thành viên; nhằm cải thiện vị thế và uy tín của TTCK Việt Nam để trở thành một thị trường hấp dẫn, minh bạch và có tính cạnh tranh cao trong khu vực và thế giới, góp phần xây dựng TTCK Việt Nam phát triển bền vững, công khai, minh bạch”, ông Lương Hải Sinh nhấn mạnh.

Tính đến hết năm 2024, số lượng doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch trên sàn UPCoM đạt 1.592 doanh nghiệp, quy mô vốn hóa đạt 7,1 triệu tỷ đồng và giá trị giao dịch bình quân đạt 21.033 tỷ đồng. Với thị trường chứng khoán phái sinh, KLGD bình quân phiên (HĐ/phiên) đạt 211.037 tỷ đồng và Khối lượng mở OI (HĐ) đạt 45.332 tỷ đồng…

Tại thời điểm đầu năm 2025, theo ghi nhận của VNX, trên thị trường đã có hơn 9,2 triệu tài khoản nhà đầu tư cá nhân, tăng gần 28% so với năm 2023. VNX có 78 CTCK thành viên, 27 CTCK là thành viên thị trường chứng khoán phái sinh, 46 CTCK là thành viên thị trường công cụ nợ và 47 CTCK là thành viên thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Lãnh đạo VNX cho biết, trong năm 2024, tổng lợi nhuận trước thuế của các CTCK thành viên của VNX đạt 29.433 tỷ đồng, tăng 32,08% so với năm 2023, trong đó có 68 CTCK có lãi và chỉ 10 CTCK ghi nhận lợi nhuận âm.

Đánh giá về những mặt đã đạt được, lãnh đạo VNX cho biết, trong năm 2024, số lượng thành viên trên thị trường chứng khoán phái sinh, công cụ nợ, thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đều ghi nhận tăng mạnh; Công tác giám sát thành viên được phối hợp chặt chẽ giữa VNX và công ty con. Đồng thời, hoàn thành các chương trình hợp tác song phương, đa phương với các tổ chức, Sở GDCK trên thế giới.

Tuy nhiên, theo VNX, hoạt động của thành viên tạo lập thị trường chứng chỉ quỹ ETF cần hoàn thiện về cơ sở pháp lý; Hạ tầng CNTT của VNX cần được xây dựng, hoàn thiện, tiếp tục hoàn thiện các Quy chế thành viên của VNX, quy chế về hệ thống CNTT... Đặc biệt, phải đa dạng hóa phương tiện tuyên truyền, phổ biến cho các nhà đầu tư, các thành viên.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng mà VNX đặt ra trong năm 2025 là tăng cường việc phối hợp với các thành viên. Việc hoàn thiện hệ thống quy chế nghiệp vụ tăng cường quản trị rủi ro, giám sát thành viên, khuyến khích thành viên tham gia trên cả 4 thị trường cổ phiếu, phái sinh, trái phiếu chính phủ và thị trường TPDN riêng lẻ. Trong đó, việc tập trung phát triển sản phẩm mới sẽ được VNX thúc đẩy để sớm ra mắt thị trường trong năm 2025. Cùng với đó, việc đẩy mạnh chuyển đổi số và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và tăng cường đào tạo, phổ biến cho thành viên cũng được chú trọng.

Bên cạnh đó, công tác xây dựng văn bản, quy chế nghiệp vụ cũng đang được tăng cường. Sở đang gấp rút phối hợp hoàn thiện cơ chế chính sách, khung pháp lý; Hoàn thiện, xây dựng đồng bộ các quy chế nghiệp vụ về giao dịch, CNTT, tạo lập thị trường chứng chỉ quỹ ETF…

Không nằm ngoài xu thế chung, chuyển đổi số và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng cũng sẽ được VNX tập trung đẩy mạnh trong giai đoạn tới nhằm hiện đại hóa cơ sở hạ tầng để đưa hệ thống KRX vào vận hành, khuyến khích thành viên áp dụng giải pháp công nghệ để hỗ trợ giao dịch cho nhà đầu tư.

Chia sẻ tại hội nghị thành viên VNX, đại diện HOSE cũng cho biết, Sở cùng với HNX và VSDC và các thành viên đã thực hiện kiểm tra tính sẵn sàng của hệ thống KRX theo kế hoạch và kinh bản khung và dự kiến sẽ Go-live vào ngày 5/5/2025.

Phát biểu tại hội nghị, Tổng giám đốc VNX Nguyễn Duy Thịnh cũng đề nghị các thành viên cần tiếp tục phối hợp, đóng góp ý kiến với Sở trong việc hoàn thiện chính sách, pháp lý, điển hình là Nghị định 155/2020/NĐ-CP. Cùng với đó, lãnh đạo VNX cũng đề nghị các CTCK thành viên vừa tiếp tục đồng hành, nỗ lực cao nhất để triển khai kiểm thử và đưa vào vận hành hệ thống KRX theo đúng lộ trình kế hoạch đề ra; vừa tăng cường các giải pháp an toàn bảo mật thông tin, cũng như đào tạo và tuyên truyền với nhà đầu tư về hệ thống mới.

Lãnh đạo UBCKNN cũng mong rằng các Sở, VSDC, các thành viên nỗ lực cao nhất để test thử thành công để đưa vào hệ thống vận hành sớm nhất. Nỗ lực tối đa về kỹ thuật và dành nguồn lực tốt nhất để triển khai; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để nhà đầu tư trên thị trường nắm được, hiểu được và giao dịch thông suốt.

Triển khai các sản phẩm mới

Sau gần 8 năm hoạt động, TTCK phái sinh đã có những bước tăng trưởng ấn tượng. Cụ thể, Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 ghi nhận tăng trưởng bình quân 20,6% trong giai đoạn 2017-2024. Thống kê từ VNX cho thấy, trong năm 2024, KLGD bình quân hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30 đạt 211.037 hợp đồng, giảm 10,32% so với năm 2023, tuy nhiên GTGD bình quân phiên đạt 27.063 tỷ đồng, tăng 3,96% so với năm 2023. Khối lượng hợp đồng mở (OI) của HĐTL chỉ số VN30 từ 8.077 hợp đồng tại thời điểm cuối năm 2017, đã tăng lên 45.332 hợp đồng vào cuối năm 2024 (gấp 5,6 lần). Trong đó, khối lượng giao dịch cao nhất trong năm 2024 đạt 420.128 hợp đồng tại phiên giao dịch ngày 16/4/2024 và OI cao nhất là 72.740 hợp đồng được ghi nhận vào ngày 18/11/2024.

TTCK phái sinh đã có những bước phát triển khá ấn tượng, nhưng thực tế, số lượng sản phẩm còn chưa đa dạng, thanh khoản sản phẩm HĐTL trái phiếu Chính phủ chưa cao…Hệ quả là nhà đầu tư chủ yếu tập trung vào giao dịch HĐTL chỉ số VN30. Thực trạng này cho thấy sự cần thiết phải phát triển thêm các sản phẩm phái sinh khác dựa trên chỉ số, nhằm đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư.

Kinh nghiệm các nước trên thế giới cho thấy nhiều thị trường bên cạnh các sản phẩm HĐTL trên các rổ chỉ số có số lượng cổ phiếu thành phần nhỏ như Topix Core30, FTSE TWSE Taiwan 50, S&P/ASX20, CAC… Với TTCK Việt Nam, hiện tại mẫu HĐTL chỉ số VN100 được thiết kế tương tự như HĐTL chỉ số VN30, đã được UBCKNN phê duyệt tại Công văn số 3520/UBCK-PTTT ngày 04/06/2024.

Đại diện VNX cho biết thêm, mặc dù mẫu HĐTL chỉ số VN100 được thiết kế cơ bản giống mẫu HĐTL chỉ số VN30, tuy nhiên sự khác biệt về tài sản cơ sở đem đến những điểm khác biệt.

Thứ nhất, chỉ số VN100 vượt trội hơn chỉ số VN30 về tính đại diện. So với chỉ số VN30 về giá trị vốn hoá, VN100 đại diện cho khoảng 89,11% giá trị vốn hoá toàn thị trường cổ phiếu niêm yết (trong khi chỉ số VN30 đại diện cho 69,37%).

Thứ hai, giá trị vốn hoá của 10 doanh nghiệp niêm yết có giá trị vốn hoá lớn nhất thuộc chỉ số VN30 và VN100 lần lượt đạt 60,12% và 46,8%, cho thấy chỉ số VN100 ít chịu ảnh hưởng hơn bởi biến động của top 10 các cổ phiếu có giá trị vốn hoá lớn nhất thị trường, điều này góp phần hạn chế những biến động bất thường của HĐTL chỉ số và chỉ số cơ sở.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó tổng giám đốc VNX cho biết, việc phát triển và hướng tới phát triển đa dạng hóa các sản phẩm phái sinh dựa trên nhiều tài sản cơ sở khác nhau là một trong những mục tiêu cần chú trọng của VNX trong việc phát triển thị trường khoán theo đúng định hướng của Chính phủ đề ra. VNX vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, phát triển các sản phẩm phái sinh khác như hợp đồng quyền chọn, sản phẩm phái sinh trên cổ phiếu đơn lẻ sau khi có thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính nhằm đa dạng hóa sản phẩm trên thị trường chứng khoán phái sinh, giúp nhà đầu tư có thêm công cụ phòng vệ rủi ro, sản phẩm để đầu tư phù hợp với nhu cầu của nhà đầu tư, và từ đó thu hút các nhà đầu tư tổ chức, nhà đầu tư nước ngoài.

“VNX vẫn luôn phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có liên quan để sớm đưa các sản phẩm mới đưa vào vận hành. Đồng thời phối hợp với UBCK để sớm nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam; tăng cường các công tác hợp tác quốc tế, thúc đẩy hội nhập và thu hút đầu tư từ các nhà đầu tư nước ngoài; định kỳ kiểm tra hoạt động các công ty chứng khoán thành viên, nâng cao tính tuân thủ của các tổ chức trung gian tham gia thị trường”, Ông Nguyễn Tiến Dũng nhấn mạnh.

Hải Vân